دستکش آتش نشانی؛ انواع و راهنمای خرید
دستکش‌های آتش‌نشانی برای عملیات‌های سخت و خطرناک
در عملیات‌های اطفای حریق و امداد و نجات فنی، هر ثانیه اهمیت دارد و هر جزئیاتی حائز اهمیت است. آتش‌نشانان در خط مقدم مبارزه با آتش قرار دارند و جان خود را برای نجات دیگران به خطر می‌اندازند. یکی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی برای آن‌ها، دستکش‌های آتش‌نشانی است. این دستکش‌ها سدی محکم در برابر حرارت شدید، مواد شیمیایی خطرناک و سایر تهدیدات ایجاد می‌کنند و از دست‌های آتش‌نشانان در برابر سوختگی‌های شدید محافظت می‌کنند. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، انواع و استانداردهای دستکش‌های آتش‌نشانی می‌پردازیم.
دستکش‌های آتش‌نشانی چیست؟
دستکش‌های آتش‌نشانی یکی از مهم‌ترین تجهیزات حفاظت فردی آتش‌نشانان هستند که برای محافظت از دستان آن‌ها در برابر حرارت شدید، مواد شیمیایی خطرناک، برش، سوراخ شدگی و سایر خطرات موجود در محیط‌های آتش‌سوزی طراحی شده‌اند. این دستکش‌ها به عنوان یک سد محافظتی عمل می‌کنند و از سوختگی‌های شدید، آسیب‌های پوستی و کاهش کارایی آتش‌نشانان جلوگیری می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین استانداردهای جهانی برای دستکش‌های آتش‌نشانی، استاندارد تعیین شده توسط انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA) است. دریافت گواهی‌نامه NFPA به معنای آن است که دستکش مورد نظر تمام آزمون‌ها و معیارهای سخت‌گیرانه این انجمن را با موفقیت پشت سر گذاشته و از بالاترین سطح ایمنی و کیفیت برخوردار است.
چرا استفاده از دستکش‌های آتش‌نشانی مهم هستند؟
• حفاظت از دستان: دستان آتش‌نشانان در هنگام عملیات اطفای حریق در معرض خطر مستقیم حرارت، شعله، مواد شیمیایی و اشیاء تیز قرار دارند. دستکش‌های آتش‌نشانی با ایجاد یک لایه محافظ، از آسیب دیدن دستان جلوگیری می‌کنند.
• افزایش ایمنی: استفاده از دستکش‌های آتش‌نشانی استاندارد، ایمنی آتش‌نشانان را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با اطمینان بیشتری عملیات اطفای حریق را انجام دهند.
• بهبود کارایی: دستکش‌های آتش‌نشانی با طراحی ارگونومیک و مواد با کیفیت، به آتش‌نشانان امکان می‌دهند تا با دقتی بالا و بدون نگرانی از آسیب دیدن دستان، ابزارها را کنترل کنند و عملیات‌های نجات را انجام دهند.
انواع دستکش‌های آتش‌نشانی
دستکش‌های آتش‌نشانی، بسته به نوع عملیات و خطرات احتمالی، در انواع مختلفی تولید می‌شوند. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین انواع دستکش‌های آتش‌نشانی می‌پردازیم:
دستکش‌های آتش نشانی ضد حریق
این نوع دستکش‌ها به طور خاص برای محافظت از دست‌ها در برابر حرارت مستقیم آتش طراحی شده‌اند. مواد تشکیل‌دهنده این دستکش‌ها، ترکیبی از مواد نسوز و مقاوم در برابر حرارت است. این دستکش‌ها معمولاً دارای چندین لایه هستند که هر لایه وظیفه خاصی را بر عهده دارد. لایه بیرونی به عنوان سپر اولیه در برابر حرارت عمل می‌کند و لایه‌های داخلی از دست در برابر سوختگی محافظت می‌کنند.
