زوج درمانی گاتمن چیست و چگونه انجام می شود؟

اثربخشی زوج درمانی به روش گاتمن

زوج درمانی گاتمن چیست؟

روش گاتمن به عنوان یک رویکرد درمانی برای زوجین، توسط درمانگران، مربیان زندگی، مشاوران و سایر متخصصان سلامت روان و بهزیستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش شامل ارزیابی کاملی از رابطه زوجین است و مداخلات مبتنی بر پژوهش‌های علمی را به کار می‌گیرد.

اهداف زوج درمانی به روش گاتمن شامل خنثی کردن روابط کلامی مشکل‌ساز، افزایش صمیمیت، افزایش احترام و محبت و از بین بردن عواملی است که باعث ایجاد احساس رکود در رابطه زوجین می‌شوند. روش زوج درمانی گاتمن به دنبال ایجاد حس همدلی و تفاهم در متن رابطه است و با استفاده از تکنیک‌های متعدد، بهبود و بهسازی روابط زوجین را هدف قرار می‌دهد.

روش زوج درمانی گاتمن برای زوج‌هایی که به دنبال بهبود رابطه خود هستند، بسیار مناسب است. این روش با انجام یک خودارزیابی مبتنی بر پژوهش، سلامت رابطه زوجین را ارزیابی می‌کند و سپس یک طرح مناسب جهت بهبود رابطه زوجین ارائه می‌دهد. طرح‌های این رویکرد به دلیل اثبات شده بودن قابلیت تقویت رابطه زوجین، بسیار مؤثر هستند.

زوجین می‌توانند با اعتماد به رویکرد گاتمن، برای تجزیه و تحلیل عمیقتر و بهبود رابطه خود، از ارزیابی این روش استفاده کنند. با این کار، می‌توانند به ارتقای سلامت روابط خود و بهبود کیفیت زندگی خود و همچنین خانواده خود کمک کنند.

زوج درمانی گاتمن از کجا آغاز شد!؟

تکنیک گاتمن، به عنوان نوعی زوج درمانی، توسط دکتر جان گاتمن، استاد روانشناسی در دانشگاه واشنگتن، به همراه همسرش، جولی گاتمن، توسعه یافته است. دکتر جان گاتمن، علاوه بر داشتن پیشینه روانشناسی، دارای شاخص‌های ریاضی و آماری بوده و بیش از 40 سال به بررسی الگوهای روابط زوج‌های مختلف پرداخته است. او به علم و آمار تکیه کرده و سعی کرده است تا چیزی درباره عشق بفهمد. هدف او یافتن متغیرهایی بود که جدایی را آسان‌تر می‌کردند و یا عواملی را که به تداوم رابطه کمک می‌کنند، به کار می‌برد.

تکنیک های زوج درمانی گاتمن

با شروع رویکرد زوج درمانی گاتمن، زوجین ابتدا با یک فرآیند ارزیابی آغاز می‌کنند. پس از انجام این فرآیند، چارچوب درمانی و مداخلات به آن‌ها اعلام می‌شود.

ارزیابی

در رویکرد زوج درمانی گاتمن، به طور معمول، یک جلسه روتین وجود دارد که پس از آن مصاحبه‌های فردی با هر یک از شرکا انجام می‌شود. در این جلسه، زوجین پرسشنامه‌هایی را تکمیل می‌کنند و سپس بازخورد مفصلی درباره روابطشان دریافت می‌کنند.

چارچوب درمانی

در رویکرد زوج درمانی گاتمن، تصمیم در مورد فراوانی و مدت زمان جلسات برای درمان، توسط زوج و درمانگر با هم گرفته می‌شود.

مداخلات درمانی

در رویکرد زوج درمانی گاتمن، مداخلات به منظور کمک به زوجین در بهبود روابط خود، در سه زمینه اصلی، یعنی دوستی، مدیریت درگیری و ایجاد معنای مشترک، تقویت می‌شوند. زوجین در این رویکرد، یاد می‌گیرند که الگوهای تعارض منفی را با تعامل مثبت جایگزین کنند و صدمات گذشته را ترمیم کنند. برای بهبود دوستی، تعمیق ارتباط عاطفی و ایجاد تغییراتی که زوجین اهداف مشترک را تقویت می‌کند، از مداخلات طراحی شده استفاده می‌شود.

