چگونه فرسودگی خانوادگی را مدیریت کنیم؟

راههای پیشگیری از فرسودگی خانوادگی

فرسودگی خانوادگی، شرایط ناخوشایندی است که روی تمام خانواده اثر گذاشته و به مرور زمان باعث فرسودگی می شود. 

اصطلاح فرسودگی خانوادگی به حالت های خاصی از فرسودگی جسمی ، عاطفی ، روانی و ارتباطی بین خانواده گفته می شود. 

فرسودگی خانوادگی معمولا در نتیجه سو تفاهم های طولانی متقابل ، نداشتن همدردی ، نارضایتی از نیازهای مهم همسران و عدم تعامل متقابل ایجاد می شود. 

بر اساس نظر سنجی ای که در سال 2018 در آمریکا انجام شد ، مشخص شد که نیمی از والدین دچار فرسودگی هستند. 

ادامه زندگی خانوادگی وابستگی زیادی به سرمایه گذاری های عاطفی روزانه و وقت گذران با کیفیت اعضای خانواده دارد.

وقتی در یک رابطه عاشقانه و ازدواج یک نفر احساس فرسودگی کند، دیگری میتواند به او کمک کند ولی اگر هر دو نفر دچار فرسودگی شوند به سختی میتوانند با هم ارتباط برقرار کنند و حال هم را بهتر کنند. 

در ادامه مقاله موزستان درباره مهم ترین عوامل فرسودگی خانوادگی و روش های پیشگیری از فرسودگی خانوادگی با هم صحبت میکنیم. 

مشکلات کاری و فرسودگی خانوادگی

مشکلات کاری و شغلی باعث بروز خستگی عاطفی ، خستگی مزمن ، تحریک پذیری ، بی تفاوتی ، از دست دادن شوق زندگی و دور شدن نامحسوس از فضای عاطفی خانواده می شود که میتواند پیامدهای منفی قابل توجهی برای فرد و خانواده ایجاد کند و منجر به فرسوده شدن ارتباطات روزمره خانوادگی شود.

جنگ و فرسودگی خانوادگی

مشکلات خانواده ها اغلبدر زمان جنگ افزایش گیدا میکند. به گفته محققان ،پنج مکانیسم اصلی خطر برای خانواده های نظامی وجود دارد که واکنش زنجیره ای آن باعث کاهش انعطاف پذیری خانوادگی می شود . فشار مضاعفی که در زمان جنگ به والدین وارد می شود از نظر روحی و عاطفی باعث تضعیف روابط خانوادگی و رابطه بین والدین و فرزندان می شود. 

بیماریهای ویروسی و فرسودگی خانوادگی

با وجودی که فرسودگی شغلی در دوران کرونا برای والدین غیر قابل انکار است ولی کودکان هم در این دوران در معرض خطر احساس فرسودگی هستند. 

در زمان همه گیری بیماری های ویروسی مانند کرونا نقش پدر و مادر تغییر می کند و دنیای فرزندان وارونه می شود.

مجازی شدن مدارس و کاهش تعاملات اجتماعی میتواند استرس زیادی به بچه ها وارد کند. 

گذراندن کامل یک روز زیر یک سقف میتواند باعث شود فضای لازم برای آرامش در طول روز و  استراحت خانواده وجود نداشته باشد. 

بچه ها از این که تمام روز باید کنار خواهر و برادرشان باشند خسته می شوند. 

از خوردن غذاهای تکراری خسته می شوند. 

از بودن همیشگی کنار چند نفر محدود اعضای خانواده خسته می شوند. 

سطوح فرسودگی شغلی و خانوادگی در زمان بیماریهای واگیردار مثل کرونا افزایش میابد. 

فرسودگی خانوادگی و فرزندپروری

در مواردی که یکی از والدین مشغله زیادی داشته باشد و فرزندپروری هم به تنهایی بر دوش او قرار بگیرید احتمال این که دچار فرسودگی شود بسیار زیاد است. 

در این موارد که یکی از والدین درگیر اشباع کاری می شود احساس لذت فرزند پروری را از دست می دهد و احساس میکندکه به فرزندش علاقه ای ندارد یا بیش از حد خسته است. 

دیگر انرژی لازم برای صرف وقت و انرژی برای گذراندن زمان با کیفیت با فرزندش را ندارد یا بسیار کمتر شده است. 

کمتر به حرفهای فرزندش توجه می کند  و تقریبا به آن چه کودکش تجربه میکند یا احساس میکند ، اهمیتی نمی دهد. 

