همه چیز درباره گالوانیسم دهانی؛ از علل تا درمان

گالوانیسم دهانی یا حس برق گرفتگی دندان چیست؟

شاید تا به حال نام گالوانیسم دهانی را نشنیده باشید، اما این پدیده می‌تواند بر سلامت دهان و حتی کل بدن شما تأثیرگذار باشد. دندانپزشکان بر این باورند که آگاهی از خطرات ناشی از شوک‌های الکتریکی کوچک در دهان برای همه افراد، به خصوص کسانی که پرکردگی یا روکش دارند، ضروری است. در این مقاله، به بررسی کامل گالوانیسم دهانی و روش‌های پیشگیری از آن می‌پردازیم.

گالوانیسم دهانی چیست؟

آیا تا به حال هنگام گاز گرفتن از یک قاشق یا فویل آلومینیومی، احساس برق گرفتگی ناگهانی در دهان خود داشته‌اید؟ شاید این تجربه را به عنوان “دهان باتری” شنیده باشید. این حس ناخوشایند در واقع یک واکنش گالوانیک دهانی نام دارد. زمانی که مواد فلزی مختلفی مانند پرکردگی، روکش یا ایمپلنت در دهان وجود داشته باشد و در تماس با بزاق قرار بگیرند، ممکن است جریان الکتریکی ضعیفی ایجاد شود که باعث این احساس شود. این جریان الکتریکی ناشی از واکنش شیمیایی بین فلزات و بزاق دهان است.

علائم گالوانیسم دهانی

آیا تا به حال هنگام خوردن یا نوشیدن، احساس طعم فلزی یا سوزش در دهان داشته‌اید؟ این ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل به نام گالوانیسم دهانی باشد. علائم این مشکل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• طعم عجیب و غریب: ممکن است طعم فلز یا شوری را در دهان خود احساس کنید.

• احساس سوزش یا گزگز: گاهی اوقات، افراد مبتلا به گالوانیسم دهانی، احساس سوزش یا گزگز در دهان خود دارند، انگار که چیزی روی زبان‌شان می‌خزد.

• حساسیت دندان: دندان‌هایتان ممکن است نسبت به سرما یا گرما حساس‌تر شوند.

• بثورات پوستی: در برخی موارد، گالوانیسم دهانی می‌تواند باعث ایجاد بثورات پوستی در اطراف دهان شود.

• درد: درد در دهان یا اطراف آن نیز می‌تواند یکی از علائم گالوانیسم دهانی باشد.

یکی از بیمارانی که ما داشتیم، احساس می‌کرد که یک جریان الکتریکی از صورت و بدنش عبور می‌کند و توصیف می‌کرد که انگار در حال “اتصال کوتاه” است!

نکته: اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا علت دقیق آن را تشخیص دهد و درمان مناسب را برای شما تجویز کند.

شوک گالوانیک چه عوارضی دارد؟

شوک‌های گالوانیک بارهای الکتریکی آزاد می‌کنند که ارتباط سلولی را مختل می‌کنند و باعث مشکلات جسمی و عصبی می‌شوند.

مشکلات جسمی

باکتری‌ها در محیط گالوانیسم دهانی رشد می‌کنند و در مناطقی که جریان الکتریکی تخلیه می‌شود تجمع می‌کنند، که منجر به تجمع پلاک بیشتر در این مناطق می‌شود. از سوی دیگر، باکتری‌های بیشتر به معنای تولید بیشتر مواد زائد اسیدی است که بزاق شما را اسیدی‌تر کرده و باعث شوک‌های گالوانیک قوی‌تر می‌شود.

مشکلات عصبی

شوک‌های گالوانیک همچنین باعث چندین مشکل عصبی می‌شوند، از جمله ضربان قلب نامنظم، سردرد مزمن، بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن، زبان سوزان، سرگیجه، بی‌خوابی، خواب آلودگی، اختلال حافظه و سردرگمی ذهنی.

چگونه از شوک گالوانیک جلوگیری کنیم؟

اگر می‌خواهید از شوک گالوانیک جلوگیری کنید، توصیه می‌شود از فلزات در دندانپزشکی دوری کنید. روکش‌ها و ایمپلنت‌های بدون فلز را برای اطمینان از سلامت دهان و سلامت کلی ارائه می‌دهد.

ایمپلنت‌های بدون فلز

به جای ایمپلنت‌های فلزی، پیشنهاد می‌کنیم ایمپلنت‌های بدون فلز، سرامیکی زیرکونیوم را انتخاب کنید. زیرکونیوم ماده‌ای بادوام و سازگار با بدن است که در دندانپزشکی جامع برای پایه‌های دندان، تاج‌ها، پایه‌های ایمپلنت و موارد دیگر استفاده می‌شود. رنگ آن مشابه دندان‌های شماست و هیچ آلرژی یا شوک گالوانیکی ایجاد نمی‌کند.

