صنایع دستی بروجرد: نمایی از هنر و ابتکار مردمان این سرزمین

آوای زندگی: طراحی و هنر در صنایع دستی بروجرد

صنایع دستی بروجرد

بروجرد، یکی از شهرهای زیبای استان لرستان، به عنوان یک مقصد دیدنی شناخته می‌شود. صنایع دستی این شهر در سطح کلان ایران شهرت فراوانی دارند.

در این مقاله، به معرفی صنایع دستی بروجرد می‌پردازیم. ابتدا به توضیح کوتاهی درباره شهر زیبا و جاذبه‌های دیدنی بروجرد می‌پردازیم.

استان لرستان، دارای شهرهای زیبا و جاذبه‌های فراوان است، که بروجرد یکی از این شهرهاست. صنایع دستی بروجرد از جمله سوغات معروف ایران هستند و در سرتاسر جهان طرفداران زیادی دارند. علاوه بر این، شهرستان بروجرد به‌عنوان یک نقطه گردشگری، به دلیل داشتن صنایع دستی منحصر به فرد و آثار تاریخی و جاذبه‌های طبیعی غنی مورد توجه قرار گرفته است.

در ادامه، به معرفی تعدادی از صنایع دستی بروجرد خواهیم پرداخت.

هنرورشوسازی یکی از صنایع دستی معروف بروجرد

 یکی از صنایع دستی معروف در شهرستان بروجرد، هنر ورشوسازی است که به عنوان یکی از نمادهای برجسته این منطقه شناخته می‌شود. ورشوسازی در بروجرد به عنوان یکی از صنایع دستی پرطرفدار و مشهور در ایران و سرتاسر جهان شناخته می‌شود. این هنر، به عنوان یک صنعت دستی معروف و با ارزش، جا افتاده و در صنایع دستی کشورهای دیگر نیز مورد توجه قرار گرفته است.

در اوایل دوره قاجار، هنر ورشوسازی در بروجرد به اوج محبوبیت خود رسید و به یکی از صنایع دستی برجسته و معتبر این منطقه تبدیل شد. وسایل ورشو شده از جمله سماور، بشقاب، سینی، گلاب پاش و سایر اشیاء زینتی و کاربردی می‌باشند که با دقت و هنر زیادی ساخته می‌شوند.

مواد اولیه مورد استفاده برای ساخت ورشوهای بروجرد، از کشورهای آلمان و لهستان وارد ایران می‌شوند. این مواد با کیفیت بالا و خصوصیات مناسب، به هنرمندان و صنعتگران ورشو در بروجرد امکان می‌دهند تا آثاری زیبا و با کیفیت تولید کنند. بنابراین، اگر به دنبال خرید سوغات و صنایع دستی منحصر به فرد بروجرد هستید، وسایل ورشو شده گزینه‌ای جذاب و خاص برای شما خواهد بود.

تره و گلوانی یکی از سوغات‌ها و صنایع دستی بروجرد

تره و گلوانی از جمله سوغات‌ها و صنایع دستی بروجرد هستند که به نماد فرهنگ و سنت این منطقه تبدیل شده‌اند. تره که به نام دیگر تره ساوه نیز شناخته می‌شود، به یک نوع روسری یا چارقدی اشاره دارد که زنان لرستان از آن به عنوان یک لباس سنتی استفاده می‌کنند. این تره‌ها نه تنها به عنوان یک لباس محلی شناخته می‌شوند بلکه به عنوان یکی از سوغات‌های محبوب بروجرد نیز جلب توجه کرده‌اند.

تره به عنوان یکی از گزینه‌های مناسب برای خریداری به عنوان سوغاتی برای عزیزان در نظر گرفته می‌شود. در مراسمات و رویدادهای خاص مانند عروسی‌ها، زنان این منطقه از گلوانی استفاده می‌کنند. گلوانی به عنوان یک روسری زیبا و خاص برای زنان در این مراسمات به کار می‌رود.

رنگ‌های گلوانی برای زنان با توجه به سن و سلیقه آنها متفاوت است. زنان مسن اغلب از گلوانی با رنگ‌های تیره استفاده می‌کنند که با طرح‌های ساده‌تری همراه هستند. این ترکیبات از طرح و رنگ باعث می‌شود گلوانی به عنوان یک عنصر زینتی و سنتی مورد توجه باشد.

