نفرولیتوتومی از راه پوست؛ راه‌حلی مؤثر برای سنگ‌های کلیه بزرگ

درمان سنگ کلیه با نفرولیتوتومی؛ آنچه باید بدانید

نفرولیتوتومی از راه پوست (Percutaneous Nephrolithotomy یا PCNL) یک عمل جراحی برای برداشتن سنگ‌های کلیه‌ای است که به دلیل اندازه بزرگ، به‌صورت طبیعی دفع نمی‌شوند. این روش معمولاً زمانی توصیه می‌شود که سایر روش‌های دفع سنگ کلیه ناموفق باشند یا امکان‌پذیر نباشند. «از راه پوست» به این معناست که این عمل از طریق پوست انجام می‌شود. «نفرولیتوتومی» به معنای برداشتن سنگ (کلسیوم) از کلیه است.

آیا PCNL یک جراحی بزرگ است؟ 

اگرچه PCNL یک جراحی کم‌تهاجمی است که نسبت به جراحی باز عوارض کمتری دارد، تأثیر کمتری بر بدن می‌گذارد و بهبودی سریع‌تری دارد، اما همچنان یک جراحی بزرگ محسوب می‌شود.

بهترین کاندید برای نفرولیتوتومی از راه پوست کیست؟ 

اکثر سنگ‌های کلیه به‌صورت طبیعی دفع می‌شوند و نیازی به جراحی ندارند. پزشک ممکن است ابتدا روش‌هایی مانند سنگ‌شکنی با امواج شوک یا یورتروسکوپی لیزری را برای سنگ‌های کوچک‌تر پیشنهاد کند. بهترین کاندید برای PCNL کسی است که نمی‌تواند سنگ کلیه را به‌صورت طبیعی دفع کند و سنگ او برای درمان با سنگ‌شکنی یا یورتروسکوپی لیزری بیش از حد بزرگ است.

نفرولیتوتومی از راه پوست چگونه انجام می‌شود؟ 

این عمل توسط یک اورولوژیست انجام می‌شود. اورولوژیست یک متخصص در بیماری‌ها و شرایط جراحی مرتبط با دستگاه ادراری است. او یک برش کوچک (حدود 1 سانتی‌متر یا کمتر) در پشت یا پهلوی شما ایجاد می‌کند تا به کلیه دسترسی پیدا کند و سنگ را بردارد.

نرخ موفقیت این روش حدود 75٪ تا 98٪ است.

قبل از PCNL چه اتفاقی می‌افتد؟ 

قبل از عمل، با پزشک خود ملاقات خواهید کرد. او سلامت عمومی شما را بررسی کرده و علائم حیاتی (دما، نبض و فشارخون) را اندازه‌گیری می‌کند.

درباره هرگونه داروی تجویزی یا بدون نسخه‌ای که مصرف می‌کنید، از جمله مکمل‌های گیاهی، به پزشک اطلاع دهید. آسپرین، داروهای ضدالتهابی، برخی مکمل‌های گیاهی و داروهای رقیق‌کننده خون می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند. قبل از قطع هر دارویی، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین درباره هرگونه آلرژی (به داروها، مواد ضدعفونی‌کننده پوست مانند ید یا الکل ایزوپروپیل، لاتکس یا غذاها) به پزشک اطلاع دهید.

پزشک دستورالعمل‌های خاصی درباره خوردن و آشامیدن قبل از عمل به شما می‌دهد. معمولاً نباید بعد از نیمه‌شب قبل از جراحی چیزی بخورید یا بیاشامید. اگر نیاز به مصرف دارو دارید، آن را با یک جرعه کوچک آب مصرف کنید. پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن، سونوگرافی یا اشعه ایکس را برای بررسی دقیق‌تر سنگ کلیه تجویز کند.

در طول PCNL چه اتفاقی می‌افتد؟ 

تیم ویژه‌ای از متخصصان، شامل یک اورولوژیست، متخصص بیهوشی و پرستاران، این عمل را انجام می‌دهند.

