تنوسینوویت چیست و چه عواملی باعث ایجاد تنوسینوویت می‌شوند؟
تنوسینوویت چیست؟ علائم، دلایل و راههای درمان آن
تنوسینوویت چیست؟
تنوسینوویت التهاب غلاف محافظتی بافتی است که اطراف تاندون‌ها قرار دارد. تاندون‌ها همان رشته‌های بافتی هستند که عضله‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کنند و به استخوان‌ها اجازه می‌دهند هنگام حرکت عضله‌ها حرکت کنند. تاندون‌ها توسط غلافی از بافت به نام غشاء سینوویال احاطه شده‌اند که از تاندون‌ها محافظت می‌کند. تنوسینوویت می‌تواند باعث درد و دشواری در حرکت مفاصل شود. تنوسینوویت نسبتاً شایع است، اما افرادی که برخی شرایط خاص دارند، بیشتر در معرض آن هستند. تا 20% از افراد مبتلا به دیابت و 55% از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید به این عارضه مبتلا می‌شوند.
تنوسینوویت استنوزینگ
این اصطلاح رسمی برای وضعیتی است که معمولاً به عنوان “انگشت ماشه‌ای” یا “شست ماشه‌ای” شناخته می‌شود. این نوع شدیدتر از تنوسینوویت است. تاندون‌ها در انگشت یا شست دچار التهاب شده و قفل می‌کنند، که مانع از خم شدن یا صاف شدن انگشت‌ها می‌شود. ممکن است درد یا خشکی در انگشت‌ها احساس کنید یا برآمدگی در پایه انگشتان یا شست خود مشاهده کنید. انگشت حلقه و شست بیشتر در معرض ابتلا به تنوسینوویت استنوزینگ هستند.
علائم تنوسینوویت
علائم تنوسینوویت شامل موارد زیر است:
• درد، به‌ویژه هنگام حرکت دادن بخش آسیب‌دیده بدن در حرکات تکراری مانند چرخاندن چکش یا راکت تنیس
• تورم در مفصل
• دشواری در حرکت دادن بخش آسیب‌دیده بدن
• تغییر رنگ در امتداد خط تاندون
وقتی که غشاء سینوویال دچار التهاب می‌شود، مایع می‌تواند جمع شود و علائم شما را بدتر کند. ممکن است احساس تورم کنید و در برخی موارد، آن را مشاهده کنید. منطقه می‌تواند آن‌قدر حساس شود که حتی لمس آن هم دردناک باشد.
تنوسینوویت می‌تواند در هر بخش از بدن که تاندون وجود دارد، نمایان شود، اما بیشتر در مچ دست، دست‌ها و پاها مشاهده می‌شود.
تنوسینوویت مچ دست
این نوع خاص از تنوسینوویت به نام تنوسینوویت دِ کِوِرْوَن شناخته می‌شود که به‌علت التهاب تاندون در پایه شست ایجاد می‌شود. ممکن است درد در سمت شست مچ دست را احساس کنید و هنگام استفاده از آن صدای خش‌خش یا کلیک بشنوید. علائم شما معمولاً زمانی بدتر می‌شود که سعی کنید چیزی را فشار دهید یا بگیرید یا مچ دست خود را بچرخانید.
تنوسینوویت دست
علائم معمول عبارتند از:
• درد
• تورم
• قرمزی
• محدودیت حرکت دست
اگر به آرتریت روماتوئید مبتلا باشید، دست شما ممکن است دفرمه شود، یا اگر دچار اختلال مفصلی به نام آرتروپاتی کریستالی باشید، ممکن است رسوبات کریستالی در اشعه ایکس ظاهر شوند.
تنوسینوویت پا
این نوع خاص از تنوسینوویت به نام تنوسینوویت تیبیا پس‌نگر شناخته می‌شود که پا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تاندون تیبیا پس‌نگر در داخل پای شما قرار دارد و عضله ساق را به استخوان‌های داخل پا متصل می‌کند. این تاندون‌ها به حمایت از قوس پا کمک می‌کنند. علائم تنوسینوویت تیبیا پس‌نگر عبارتند از:
• درد در پا و مچ پا
• تورم در تاندون
• افت قوس پا در صورت عدم درمان
اگر ورزش‌هایی انجام دهید که فشار زیادی به مچ پا و پا وارد می‌آورد مانند تنیس و بسکتبال، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع تنوسینوویت قرار خواهید داشت. همچنین ممکن است به‌طور ناگهانی پس از افتادن یا آسیب دیدن به پا رخ دهد.
