آگورافوبیا یا ترس از فضای باز چیست؟ علل و درمان

درباره آگورافوبیا یا ترس از فضای باز چه میدانید؟

آگورافوبیا چیست؟

آگورافوبیا نوعی اختلال اضطراب است که شخص از مکان یا موقعیت هایی که سبب ترسش شود، دوری می کند. آگورافوبیا ترس از قرار گرفتن در شرایطی است که فرار از آن موقعیت سخت است.

بسیاری فکر می کنند که بیماری صرفاً ترس از فضای باز است. ولی آگوروفوبیا در واقع یک وضعیت پیچیده تری می باشد. بیمار از وسایل حمل و نقل عمومی، حضور در فضا های باز و تجمع و ایستادن در صف وحشت دارد.فرد به یک دوست احتیاج دارد تا همراه او باشد. شخص در مواقع ترس شدید حاضر نیست از خانه خارج شود.

علائم آگورافوبیا

علائم اصلی ترس از مکان های باز یا آگورافوبیا شامل موارد زیر است:

ترس از:

– ترک خانه به تنهایی 

– ازدحام یا ایستادن در صف

– فضاهای بسته مثل سینما، آسانسور، فروشگاه های کوچک

– فضاهای باز مثل پارکینگ های عمومی، پل ها یا مرکزهای خرید سر باز

– استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مثل اتوبوس، هواپیما یا قطار

شخص از این موقعیت ها می ترسد یا از آنها پرهیز می کند زیرا فکر می کند که در صورت شروع یک حمله پانیک یا ایجاد علائم ناتوان کننده یا خجالت آور ، امکان فرار یا کمک گرفتن برای وی وجود نخواهد داشت.

علائم حمله ترس یا پانیک شامل موارد زیر هست:

– ضربان قلب سریع

– مشکلات تنفسی یا حس خفگی

– درد یا فشار قفسه سینه

– سرگیجه

– حس لرز، بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست و پا

– عرق کردن بی اندازه 

– گرگرفتگی ناگهانی

– اسهال

– حس از دست دادن کنترل

– ترس از مرگ

عوامل خطر آگورافوبیا عبارتند از:

– داشتن اختلال های اضطرابی یا فوبیاهای دیگر

– ترس شدید و دوری کردن در برخورد به پانیک اتک ها

– تجربه اتفاق های استرس زا در زندگی، مثل سوءاستفاده، فوت والدین یا مورد حمله قرار گرفتن 

– داشتن خلق و خوی مضطرب یا عصبی

– داشتن نسبت خونی با شخص مبتلا به آگورافوبیا

دلایل آگورافوبیا یا ترس از مکان های باز چیست؟

علت بیولوژیکی

چندین نوع تئوری در خصوص عوامل بیولوژیکی که سبب اختلال های هراس میشوند ، وجود دارد. این موارد عبارتند از:

رفلکس “مبارزه یا فرار”

اختلال هراس با رفلکس طبیعی “مبارزه یا فرار” بدن شما همراه است.در مواقع اضطراب و ترس بدن هورمون هایی مثل آدرنالین ازاد کرده و تنفس و ضربان قلب شما بیشتر می شود. این پاسخ طبیعی بدن برای اماده سازی وضعیت پرخطر یا استرس زا است.در مبتلایان به اختلال هراس، مبارزه یا فرار میتواند به اشتباه انجام گیرد و منجر به حمله هراس شود.

انتقال دهنده های عصبی

عدم تعادل در میزان انتقال دهنده های عصبی در مغز میتواند بر خلق وخو و رفتار تأثیر بگذارد. عدم تعادل منجر به افزایش استرس و حس هراس شود.

شبکه ترس

نظریه “شبکه ترس” نشان می دهد که مغز اشخاص مبتلا به اختلال هراس امکان دارد نسبت به سایر اشخاص متفاوت باشد.ممکن است بخش هایی از مغز نقصی ایجاد شود که سبب احساسات ترس و علایم ترس شود.

اگاهی مکانی یا فضائی

بعضی از اشخاص مبتلا به اختلال هراس در مکان های شلوغ حس گم شدن دارند که این سبب حمله هراس می شود.

راه های درمان آگورافوبیا یا ترس از مکان های باز

درمان آگورافوبیا دارودرمانی

متخصصان بهداشت و درمان میتوانند یک یا هر دو نوع داروهای زیر را تجویز کنند.

– مهار کننده های بازجذب سروتونین انتخابی( SSRIs) نوعی از داروهای ضد افسردگی هستند که میتوانند برای درمان زخم ها تجویز شوند.

– انواع داروهای ضد افسردگی هم امکان دارد تجویز شوند، ولی عوارض جانبی امکان دارد بیشتر باشد.

– داروهای ضد اضطراب، همینطور بعنوان بنزودیازپین شناخته میشوند ، ارام بخش هستند که میتوانند علایم اضطراب را در کوتاه مدت از بین ببرند.

– بنزودیازپین ها میتوانند عادت کنند.