معمولاً در این عمل، شما به‌صورت دمر (روی شکم) قرار می‌گیرید تا اورولوژیست بتواند از طریق پشت به کلیه دسترسی پیدا کند. در برخی موارد، ممکن است به پشت (سوپاین) یا با یک بالشتک زیر پهلو (سوپاین اصلاح‌شده) قرار گیرید.

متخصص بیهوشی با بیهوشی عمومی شما را کاملاً بیهوش می‌کند تا در طول عمل بیدار نباشید، حرکت نکنید و دردی احساس نکنید.

پس از بیهوشی، اورولوژیست یک برش کوچک ایجاد می‌کند و یک غلاف محافظ (شیت) را از طریق برش وارد کلیه می‌کند. سپس یک دوربین کوچک (نفروسکوپ) از طریق غلاف وارد می‌شود تا سنگ را پیدا کرده و بردارد. در برخی موارد، ممکن است از لیزر یا دستگاه شوک‌دهنده (لیتوتریپتر) برای شکستن سنگ به قطعات کوچک‌تر استفاده شود.

پس از برداشتن سنگ، اورولوژیست ممکن است یک لوله تخلیه یا استنت حالب نصب کند تا ادرار تخلیه شود و بهبودی تسریع یابد. سپس برش‌های پوست با بخیه بسته می‌شوند.

این عمل معمولاً بین 2 تا 4 ساعت طول می‌کشد.

بعد از PCNL چه اتفاقی می‌افتد؟ 

پس از عمل، بخیه‌ها با بانداژ پوشانده می‌شوند. ممکن است سنگ کلیه برای تجزیه‌ و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده شود تا ترکیبات آن مشخص شده و از تشکیل سنگ‌های جدید پیشگیری شود. متخصص بیهوشی تزریق بیهوشی را متوقف می‌کند و شما ظرف چند دقیقه به هوش می‌آیید، اما ممکن است همچنان احساس گیجی کنید. سپس به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید تا کاملاً بیدار شوید و وضعیت عمومی شما بررسی شود. پس از بیداری کامل، درد شما مدیریت خواهد شد.

معمولاً باید یک روز در بیمارستان بمانید تا پزشکان بهبودی شما را نظارت کنند و مطمئن شوند که مشکلی در مدیریت درد ندارید. وجود مقدار کمی خون در ادرار به مدت یک تا دو هفته پس از جراحی طبیعی است.

مزایای نفرولیتوتومی از راه پوست چیست؟ 

مزیت اصلی این روش، برداشتن سنگ‌های کلیوی است که به‌صورت طبیعی دفع نمی‌شوند یا با سایر درمان‌ها قابل‌حذف نیستند. همچنین، این یک روش کم‌تهاجمی است که نسبت به جراحی باز، بهبودی سریع‌تری دارد.

خطرات یا عوارض PCNL چیست؟ 

همه جراحی‌ها، حتی روش‌های کم‌تهاجمی، خطراتی دارند. برخی از خطرات PCNL شامل موارد زیر است:

• خطرات بیهوشی

• مشکلات بهبودی

• عفونت

• تجمع خون لخته‌شده (هماتوما)

• لخته‌های خون

• تجمع مایع در محل جراحی (سروما)

• آسیب به کلیه

• سپسیس یا عفونت شدید دستگاه ادراری

• ناتوانی در برداشتن سنگ کلیه

درد PCNL چقدر است؟

برای اکثر افراد، این عمل به‌طور متوسط دردناک است. پزشک ممکن است داروهای مسکن تجویز کند. اگر لوله تخلیه داشته باشید، درد پس از برداشتن آن کاهش می‌یابد. گاهی اوقات استنت حالب دردناک‌ترین بخش این روش است.

مدت زمان بهبودی از نفرولیتوتومی از راه پوست چقدر است؟ 

بدن هر فرد متفاوت است، اما به‌طور کلی، بهبودی بین 2 تا 4 هفته طول می‌کشد. در طول بهبودی، باید از بلند کردن اجسام سنگین یا ورزش شدید خودداری کنید. به مدت دو هفته نباید چیزی سنگین‌تر از یک گالن شیر (حدود 3.8 کیلوگرم) بلند کنید.