اهداف و اصول روش گاتمن

اهداف رویکرد زوج درمانی گاتمن، شامل خنثی کردن ارتباط کلامی متناقض، افزایش صمیمیت، احترام و محبت و رفع موانعی است که در موقعیت‌های متعارض احساس رکود ایجاد می‌کند و باعث ایجاد احساس افزایش همدلی و درک در متن رابطه می‌شود. دکتر جان و جولی گاتمن، یک مؤلفه برای روابط سالم به نام “تئوری خانه روابط” ارائه کردند.

روابط صوتی عاشقانه

یک نقشه برای رسیدن به عشق بکشید و از روابط صوتی بهره بگیرید؛ زیرا این روابط معجزه می‌کنند.

اشتراک و تحسین

در یک رابطه، پادزهر و تحقیر به میزان محبت و احترام در آن نقطه تمرکز قرار می‌گیرند. برای تقویت علاقه و تحسین، بهتر است قدردانی و احترام خود را بروز دهید.

بیان نیازها

با بیان نیازهای خود، به پیشنهادهایی که در لحظه برای شما بوجود می‌آیند، پاسخ دهید. لحظات کوچک زندگی روزمره، در حقیقت بلوک‌های سازنده در روابط هستند.

چشم انداز مثبت

به داشتن یک رویکرد مثبت در حل مسئله و تلاش برای ساختن زندگی بهتر، می‌توان اشاره کرد. این رویکرد می‌تواند به شما در رسیدن به موفقیت کمک کند.

مدیریت تعارض

در رویکرد ما، از عبارت “مدیریت تعارض” به جای “حل تعارض” استفاده می‌شود، زیرا تعارض در روابط انسانی طبیعی است و می‌تواند جنبه‌های عملکردی و مثبتی داشته باشد. همچنین باید درک کرد که در رسیدگی به مشکلات دائمی و مشکلات قابل حل، اختلاف اساسی وجود دارد.

رویاهای زندگی را به واقعیت تبدیل کنید

باید فضایی ایجاد شود که هر فرد را ترغیب به صحبت با صداقت در مورد امیدها، ارزش‌ها، عقاید و آرزوهای خود کند.

معنی مشترک را ایجاد کنید

باید آگاهی پیدا کرد در مورد چشم‌اندازها، داستان‌ها، اسطوره‌ها و استعاره‌های مهمی که به رابطه خود ارتباط دارند.

اعتماد

این حالت زمانی رخ می‌دهد که شخص فکر می‌کند علاوه بر حداکثر کردن منافع و مزایای خود، منافع و مزایای شریک زندگی خود را هم در نظر دارد. به بیان دیگر، شخص در این حالت به این باور دست می‌یابد که “شریک زندگی من جلوی من است و ما با هم زندگی می‌کنیم”.

تعهد

اعتقاد و عمل به این اعتقاد بدین معنی است که شما باور دارید رابطه شما با این شخص یک سفر مادام العمر است و در هر شرایطی، برای بهبود آن کار خواهید کرد. این به معنای قدردانی از ویژگی‌های مثبت شریک زندگی شما است، نه آنکه با تکیه بر ویژگی‌های منفی او، خود را با دیگران مقایسه کرده و نارضایتی خود را تقویت کنید.

نشانه‌های طلاق در روش گاتمن

علاوه بر بحث اصول یک ازدواج سالم، گاتمن نیز نشانه‌هایی را برای پیش‌بینی جدایی و طلاق ذکر می‌کند:

چگونگی شروع بحث

یکی از نشانه‌هایی که می‌تواند پیش‌بینی‌کننده‌ی جدایی و طلاق باشد، نحوه‌ی شروع بحث و بحث‌هایی است که زوجین دارند.