تنوسینوویت مچ پا
تنوسینوویت پرونهال التهاب غشاء سینوویال اطراف تاندون‌های مچ پا است. تاندون‌های پرونهال در کنار استخوان مچ پا و طرفین پا قرار دارند و عضلات ساق پا را به استخوان‌های پا متصل می‌کنند. این تاندون‌ها به حمایت از پا و مچ پا کمک می‌کنند و خطر آسیب‌دیدگی را کاهش می‌دهند. علائم شامل:
• درد در مچ پا
• تورم و حساسیت در تاندون
• دشواری در راه رفتن
این عارضه می‌تواند به‌دلیل استفاده بیش‌ازحد از مچ پا، مثلاً در هنگام ورزش یا رقص، یا از پیچ‌خوردگی مچ پا رخ دهد.
علل و عوامل خطر تنوسینوویت
گاهی اوقات علت تنوسینوویت مشخص نیست. در برخی موارد، هیچ دلیل خاصی برای آن وجود ندارد (که به آن تنوسینوویت ایدیوپاتیک گفته می‌شود). اما برخی عوامل احتمال ابتلا به تنوسینوویت را افزایش می‌دهند، از جمله:
• افزایش سن: تنوسینوویت معمولاً در میانه‌ی زندگی شروع می‌شود.
• برخی شرایط پزشکی: بیماری‌هایی مانند دیابت یا آرتریت روماتوئید ممکن است خطر ابتلا به تنوسینوویت را افزایش دهند. بیماری‌های مفصلی و التهابی که باعث فرسایش مفاصل می‌شوند، می‌توانند مشکلاتی در تاندون‌ها و بافت‌های اطراف ایجاد کنند و در برخی موارد به شکل مزمن تنوسینوویت منجر شوند.
• استفاده بیش‌ازحد از بخش‌های مختلف بدن: حرکات تکراری مانند پریدن، پرتاب کردن، دویدن، بلند کردن بارهای سنگین یا انجام حرکات بالای سر مانند نقاشی سقف می‌توانند نقش داشته باشند.
• عفونت‌ها: پاتوژن‌های رایج مانند استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی‌سیلین (MRSA) که از عفونت‌های دیگر منتشر می‌شوند، می‌توانند به تاندون‌ها منتقل شوند.
• مصرف برخی داروها: آنتی‌بیوتیک‌های فلوروکینولون (مانند سیپرو، نوروکسان) و استاتین‌ها که برای درمان کلسترول بالا استفاده می‌شوند، می‌توانند خطر آسیب به تاندون‌ها را افزایش دهند که ممکن است به تنوسینوویت منجر شود.
همچنین، شما هنگام بارداری بیشتر در معرض ابتلا به تنوسینوویت قرار دارید، هرچند پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چرا. زنان معمولاً بیشتر از مردان در معرض برخی انواع تنوسینوویت هستند.
چگونه تنوسینوویت تشخیص داده می‌شود؟
پزشک معمولاً می‌تواند مشکل شما را از طریق علائم و معاینه فیزیکی تشخیص دهد. آن‌ها ممکن است بر روی نواحی آسیب‌دیده فشار وارد کنند یا از شما بخواهند حرکات خاصی انجام دهید و ببینند آیا درد دارید یا خیر.
به پزشک خود بگویید که ناحیه چطور احساس می‌شود. آیا احساس گزگز دارید؟ سوزش؟ آیا با استراحت بهتر می‌شود؟ حتماً درباره هرگونه تغییر جدید در الگوهای کار یا ورزش خود به پزشک اطلاع دهید. اگر این معاینات کافی نباشند، پزشک ممکن است از دستگاه‌های تصویربرداری مانند MRI یا اولتراسوند برای تأیید یا رد علل دیگر استفاده کند.