اکثر افراد پس از یک هفته می‌توانند به کار یا مدرسه بازگردند. اگر شغل شما از نظر فیزیکی سنگین است، بهتر است حداقل دو هفته مرخصی بگیرید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟ 

چهار تا شش هفته پس از عمل، برای معاینه با پزشک خود وقت بگیرید. در صورت بروز هرگونه عارضه، مانند موارد زیر، فوراً با پزشک تماس بگیرید:

• خونریزی شدید در محل برش

• لخته‌های خون (شبیه سس کچاپ)

• خون تیره در ادرار (هماچوری)

• تب 38 درجه سانتی‌گراد یا بالاتر

• عفونت

• تب یا لرز

• افزایش درد

سوالات متداول درباره نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL)

1. آیا PCNL عوارضی دارد؟

بله، مانند هر جراحی، PCNL ممکن است عوارضی مانند عفونت، خونریزی، آسیب به کلیه، یا لخته خون داشته باشد. با این حال، این عوارض نادر هستند و با مراقبت مناسب قابل مدیریت‌اند.

2. نرخ موفقیت PCNL چقدر است؟

نرخ موفقیت این روش بین 75٪ تا 98٪ است، بسته به اندازه و موقعیت سنگ و تجربه جراح.

3. آیا پس از PCNL نیاز به استنت حالب است؟

در بسیاری از موارد، اورولوژیست استنت حالب یا لوله تخلیه نصب می‌کند تا به تخلیه ادرار و بهبود کمک کند. این استنت معمولاً چند هفته پس از جراحی برداشته می‌شود.

4. چه آمادگی‌هایی قبل از PCNL لازم است؟

باید آزمایش‌های تصویربرداری (مانند سی‌تی اسکن یا سونوگرافی) انجام دهید، مصرف برخی داروها (مانند رقیق‌کننده‌های خون) را متوقف کنید، و از نیمه‌شب قبل از جراحی چیزی نخورید یا نیاشامید.

5. آیا PCNL برای همه انواع سنگ‌های کلیه مناسب است؟

PCNL معمولاً برای سنگ‌های بزرگ‌تر (بیش از 2 سانتی‌متر) یا سنگ‌هایی که در روش‌های دیگر درمان نشده‌اند مناسب است. پزشک براساس اندازه، نوع و موقعیت سنگ تصمیم می‌گیرد.

6. هزینه PCNL چقدر است؟

هزینه بسته به بیمارستان، پزشک، و پوشش بیمه متفاوت است. برای اطلاعات دقیق، با بیمارستان یا بیمه خود تماس بگیرید یا به وب‌سایت‌های مرتبط مانند https://x.ai/grok برای اطلاعات کلی‌تر مراجعه کنید.

7. آیا خون در ادرار پس از PCNL طبیعی است؟

بله، وجود مقدار کمی خون در ادرار به مدت 1 تا 2 هفته پس از جراحی طبیعی است. اما اگر خونریزی شدید یا لخته خون مشاهده کردید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.

8. آیا می‌توانم بعد از PCNL ورزش کنم؟

باید حداقل 2 هفته از ورزش سنگین یا بلند کردن اجسام سنگین‌تر از 3.8 کیلوگرم (مانند یک گالن شیر) خودداری کنید. ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی پس از مشورت با پزشک ممکن است زودتر آغاز شود.

سخن پایانی

نفرولیتوتومی از راه پوست یک روش جراحی برای برداشتن سنگ‌های کلیوی است که به‌صورت طبیعی دفع نمی‌شوند یا به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند. ممکن است احساس نگرانی کنید، اما این روش نسبتاً ایمن و مؤثر است. با پزشک خود درباره سؤالات و نگرانی‌هایتان صحبت کنید. او می‌تواند جزئیات بیشتری درباره این روش و تمام نتایج و خطرات ممکن توضیح دهد.

گردآوری:بخش سلامت موزستان