استفاده از 4 سبک تعاملی منفی

گاتمن با اشاره به سبک‌های تعاملی زوجین، اظهار داشته است که این سبک‌ها می‌توانند نشانه‌های پیش‌بینی‌کننده‌ی جدایی و طلاق در روابط عاطفی باشند. او چهار سبک تعاملی منفی را به عنوان سوار سرنوشت زوجین در ازدواج و روابط عاطفی برشمرده است:

– عیب‌جویی و انتقاد

بر اساس تحقیقات گاتمن، عیب‌جویی در روابط به گونه‌ای است که ممکن است منجر به شکست شخصیت شریک زندگی شود و آن را نابود کند. این عادت شایعی است که می‌تواند سوار بعدی یعنی تحقیر و اهانت را به همراه داشته باشد.

– تحقیر و اهانت

بسیاری از افرادی که در رابطه خود عیب‌جویی می‌کنند، این کار را با روش‌های تحقیرآمیز انجام می‌دهند. تحقیر، به دلیل اینکه می‌تواند نفرت و احساس ناخوشایندی بین زوجین ایجاد کند، خطرناک‌ترین سوار این چهار سوار است.

– گرفتن حالت دفاعی

پس از اینکه یکی از طرفین شروع به تحقیر کردن دیگری می‌کند، طرف دیگر به حالت دفاعی در می‌آید. در این حالت دفاعی، معمولاً هیچ مشکلی حل نمی‌شود و تنها کاری که انجام می‌دهد این است که طرف مقابل را سرزنش کند، بدون آنکه به حل مسئله بپردازد.

– طفره رفتن

وقتی که سه سوار قبلی به میدان زندگی زناشویی می‌آیند، سوار آخر یعنی طفره‌رویی رخ می‌دهد. به عبارت دیگر، زمانی که تعارض و تنش بین زوجین به دلیل عیب‌جویی، توهین و حالت دفاعی افزایش می‌یابد، یکی از طرفین شروع به کناره‌گیری و دور شدن از دیگری می‌کند. این روش کناره‌گیری و دور شدن در مردان نسبت به زنان رایج‌تر است.

تلاش‌های اصلاحی شکست‌خورده

در میان نشانه‌هایی که گاتمن برای پیش‌بینی طلاق اشاره می‌کند، تلاش‌هایی است که افراد برای بهبود رابطه‌شان انجام داده‌اند اما به نتیجه‌ای موفقیت‌آمیز نرسیده‌اند.

خاطرات بد

وقتی تعارضات بین زوجین شدید شود چیزی جز خاطرات بد از این تعارضات در ذهن آن‌ها نمی‌ماند و مدام این خاطرات را در ذهن خود مرور می‌کنند و صرفاً یک گذشته منفی به یاد می‌آورند. در این موارد باید برای حذف این خاطرات از مشاوره روانشناسی خارج از کشور استفاده کرد.

کاربرد زوج درمانی گاتمن

دکتر جان گاتمن در کتاب پرفروش خود به نام “هفت اصل برای موفقیت در ازدواج”، به این موضوع اشاره می‌کند که در تعارضات زناشویی، می‌توان آن‌ها را به دو دسته تقسیم کرد: تعارضاتی که قابل حل هستند و تعارضاتی که دائمی و برای همیشه باقی می‌مانند. بر اساس تحقیقات وی، 69 درصد از تعارضات زناشویی مشکلات دائمی و برای همیشه هستند و بسیاری از مداخلات درمانی که توسط گاتمن آموزش داده شده، به حل این مشکلات می‌پردازند و برای تمام زوج‌ها با شرایط اقتصادی، نژادی، جنسی و فرهنگی مختلف قابل استفاده هستند.

بعضی از مسائل ارتباطی که امکان دارد در درمان از آنها استفاده شود عبارتند از:

زوج‌هایی که به دلیل درگیری و مشاجره مکرر، ارتباط ضعیف، فاصله عاطفی و یا مشکلات خاصی مانند مشکلات جنسی، خیانت، پول و فرزندپروری در آستانه جدایی قرار دارند، می‌توانند با استفاده از زوج‌درمانی به روش گاتمن بهبود پیدا کنند. حتی زوج‌هایی که سطح تعارض آنها به نظر «طبیعی» می‌رسد، می‌توانند از زوج‌درمانی بهره‌مند شوند. هدف زوج‌درمانگران با رویکرد گاتمن، افزایش قدرت روابط زوجی و ارائه راهکارهای سالم‌تری برای مواجهه با مشکلات آینده است.

گردآوری: بخش روانشناسی موزستان