لازم به ذکر است که روسری گلوانی به عنوان یکی از میراث‌های فرهنگی و تاریخی قوم لر، در فهرست ثبت ملی قرار دارد و این نشان از اهمیت و ارزش فرهنگی این هنر محسوب می‌شود.

گیوه یکی از محبوب‌ترین سوغات و صنایع دستی بروجرد

گیوه یکی از مهمترین و محبوب‌ترین سوغات و صنایع دستی بروجرد است که در تاریخ و فرهنگ این منطقه جایگاه ویژه‌ای دارد. این محصول در گذشته به عنوان یکی از کفش‌های محبوب در میان مردم بروجرد شناخته می‌شد و امروزه نیز اغلب افراد محلی از آن استفاده می‌کنند. گیوه انواع مختلفی دارد و یکی از نمونه‌های با کیفیت ترین گیوه‌ها، گیوه آژیه نام دارد که در شهر لرستان تولید می‌شود.

گیوه‌های تولید شده در بروجرد با دقت و هنر زیادی ساخته می‌شوند. از مواد با کیفیت برای ساخت آنها استفاده می‌شود تا کیفیت بالا و دوام مناسبی را به این محصولات ببخشد. گیوه آژیه به عنوان یک نماینده از تاریخ و فرهنگ لرستان، جذابیت خاصی دارد و به عنوان یک سوغات محبوب به توریست‌ها هدیه داده می‌شود.

گیوه آژیه با طراحی‌ها و نقوش متنوعی که بر روی آن اجرا می‌شود، به یکی از علائم ممیز صنایع دستی بروجرد تبدیل شده است. این کفش‌های سنتی نه تنها راحتی در پوشیدن را فراهم می‌کنند بلکه به عنوان یک اثر هنری نیز شناخته می‌شوند و به عنوان یک پیشنهاد مناسب برای خریداری یا هدیه دادن به علاقه‌مندان به هنر و فرهنگ محلی بروجرد مطرح است.

ظروف مسی صنایع دستی بروجرد 

ظروف مسی از جمله سوغات و صنایع دستی بروجرد هستند که به عنوان یکی از نمادهای هنر مسگری این منطقه شناخته می‌شوند. هنر مسگری به عنوان یک حرفه مهم در بروجرد وارد بازار شده است و امروزه مسگران در بازارهای سنتی شهر حضور دارند. این صنعت دستی با تکنیک‌ها و طرح‌های خاص خود، ظروف مسی زیبا و کاربردی تولید می‌کند. ظروف مسی به دلیل ویژگی‌های خاص مس، از جمله خواص ضد باکتری و مقاومت در برابر زنگ زدگی، در حفظ سلامت افراد نقش مهمی ایفا می‌کنند. این ظروف علاوه بر کاربری در آشپزخانه به عنوان ظروف پخت و پز، به عنوان یک هدیه زیبا و ماندگار نیز مورد توجه قرار می‌گیرند. اگر به دنبال خرید سوغاتی خاص و با ارزشی از بروجرد هستید، می‌توانید ظروف زینتی مسی را در نظر بگیرید. این ظروف با طرح‌ها و نقوش متنوعی که بر روی آنها اجرا می‌شود، به عنوان یکی از نمادهای هنری بروجرد به شمار می‌آیند.

هنر منبت کاری بروجرد

در بروجرد، هنر منبت کاری به ویژه در تولید محصولات چوبی به اوج خود رسیده است. آثار زیبا و منحصر به فردی که از منبت کاری حاصل می‌شوند، در فروشگاه‌های مختلف شهر موجودند. از جمله این محصولات، خراطی و تراش چوب و به خصوص قلیان‌های چوبی بروجرد می‌باشند. این قلیان‌ها با استفاده از چوب گردو ساخته می‌شوند و با زیرقلیانهای شیشه‌ای با نقش‌های شاهان قاجار و آتشگاه‌های سرامیک زیبا تزئین شده‌اند، که می‌توانند گزینه‌ی خوب و ارزانی برای هدیه و سوغات باشند.

در ضمن، صنایع دستی بروجرد شامل محصولاتی نظیر دیزیهای گلی، جارو، ظروف مسی و… نیز می‌شود که همگی از دقت و هنر دستان ماهران بروجرد به وجود آمده و می‌توانند به عنوان هدیه‌های خاص و زیبا مورد استفاده قرار گیرند.