نسبت به آموزش و بی توجه شده و دخالتی در اموزشش ندارد.

مادری که دچار فرسودگی شده به طور مکانیکی وظایفش از جمله غذا پختن و بردن بچه ها به مدرسه و برگرداندنشان را انجام می دهد ولی دیگر آن مادر دلسوز سابق نیست و انگار دیگر خودش را نمی شناسد.

معمولا این مادران نسبت به این شرایط احساس شرمندگی و بی کفایتی و گناه می کنند.

زمانی که یک مادر تلا شمی کند بین نقش والد بودن و شغل خود هماهنگی و تعدل ایجاد کند ولی با وجود تلاش زیاد ، شکست می خورد ، احساس ناکامی و بی کفایتی و شرمندگی میکند. 

نتیجه این شرایط خسته کننده از دست رفتن سلامت روانی در هر دو نقش و جایگاه است.

فرسودگی خانوادگی به دلیل توهم والد کامل 

والدینی که تصور می کنند باید کامل و بی نقص باشند احتمال این که دچار سرخوردگی و در نتیجه فرسودگی خانوادگی شوند، بیشتر است. 

معمولا بزرگسالانی که در کودکی محمبت وعشقی دریافت نکرده اند به شیوه ای افراطی روی تربیت قدم به قدم فرزندشان تمرکز میکنند. 

نتیجه این تفکر فشار بیش از حد بر فرد و بروز فرزند سالاری ست که فشار بیش از حدی به والدین وارد می کند. 

روش های پیشگیری از فرسودگی خانوادگی

با انجام یکسری تکنیک ها و ایجاد تغییرات و توجه بیشتر به سلامت جسمی و روانی خودتان میتوانید از فرسودگی خانوادگی پیشگیری کنید. 

• اولویت دادن به خودتان : هر  چه بزرگتر می شوید مسئولیت های شما هم بزرگتر می شود بنابراین اهمیت مراقبت از خودتان باید قبل از اهمیت مراقبت از خانواده قرار بگیرد. اولویت شما حفظ سلامت روحی و جسمی خودتان است تا بتوانید در خانواده نقشتان را به خوبی ایفا کنید.

• وقت گذراندن روزانه با خانواده : زمان گذاشتن  و دور هم جمع شدن خانوادگی اهمیت بسیار زیادی دارد. زمانی آرام بخش را برای جمع شدن خانواده دور هم انتخاب کنید ، مثلا با هم موسیقی گوش دهید یا فیلم ببینید ، با هم به پیاده روی بروید ، با هم حمام بروید ، با هم چای بنوشید یا با هم مطالعه کنید. انجام این فعالیت های ارام بخش میتواند تاثیر زیادی بر سلامت روان  کلی خانواده و خودتان داشته باشد. 

انجام فعالیت های آرامش بخش در خانواده به قدری زیاد است که برای جلوگیری از به فراموشی سپردن آنها باید برایشان برنامه ریزی داشته باشید ، یادآور برایش کوک کنید یا برچسبی روی لپ تاپتان برایش بچسبانید. 

شما باید متعهد به مراقبت از خود و حفظ آرامش خانواده باشید. 

• صحبت کردن با  کودکان : هر از گاهی سعی کنید مکالمه ای سازنده با فرزندتان شروع کنید و بدون قضاوت حرفهایش را گوش دهید تا از احساسات و خواسته هایش مطلع شوید. مثلا  اگر خودتان با ماشین آنها را به مدرسه می رسانید میتوانید در هنگام رانندگی مکالمه ای را با فرزندتان شروع کنید . از آنجا که هنگام رانندگی به فرزندتان نگاه نمی کنید ، او بهتر می تواند افکار و احساساتش را بیان کند.

علایم فرسودگی خانوادگی

فرسودگی خانوادگی میتواند در سطح عاطفی بروز کند ، باعث احساس ناتوانی در سطح شناختی شود ، باعث احساس عدم ارزشمندی شود یا مانع از تفکر درست  منطقی شود یا در سطح فیزیکی به صورت خستگی بروز کند از جمله :

– خستگی مفرط عاطفی

– خستگی مفرط جسمی

– ناتوانی در انجام کارهای معمول

– زود کلافه شدن

– از دست دادن انگیزه و اشتیاق

– منفی بافی

– بی خیالی درباره این که دیگر چیزی برای از دست دادن ندارید

– افزایش تحریک پذیری به خصوص در کودکان

– عدم تمایل به شرکت در کلاس های آنلاین

گردآوری : بخش روانشناسی موزستان