– داروهای ضد افسردگی امکان دارد شروع به دوز بالاتری کنند و به آرامی کاهش می یابند.

– آغاز و پایان دادن به دوره ضد افسردگی بعضی اوقات میتواند منجر به عارضه های جانبی شبیه به حمله هراس شود، و از این جهت توصیه های احتمالی توصیه می شود.

روان درمانی اختلال آگورافوبیا یا ترس از مکان های باز

روش های روان درمانی و راهکارهای گوناگونی برای درمان آگورافوبیا بکار برده می شود. درمان شناختی – رفتاری یا CBT یکی از پرکاربردترین روش های روان درمانی برای آگورافوبیا است. مواجهه درمانی یکی از راهکارهای خوبی است که به درمان آگورافوبیا می انجامد.

در این شیوه شخص بارها با موقعیت های ترس آور و اضطراب آور روبرو می شود و هر بار از محرک های شدیدتری برای ترس و اضطراب بهره گرفته می شود. در این روش شخص می آموزد چطور گام به گام از پائین ترین سطح تا شدیدترین سطح ترس و اضطراب خود را درباره ی مکان های باز مدیریت کند.

گروه درمانی، رفتار درمانی، نوروفیدبک و روانکاوی نیز از دیگر روش های مؤثر برای درمان آگورافوبیا هستند. چنانچه دچار آگورافوبیا هستید پیشنهاد می کنم پیش روانشناس بروید و دوره های روان درمانی و دارودرمانی را سپری کنید. درمان آگورافوبیا امکان دارد چند ماه زمان ببرد پس نباید ناامید شد و باید با روانشناس همکاری داشته باشید.

درمان واقعیت مجازی برای آگورافوبیا

به شخص مبتلا به آگورافوبیا یک صفحه نمایش که در سر قرار می گیرد( HMD) داده می شود که دارای سیستم ردیابی، هدفون و/ یا میکروفون باشد. این کار به پزشک یا مشاور کمک می کند تا واکنش های آنها را تحت نظر داشته باشد و درمان خویش را مطابق با آن درنظر بگیرند.

ترس از فضای باز شامل اطراف شهرها، سواحل، جاده ها، مراکز خرید و شهرها می باشد. ولی این موارد را میتوان در واقعیت مجازی بعنوان راهی برای توانمند سازی شخص مبتلا در غلبه بر ترس و مشارکت در جامعه بازسازی کرد. به آنها منظره ای در فضای مجازی نشان داده می شود که میتوانند در آن حرکت کنند و بودن در دنیای واقعی را تجربه کنند. چنانچه این کار بطور مرتب انجام شود سطح اضطراب و همینطور ترسی که سبب ایجاد اضطراب می شود کاهش می یابد.

هدف این شیوه درمانی این است که شخص با فضای بیرون از خانه اشنا شود تا هنگامی که خود در واقعیت در آن محیط قرار می گیرد دیگر حس ترس و اضطراب نداشته باشد. این آشنایی سپس به دنیای حقیقی منتقل میشود :تا این زمان شخص مبتلا به منبع ترس خود عادت نموده است و دیگر هیچگونه ترس و وحشتی برای آن ها وجود ندارد و میتواند از منزل بیرون برود.

نمایشگری به شخص مبتلا داده می شود که آنرا روی سرش بگذارد و تصاویری را از این روش برایش پخش می کنند. این تصاویر با تکان دادن سر تغییر می کنند و سبب می شود زاویه دید بیمار هم تغییر کند. این تصاویر بازسازی اتفاقاتی است که در دنیای حقیقی رخ می دهد و تضمین می کند که تجربه آنها بسیار جذاب و واقع بینانه خواهد بود.

درمان گر امیدوار است که شخص مبتلا با منشأ ترس خود روبرو شود و برای مقابله با آن قدم هایی را بردارد که به وی اجازه میدهند یک زندگی معمولی داشته باشد.

پیشگیری از آگورافوبیا

هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از آگورافوبیا وجود ندارد. ولی چنانچه از موقعیت ها و مکانهایی که از آنها می ترسید پرهیز کنید، استرس شما بیشتر خواهد شد. چنانچه ترس از مکانهایی که بی خطر هستند در شما در حال شکل گیری است، بارها و بارها به آن مکان ها بروید تا ترس شما کاملاً از بین برود. اگر انجام دادن این کار به تنهایی برای شما سخت است، از یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان خود بخواهید که همراه شما بیایند، یا به دنبال کمک حرفه ای باشید.

اگر با رفتن به مکانهایی حس اضطراب می کنید یا حمله پانیک به شما دست می دهد، در اسرع وقت درمان خود را آغاز کنید و برای جلوگیری از وخیم تر شدن علایم هرچه سریعتر کمک حرفه ای بگیرید. زیرا مثل دیگر بیماری های روانی، هرچه بیشتر زمان را از دست بدهید درمان شما دشوار تر خوهد بود.

گردآوری: بخش روانشناسی موزستان