نمدمالی یکی از حرفه‌های سنتی و زیبای شهر بروجرد

نمدمالی یکی از حرفه‌های سنتی و زیبای شهر بروجرد است که به تولید محصولات متنوعی از جمله کلاه‌های نمدی، شولای چوپانی، و زیراندازهای نمدی مشغول است. این محصولات از طراحی‌ها و زیبایی‌های خاصی برخوردارند. کلاه‌ها و زیراندازهای نمدین، با استفاده از هنر نمدمالان بروجرد، امروزه نیز به عنوان قطعات مورد علاقه روستاییان و عشایر لر و بختیاری به شمار می‌روند و جزء لوازم تزیینی با ذوق و شیک محسوب می‌شوند.

جاجیم بافی در شهر بروجرد

جاجیم در شهر بروجرد با نام ماشته شناخته می‌شود. کارگاه‌های ماشته‌بافی سنتی در این شهر، با بهره‌گیری از پشم و رنگ‌های طبیعی، به بافت جاجیم مشغولند. مشتریان اصلی این جاجیم‌ها بیشتر عشایر کوچرو لر و بختیاری لرستان و استانهای همجوار هستند که در فصول مختلف سال برای خریدهای عمده به شهر بروجرد مراجعه می‌کنند. جاجیم به عنوان زیرانداز یا رختخواب پیچ مورد استفاده قرار می‌گیرد، و عروس‌های ایلات لر آن را به عنوان یکی از اجزای اصلی جهیزیه خود می‌اندازند. جاجیم بروجرد دارای نقش‌های هندسی مربع و مستطیلی با رنگ‌های قرمز، مشکی و سفید است که این الگوها زیبا در آن به چشم می‌خورد.

فرش‌های بروجرد 

فرش‌های بروجرد عمدتاً به اندازه یک تا دو ذرعی بوده و از نظر محکمی بسیار قوی هستند. طرح‌های فرش بروجرد، بافت فرش لری را کمی متفاوت کرده و بیشتر به فرش‌های نهاوند، ملایر و همدان نزدیک است. این فرش‌ها به صورت کاملاً با استفاده از پشم محلی و استفاده از رنگ‌های طبیعی بافته می‌شوند و دارای کیفیت بسیار بالایی هستند. شهر بروجرد به عنوان مرکز تجارت فرش، هم در داخل کشور و هم در بازارهای بین‌المللی، شناخته می‌شود.

گلیم‌های بروجرد

گلیم‌های بروجرد همانند فرش‌های آن، از زیبایی خاصی برخوردارند و می‌توانند زینت‌بخش فضاهای مختلف شما باشند. در بروجرد، گلیم را گاهی زیلو نیز می‌نامند، اما زیلو منحصر به گلیم نیست و می‌تواند هر زیرانداز دیگری را نیز شامل شود. ممکن است اصطلاح “زیر رو” اصل کلمه باشد و به معنای زیرانداز باشد.

حرمی بافی یا ارامی یکی از دست‌بافته‌های بروجرد

حرمی بافی یا ارامی نام یکی از دست‌بافته‌های منحصر به فرد استان لرستان است که در شهرستان بروجرد با استقبال بسیاری مواجه است. در گذشته، این دست‌بافت از تار و پود پشمی بافته می‌شد، اما امروزه از نخ‌های پنبه‌ای نیز استفاده می‌شود تا بافتهای زیبا و متنوعی به وجود آید.

این حرفه‌ها در گذشته به حدی شهرت داشته‌اند که هم‌اکنون در بازار قدیمی شهرستان بروجرد، راسته، بازارچه و کوچه‌هایی به نام این مشاغل وجود دارد.

منطقه بروجرد با توجه به اشتغال بیشتر مردم در دامداری، غنای خاصی در زمینه نخ و پشم داشته است که این موضوع باعث گرایش افراد به سمت هنردستی شده است. البته با توسعه زندگی شهرنشینی، این صنایع هنوز خریداران خاص خود را دارند و هنوز گلیم و جاجیم در ابعاد کوچک زینت‌بخش دیوارها و طاقچه‌ها هستند. 

سوغات بروجرد

علاوه بر صنایع دستی، بروجرد از نظر داشتن خوراکی های بومی و محلی نیز حرفی برای گفتن دارد و برخی اقلام خوراکی این شهرستان سالهاست مورد توجه مسافران  است. 