دستکش‌های آتش نشانی ضد برش
این نوع دستکش‌ها برای محافظت از دست آتش‌نشان در برابر ابزارهای برنده، تیز و اشیاء سخت طراحی شده‌اند. مواد اصلی تشکیل‌دهنده این دستکش‌ها، توری‌های فلزی بافته شده هستند که مقاومت بسیار بالایی در برابر برش و پارگی دارند. استفاده از این دستکش‌ها در عملیات‌هایی که نیاز به برش فلزات یا سایر مواد سخت است، ضروری می‌باشد.
دستکش‌های آتش نشانی جوشکاری
در برخی عملیات‌های اطفای حریق، ممکن است نیاز به جوشکاری یا برش فلزات باشد. دستکش‌های جوشکاری آتش‌نشانی، علاوه بر مقاومت در برابر برش، در برابر حرارت بسیار بالای جوشکاری نیز مقاوم هستند. این دستکش‌ها از ورود جرقه‌ها و حرارت به دست آتش‌نشان جلوگیری کرده و از سوختگی‌های شدید جلوگیری می‌کنند.
دستکش‌های آتش نشانی ضد مواد شیمیایی
در برخی عملیات‌های اطفای حریق، آتش‌نشانان ممکن است با مواد شیمیایی خطرناک و خورنده برخورد کنند. دستکش‌های ضد مواد شیمیایی با استفاده از مواد خاصی مانند PVC و لاستیک طبیعی ساخته می‌شوند که از نفوذ مواد شیمیایی به پوست جلوگیری می‌کنند. این دستکش‌ها معمولاً دارای آستری از جنس کتان یا سایر مواد جاذب رطوبت هستند تا از تعریق بیش از حد دست جلوگیری کنند.
لایه‌های مختلف دستکش های آتش‌نشانی
دستکش های آتش‌نشانی از چندین لایه مختلف تشکیل شده‌اند که هر لایه وظیفه خاصی را بر عهده دارد و به طور کلی، این لایه‌ها به صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند:
1. لایه بیرونی (Outer Layer)
لایه بیرونی دستکش، اولین خط دفاعی در برابر حرارت مستقیم آتش، جرقه‌ها و مواد مذاب است. این لایه به طور مستقیم در معرض شدیدترین شرایط قرار می‌گیرد و بنابراین باید از مقاوم‌ترین مواد ساخته شود.
• مواد رایج: چرم‌های مقاوم در برابر حرارت (مانند چرم گاومیش یا کانگورو)، الیاف آرامیل (مانند نومکس و کولار)، و ترکیبی از این مواد.
ویژگی‌ها:
• مقاومت در برابر حرارت بالا: قادر به تحمل دماهای بسیار بالا بدون ذوب شدن یا تغییر شکل.
• مقاومت در برابر سایش: مقاومت در برابر سایش و پارگی ناشی از تماس با سطوح زبر.
• مقاومت در برابر شعله: مقاومت در برابر شعله‌ور شدن و گسترش آتش.
• انعطاف‌پذیری: برای حفظ چابکی و مهارت آتش‌نشان در انجام عملیات.
2. لایه عایق (Insulation Layer)
لایه عایق، بین لایه بیرونی و داخلی قرار دارد و وظیفه اصلی آن جلوگیری از انتقال حرارت به لایه‌های داخلی و دست آتش‌نشان است. این لایه به عنوان یک مانع حرارتی عمل می‌کند و از سوختگی‌های عمیق جلوگیری می‌کند.
• مواد رایج: فوم‌های نسوز، الیاف معدنی (مانند پشم سنگ و پشم شیشه)، و مواد عایق حرارتی دیگر.
ویژگی‌ها:
• عایق حرارتی بالا: کاهش سرعت انتقال حرارت به حداقل.
• ضخامت مناسب: برای ایجاد یک لایه عایق موثر.
• سبک وزن: برای کاهش وزن کلی دستکش.
3. لایه ضد آب و بخار (Moisture Barrier)
این لایه، بین لایه عایق و لایه داخلی قرار دارد و وظیفه آن جلوگیری از نفوذ آب، مواد شیمیایی و بخار آب به داخل دستکش است. این لایه به حفظ خشک بودن دست و جلوگیری از ایجاد شرایط مناسب برای رشد باکتری‌ها کمک می‌کند.