پر کردن‌های بدون فلز

پر کردن‌های آمالگام حاوی جیوه هستند که سمی است و باعث شوک گالوانیک می‌شود. آن‌ها همچنین حاوی فلزات دیگری مانند نقره، قلع، مس و روی هستند. به همین دلیل توصیه می‌شود از پر کردن‌های غیر سمی، بدون فلز، بدون جیوه و سازگار با بدن استفاده کنید. چه اینفیل، آنلی یا تاج باشد، جایگزین‌های بسیار ایمن‌تر و بهتری برای استفاده از فلزات در دهان وجود دارد.

درمان گالوانیسم دهانی  

گالوانیسم دهانی، آن احساس ناخوشایند برق‌گرفتگی در دهان، می‌تواند به دلیل وجود فلزات مختلف در دهان و واکنش آن‌ها با یکدیگر ایجاد شود. خوشبختانه، درمان‌های مؤثری برای این مشکل وجود دارد. راهکارهای اصلی برای درمان گالوانیسم دهانی عبارتند از:

حذف ترمیم‌های فلزی:

• جایگزینی با مواد زیستی: بهترین و پایدارترین راه حل، جایگزینی ترمیم‌های فلزی مانند آمالگام و روکش‌های فلزی با مواد زیستی است. این مواد نه تنها از ایجاد گالوانیسم جلوگیری می‌کنند، بلکه با بافت‌های دهان سازگاری بیشتری دارند.

• مواد جایگزین: موادی مانند سرامیک، زیرکونیا و کامپوزیت‌های بدون فلز، گزینه‌های بسیار مناسبی برای جایگزینی ترمیم‌های فلزی هستند.

• روش SMART: در صورتی که نیاز به برداشتن آمالگام باشد، روش SMART (روش ایمن حذف آمالگام) با رعایت پروتکل‌های بهداشتی خاص انجام می‌شود تا از انتشار بخارات جیوه جلوگیری شود.

ایجاد عایق بین فلزات:

• استفاده از مواد عایق: در برخی موارد، ممکن است امکان حذف کامل فلزات وجود نداشته باشد. در این صورت، دندانپزشک می‌تواند با استفاده از مواد عایق، از تماس مستقیم فلزات با یکدیگر جلوگیری کند.

• روکش‌های محافظ: قرار دادن روکش‌های محافظ روی ترمیم‌های فلزی می‌تواند به کاهش جریان الکتریکی و در نتیجه کاهش علائم گالوانیسم کمک کند.

تغییر عادات غذایی:

• کاهش مصرف مواد اسیدی: مواد اسیدی می‌توانند واکنش‌های شیمیایی در دهان را تشدید کنند. بنابراین، کاهش مصرف مواد اسیدی مانند مرکبات می‌تواند به کاهش علائم گالوانیسم کمک کند.

سوالات متداول در مورد شوک‌های گالوانیک

1. شوک گالوانیک دردناک است؟ 

برخی از بیماران پس از شوک گالوانیک احساس موقتی درد را تجربه می‌کنند.

2. آیا گالوانیسم دهانی خطرناک است؟

در اکثر موارد، گالوانیسم دهانی خطری جدی برای سلامتی ندارد و بیشتر یک مشکل آزاردهنده است. با این حال، در برخی موارد ممکن است باعث خوردگی فلزات و آزاد شدن یون‌های مضر در دهان شود.

3. چه مدت طول می‌کشد تا علائم گالوانیسم پس از درمان از بین بروند؟

مدت زمان بهبودی به عوامل مختلفی از جمله تعداد و نوع ترمیم‌های فلزی، روش درمانی و پاسخ بدن شما بستگی دارد.

4. آیا می‌توان از بروز گالوانیسم دهانی پیشگیری کرد؟

بهترین راه برای پیشگیری از گالوانیسم دهانی، استفاده از مواد زیستی برای ترمیم دندان‌ها است. همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک و انجام معاینات روتین می‌تواند به تشخیص زودهنگام مشکلات و جلوگیری از پیشرفت آن‌ها کمک کند.

سخن پایانی

گالوانیسم دهانی، اگرچه ممکن است برای بسیاری ناشناخته باشد، اما می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیر قابل توجهی بگذارد. این پدیده که به دلیل وجود فلزات مختلف در دهان و واکنش آن‌ها با یکدیگر ایجاد می‌شود، می‌تواند علائم آزاردهنده‌ای مانند احساس برق‌گرفتگی، درد و طعم فلزی در دهان را به همراه داشته باشد. خوشبختانه با پیشرفت‌های صورت گرفته در دندانپزشکی، می‌توان با جایگزینی ترمیم‌های فلزی با مواد زیستی سازگار با بدن، به طور کامل از شر این مشکل رها شد. بنابراین، اگر شما نیز از این مشکل رنج می‌برید، توصیه می‌شود به یک دندانپزشک متخصص مراجعه کنید تا با بررسی دقیق وضعیت دهان شما، بهترین روش درمانی را برایتان تجویز کند. با انتخاب مواد مناسب و انجام درمان‌های به موقع، می‌توانید از یک دهان سالم و عاری از هرگونه ناراحتی لذت ببرید.

گردآوری:بخش سلامت موزستان