عسل بروجرد: زیبایی و طعمی ماندگار

در شهر بروجرد، عسل با طعم عالی و کیفیت بالا به عنوان یکی از سوغات‌های محبوب شناخته می‌شود. بازدید از فروشگاه‌ها و تهیه عسل گون با موم بروجرد تجربه‌ای لذت‌بخش خواهد بود.

خیارشور بروجرد: طعمی تازه از زیبایی روستا

از روستای ونایی در بروجرد، خیارشوری با کیفیت عالی و طعم منحصر به فرد برای خریداران فراهم شده است. یک گزینه مناسب برای هدیه و تجربه خوشمزه.

حلوا ارده بروجرد: شیرینی با طعم متفاوت

حلوا ارده بروجرد با طعم منحصر به فرد خود یکی از محصولات خوراکی برجسته است. با تهیه این حلوا ارده، می‌توانید طعم خاص بروجرد را به دل عزیزان خود هدیه کنید.

شیره و ارده: مزه‌های مقوی و لذیذ بروجرد

شیره و ارده از جمله سوغات‌های خوشمزه بروجرد هستند. با توجه به مزه‌های مقوی و دلچسب آنها، این محصولات به عنوان هدیه ایده‌آل شناخته می‌شوند.

جذابیت صنایع دستی بروجرد در کنار لذت خوراکی‌های بومی، تجربه‌ای جالب برای گردشگران و خریداران محلی ایجاد کرده است.

سوالات متداول درباره صنایع دستی بروجرد

1. چرا صنایع دستی بروجرد شناخته می‌شوند؟

صنایع دستی بروجرد به دلیل طرح‌ها و هنر خاص خود، به عنوان یکی از برجسته‌ترین و محبوب‌ترین صنایع دستی ایران معروف هستند. این صنایع نمایانگر غنا و تنوع فرهنگی این منطقه هستند.

2. چه ویژگی‌هایی از صنایع دستی بروجرد باعث جلب توجه گردشگران می‌شود؟

ویژگی‌های منحصر به فرد، طرح‌های زیبا و استفاده از مواد با کیفیت در صنایع دستی بروجرد باعث جلب توجه گردشگران شده و این صنایع را به یک گزینه محبوب برای خرید و سوغات تبدیل کرده‌اند.

3. چه نوع محصولاتی در زمینه صنایع دستی بروجرد تولید می‌شوند؟

در بروجرد، محصولات متنوعی از قبیل قالی، سفالگری، میناکاری، گلیم بافی، و نمدمالی تولید می‌شوند. هر یک از این صنایع دستی دارای خصوصیات و زیبایی‌های خاص خود هستند.

4. چرا گیوه آژیه به عنوان یک سوغات محبوب شناخته می‌شود؟

گیوه آژیه به دلیل طرح‌ها و کیفیت بافت خود، به عنوان یکی از محصولات محبوب و ماندگار صنایع دستی بروجرد شناخته می‌شود. این گیوه‌ها همچنین نماینده هنر مسگری این منطقه هستند.

5. چطور می‌توان صنایع دستی بروجرد را به عنوان هدیه انتخاب کرد؟

صنایع دستی بروجرد به عنوان هدیه‌های خاص و ارزشمند به دلیل زیبایی، تاریخچه فرهنگی و کیفیت بالا، گزینه‌ای عالی برای هدیه دادن به عزیزان و همچنین جلب توجه گردشگران می‌باشد.

سخن پایانی مقاله درباره ی صنایع دستی بروجرد

با ختم این مقاله درباره صنایع دستی بروجرد، امیدواریم که بهترین‌ها از دست سازندگان و هنرمندان این منطقه برای شما به ارمغان آمده باشد. صنایع دستی بروجرد نه تنها نمایانگر زیبایی و غنا در هنر این ناحیه هستند، بلکه به عنوان یک قطعه ارزشمند از تاریخ و فرهنگ این سرزمین نیز شناخته می‌شوند. امیدواریم با انتخاب و حمایت از این صنایع دستی، به حفظ و نقل و انتقال این هنرهای باستانی کمک کنیم و همچنین از زیبایی و ارزش‌های فرهنگی بروجرد بهره‌مند گردیم.

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر موزستان