• مواد رایج: غشاهای ضد آب و بخار مانند Gore-Tex، مواد پلیمری مقاوم در برابر آب.
ویژگی‌ها:
• ضد آب: جلوگیری از نفوذ آب به داخل دستکش.
• ضد بخار: جلوگیری از تجمع رطوبت داخل دستکش.
• تنفس‌پذیری: اجازه عبور بخار آب تولید شده توسط پوست را می‌دهد تا از تعریق بیش از حد جلوگیری شود.
4. لایه داخلی (Inner Liner)
لایه داخلی، در تماس مستقیم با پوست دست آتش‌نشان است و وظیفه ایجاد راحتی و جلوگیری از حساسیت‌های پوستی را بر عهده دارد.
• مواد رایج: پارچه‌های نخی، الیاف مصنوعی جاذب رطوبت، مواد ضد باکتری.
ویژگی‌ها:
• نرمی و راحتی: برای کاهش خستگی دست.
• قابلیت جذب رطوبت: جلوگیری از تعریق بیش از حد.
• ضد باکتری: جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها.
راهنمای انتخاب دستکش آتش‌نشانی
انتخاب دستکش آتش‌نشانی مناسب، یک تصمیم بسیار مهم است که بر ایمنی آتش‌نشانان تأثیر مستقیم دارد. با توجه به تنوع مدل‌ها و برندهای موجود در بازار، انتخاب دستکش مناسب ممکن است کمی پیچیده به نظر برسد. در این راهنما، به شما کمک می‌کنیم تا با در نظر گرفتن عوامل مهم، بهترین دستکش آتش‌نشانی را انتخاب کنید.
عوامل مهم در انتخاب دستکش آتش‌نشانی
استانداردها:
• NFPA (انجمن ملی حفاظت از آتش): این استاندارد، مهم‌ترین و معتبرترین استاندارد برای دستکش‌های آتش‌نشانی است. اطمینان حاصل کنید که دستکشی که انتخاب می‌کنید، دارای گواهی‌نامه NFPA باشد. این گواهی نشان می‌دهد که دستکش تمام آزمون‌های ایمنی و عملکردی را با موفقیت پشت سر گذاشته است.
• استانداردهای دیگر: علاوه بر NFPA، استانداردهای دیگری مانند EN 659 نیز وجود دارند که ممکن است در برخی کشورها مورد استفاده قرار گیرند.
مواد تشکیل‌دهنده:
• چرم: چرم‌های مقاوم در برابر حرارت مانند چرم گاومیش یا کانگورو، به دلیل مقاومت بالا در برابر سایش و حرارت، در ساخت دستکش‌های آتش‌نشانی کاربرد زیادی دارند.
• الیاف آرامیل: الیافی مانند نومکس و کولار، مقاومت بسیار بالایی در برابر حرارت و شعله دارند و در لایه‌های داخلی دستکش استفاده می‌شوند.
• فوم‌های نسوز: برای عایق‌بندی حرارتی و جلوگیری از انتقال حرارت به دست استفاده می‌شوند.
• غشاهای ضد آب و بخار: برای جلوگیری از نفوذ آب و بخار به داخل دستکش و حفظ خشک بودن دست استفاده می‌شوند.
نوع عملیات:
• عملیات ساختمانی: در این نوع عملیات‌ها، دستکش باید در برابر حرارت بالا، برش و سایش مقاوم باشد.
• عملیات جنگلی: در این نوع عملیات‌ها، علاوه بر مقاومت در برابر حرارت، دستکش باید در برابر خار و تیغ نیز مقاوم باشد.
• عملیات صنعتی: در این نوع عملیات‌ها، دستکش باید در برابر مواد شیمیایی مختلف مقاوم باشد.
سایز و اندازه:
• دستکش باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا دست را به راحتی پوشش دهد، اما نه آنقدر بزرگ که باعث کاهش چابکی شود.