راههای درمان تنوسینوویت
√ استراحت معمولاً اولین درمان است. هر چه سریع‌تر درمان آغاز شود، بهتر است. در صورت امکان، فعالیت‌هایی که باعث بروز علائم شما می‌شوند را متوقف کنید. ممکن است به آتل، گچ یا بریس نیاز داشته باشید تا آن بخش از بدن شما حرکت نکند.
√ هنگامی که التهاب تشدید می‌شود، یخ را به مدت 20 دقیقه بر روی ناحیه آسیب‌دیده بگذارید. اگر این کار مؤثر نباشد، برخی از متخصصان توصیه می‌کنند از گرما استفاده کنید.
√ داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد کمک کنند. پزشک شما ممکن است دوزهای بالاتری از این داروها را بسته به میزان درد و تورم شما یا در صورت ابتلا به بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید تجویز کند. در برخی موارد، ممکن است پزشک برای کاهش التهاب، کورتیکواستروئید تزریق کند.
√ اگر تنوسینوویت شما به علت عفونت باشد، پزشک شما آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد.
√ زمانی که تورم و درد کاهش یافت، شروع به افزایش آرام و تدریجی دامنه حرکت خود کنید. اگر تنوسینوویت شما شدید باشد، پزشک یا فیزیوتراپ شما ممکن است مجموعه‌ای از تمرینات را برای کمک به این کار به شما بدهد. ممکن است نیاز باشد این تمرینات را چندین بار در روز انجام دهید.
جراحی تنوسینوویت
اگر پس از 3 تا 6 ماه بهبود نیافتید، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. این جراحی شامل برداشتن، برش دادن یا تمیز کردن بافت مرده اطراف تاندون آسیب‌دیده است تا فضای بیشتری برای حرکت آن ایجاد شود. این جراحی کوتاه بوده و به صورت سرپایی انجام می‌شود، بنابراین نیازی به اقامت شبانه در بیمارستان ندارید.
اگر تنوسینوویت شما به علت عفونت باشد، جراح ممکن است برش‌های کوچکی ایجاد کرده و از یک کاتتر برای شستشوی غلاف تاندون و از بین بردن عفونت استفاده کند.
بیشتر افراد پس از درمان یا جراحی از تنوسینوویت بهبود می‌یابند. اگر تنوسینوویت شما به علت عفونت یا دیابت باشد، ممکن است در روند بهبودی مشکلات بیشتری داشته باشید.
نکاتی برای پیشگیری از تنوسینوویت
تنوسینوویت معمولاً با تاندونیت (التهاب تاندون‌ها) شروع می‌شود. هرچند که همیشه علت آن مشخص نیست، اما برخی اقدامات می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند:
• استراحت کنید: سعی کنید مدت زیادی در یک وضعیت نمانید. مثلاً اگر کار شما به نشستن طولانی‌مدت نیاز دارد، هر 30 دقیقه یک بار حرکت کنید. از انجام یک فعالیت به طور مکرر بدون استراحت خودداری کنید. چه در حال تایپ کردن، پرتاب توپ بیسبال یا نواختن گام‌های پیانو باشید، حرکات خود را تغییر دهید تا بدن شما فرصت استراحت پیدا کند.
• یاد بگیرید که چگونه اجسام سنگین را بلند کنید: هنگامی که بار سنگینی حمل می‌کنید، از یک نیروی محکم اما نه خیلی سفت استفاده کنید و از بلند کردن بار با یک دست یا یک طرف بدن خودداری کنید.
• به شیوه درست حرکت کنید: چه وزنه بلند کنید، چه پرتاب آزاد بزنید یا ویلنسل بزنید، تکنیک‌های درستی برای پیشگیری از آسیب وجود دارند. مربیان، معلمان، مربیان ورزشی و فیزیوتراپ‌ها می‌توانند به شما در یادگیری فرم صحیح کمک کنند. اگر متوجه شدید که بعضی حرکات باعث درد می‌شود، متوقف شوید و سوال بپرسید.
• قبل از ورزش گرم کنید: حدود 5-10 دقیقه دویدن سبک یا انجام حرکات جهشی کافی است.