راحتی و انعطاف‌پذیری:
• دستکش باید به اندازه کافی راحت و انعطاف‌پذیر باشد تا به آتش‌نشان اجازه دهد حرکات دقیق و ظریفی را انجام دهد.
قیمت:
• قیمت دستکش‌های آتش‌نشانی بسته به مواد، برند و ویژگی‌ها متفاوت است. سعی کنید دستکشی را انتخاب کنید که هم کیفیت مناسب داشته باشد و هم قیمت آن برای شما مقرون به صرفه باشد.
نکات مهم هنگام خرید دستکش آتش‌نشانی:
• قبل از خرید، دستکش را امتحان کنید: اطمینان حاصل کنید که دستکش به اندازه کافی راحت و برای شما مناسب است.
• به برچسب‌ها و گواهی‌نامه‌های همراه دستکش توجه کنید.
• دستکش را از فروشگاه‌های معتبر و دارای مجوز خریداری کنید.
• دستکش را به طور مرتب بررسی و تعویض کنید.
انتخاب دستکش آتش‌نشانی مناسب، یک سرمایه‌گذاری مهم برای حفظ ایمنی آتش‌نشانان است. با در نظر گرفتن عوامل ذکر شده در این راهنما، می‌توانید دستکشی را انتخاب کنید که نیازهای شما را برآورده کند و از شما در برابر خطرات احتمالی محافظت کند.
سوالات متداول درباره دستکش‌های آتش‌نشانی
1. آیا می‌توان از دستکش‌های معمولی به جای دستکش‌های آتش‌نشانی استفاده کرد؟
خیر، دستکش‌های معمولی به هیچ عنوان جایگزین مناسبی برای دستکش‌های آتش‌نشانی نیستند. این دستکش‌ها برای شرایط خاص آتش‌سوزی طراحی شده‌اند و مقاومت بسیار بالاتری در برابر حرارت، مواد شیمیایی و سایر خطرات دارند.
2. عمر مفید یک دستکش آتش‌نشانی چقدر است؟
عمر مفید یک دستکش آتش‌نشانی به عوامل مختلفی مانند نوع استفاده، شرایط نگهداری و میزان آسیب دیدگی بستگی دارد. اما به طور کلی، بهتر است دستکش‌ها را پس از مدتی استفاده و یا پس از هر آسیب دیدگی تعویض کرد.
3. آیا دستکش‌های آتش‌نشانی ضد آب هستند؟
برخی از دستکش‌های آتش‌نشانی دارای لایه ضد آب هستند که از نفوذ آب به داخل دستکش جلوگیری می‌کند.
4. آیا دستکش‌های آتش‌نشانی تنفس‌پذیر هستند؟
برخی از دستکش‌ها دارای لایه‌های تنفس‌پذیر هستند که از تعریق بیش از حد دست جلوگیری می‌کنند.
5. آیا می‌توان دستکش‌های آتش‌نشانی را شست؟
بله، برخی از دستکش‌ها را می‌توان با آب و مواد شوینده ملایم شست. اما بهتر است قبل از شستشو، برچسب مراقبتی دستکش را مطالعه کنید.
توصیه آخر
همان‌طور که دیدیم، دستکش‌های آتش‌نشانی به عنوان سدی محکم بین آتش‌نشانان شجاع و خطرات مهیب آتش‌سوزی عمل می‌کنند. این تجهیزات حیاتی، با بهره‌گیری از فناوری‌های روز دنیا و مواد مقاوم در برابر حرارت و آتش، نقش بسزایی در افزایش ایمنی و کارایی آتش‌نشانان در عملیات‌های اطفای حریق ایفا می‌کنند. با انتخاب و استفاده صحیح از دستکش‌های آتش‌نشانی با استانداردهای جهانی، می‌توانیم از جان و سلامتی این قهرمانان بی‌ادعا محافظت کرده و قدردان فداکاری‌های آن‌ها باشیم. امیدوارم این اطلاعات برای شما مفید واقع شده باشد.
گردآوری:بخش دانش کسب و کار موزستان