عوارض تنوسینوویت
عوارض تنوسینوویت عفونی می‌توانند بسیار شایع باشند. تا 38٪ از افراد مبتلا به این بیماری با عوارضی روبرو می‌شوند. این عوارض شامل:
• سفتی بلندمدت انگشتان
• تغییر شکل تاندون‌ها
• عفونت در فضاهای عمیق دست
• بافت مرده (نکروز) در تاندون
• احتمال نیاز به قطع عضو
افراد مبتلا به شکل غیر عفونی تنوسینوویت ممکن است در نهایت به شکل استنوزینگ آن مبتلا شوند که می‌تواند منجر به انقباض‌های مزمن (سفت شدن دائمی عضلات، تاندون‌ها و پوست) و بدشکلی‌های انعطاف‌پذیری (عدم توانایی در صاف کردن کامل مفصل) شود که ممکن است نیاز به جراحی برای اصلاح آن داشته باشند.
سؤالات متداول درباره تنوسینوویت
1. آیا تنوسینوویت خود به خود بهبود می‌یابد؟
ممکن است در برخی موارد به خودی خود بهبود یابد، به ویژه اگر حرکت باعث بروز آن را متوقف کنید و از یخ برای کاهش تورم استفاده کنید. اما اگر این روش‌ها مؤثر نباشند، باید به پزشک مراجعه کنید.
2. آیا تنوسینوویت همان تاندونیت است؟
تنوسینوویت ممکن است شباهت‌هایی به یک بیماری دیگر به نام تاندونیت داشته باشد. هر دو التهاب هستند، اما تفاوت آن‌ها در این است که تاندونیت التهاب تاندون‌ها است، که بافت‌هایی هستند که عضلات را به استخوان وصل می‌کنند. در حالی که تنوسینوویت التهاب غشاء سینوویال اطراف تاندون‌ها است. این غشاء برای محافظت از تاندون‌ها است.
3. آیا تنوسینوویت یک بیماری جدی است؟
تنوسینوویت معمولاً یک بیماری دردناک است که می‌تواند حرکت مفصل را مختل کند، اما در بیشتر موارد، با استراحت، دارو و فیزیوتراپی بهبود می‌یابد. در مواردی که درمان به موقع انجام نشود یا مشکلات زمینه‌ای وجود داشته باشد، می‌تواند به مشکلات طولانی‌مدت منجر شود.
4. آیا تنوسینوویت در کودکان نیز دیده می‌شود؟
بله، اگرچه بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود، اما تنوسینوویت می‌تواند در کودکان نیز به دلیل فعالیت‌های ورزشی یا حرکات تکراری ایجاد شود.
5. آیا ورزش کردن برای فرد مبتلا به تنوسینوویت خطرناک است؟
ورزش‌های سنگین یا حرکات تکراری می‌توانند باعث بدتر شدن علائم شوند. با این حال، فیزیوتراپ‌ها ممکن است تمرینات مخصوصی را برای بهبود وضعیت مفصل به شما توصیه کنند. بهتر است قبل از شروع ورزش، با پزشک مشورت کنید.
6. آیا تغذیه می‌تواند در درمان تنوسینوویت مؤثر باشد؟
تغذیه صحیح و مصرف مواد مغذی مانند ویتامین C و امگا-3 می‌تواند به کاهش التهاب و تسریع روند بهبودی کمک کند. مصرف مکمل‌های ضد التهابی یا استفاده از رژیم غذایی سالم نیز می‌تواند مفید باشد.
نتیجه‌گیری
تنوسینوویت یک بیماری شایع است که در آن غلاف محافظ بافت اطراف تاندون‌ها ملتهب می‌شود. احتمال ابتلا به آن در صورتی که حرکات خاصی را به طور مکرر انجام دهید (مثل برخی ورزش‌ها) یا مشکلات سلامتی مانند دیابت یا آرتریت روماتوئید داشته باشید، بیشتر است. معمولاً می‌توان آن را با استراحت، یخ و فیزیوتراپی درمان کرد، اما گاهی نیاز به جراحی خواهید داشت.
گردآوری:بخش سلامت موزستان
