آتازاناویر؛ مزایا، عوارض جانبی و نحوه مصرف

مشخصات آتازاناویر

• نام دارو: آتازاناویر

• نام لاتین: Atazanavir

• نام تجاری: ریاتاز (Reyataz)

• رده دارویی: مهارکننده‌های پروتئاز

• اشکال دارویی: کپسول

• فروش دارو: بانسخه

موارد مصرف آتازاناویر

• کنترل عفونت HIV

• کاهش عوارض HIV

موارد منع مصرف آتازاناویر

• حساسیت به آتازاناویر

• مصرف همزمان با برخی داروها

• اگر بیماری کبد یا کلیه دارید، ممکن است نیاز به تنظیم دوز یا مراقبت بیشتر داشته باشید.

مقدار و نحوه مصرف آتازاناویر

• سن بیمار

• نوع و شدت بیماری تحت درمان

• نحوه واکنش به اولین مقدار مصرفی دارو

• سایر شرایط پزشکی بیمار

• این دارو را طبق دستور پزشک خود، معمولاً یک بار در روز با غذا، از طریق دهان مصرف کنید.

• دوز مصرف براساس وضعیت پزشکی شما، پاسخ به درمان و سایر داروهایی که ممکن است مصرف کنید، تعیین می‌شود. 

• دوز مصرف کودکان نیز بر اساس وزن آن‌ها تعیین می‌شود. حتماً پزشک و داروساز خود را از تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) مطلع کنید. اگر مصرف ریتوناویر با این دارو توصیه شده است، هر دو را همزمان مصرف کنید.

عوارض جانبی آتازاناویر

• سردرد یا حالت تهوع

• هنگامی که سیستم ایمنی شما قوی‌تر می‌شود، می‌تواند شروع به مبارزه با عفونت‌هایی کند که قبلاً داشته‌اید، که ممکن است باعث بازگشت علائم بیماری شود. همچنین ممکن است علائمی داشته باشید اگر سیستم ایمنی شما بیش از حد فعال شود. این واکنش می‌تواند در هر زمانی (به زودی پس از شروع درمان HIV یا چند ماه بعد) رخ دهد. اگر علائم جدی داشتید، بلافاصله کمک پزشکی بگیرید، از جمله: کاهش وزن غیرقابل توضیح، خستگی شدید، درد عضلانی/ضعف که از بین نمی‌رود، سردردهای شدید یا مداوم، درد مفاصل، بی‌حسی/سوزن سوزن شدن دست‌ها/پاها/بازوها/پاها، تغییرات بینایی، علائم عفونت (مانند تب، لرز، تورم غدد لنفاوی، مشکل در تنفس، سرفه، زخم‌های پوستی غیر بهبودی)، علائم یک تیروئید بیش فعال (مانند تحریک پذیری، عصبی بودن، عدم تحمل گرما، ضربان قلب سریع/تپنده/نامنظم، برآمدگی چشم‌ها، رشد غیر معمول در گردن/تیروئید که به عنوان گواتر شناخته می‌شود)، علائم یک مشکل عصبی خاص به نام سندرم گیلین-باره (مانند عدم ثبات، از دست دادن هماهنگی، مشکل در بلع/صحبت کردن/جویدن، مشکل در حرکت دادن چشم‌های شما).

• اگر علائم جدی داشتید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید، از جمله: افزایش تشنگی/ادرار، سرگیجه، سبکی سر، علائم مشکلات کلیوی (مانند درد در پهلو/پشت/شکم، درد هنگام ادرار، خون در ادرار، تغییر در مقدار ادرار)، علائم مشکلات کبدی (مانند حالت تهوع/استفراغ که متوقف نمی‌شود، از دست دادن اشتها، درد معده/شکم، زرد شدن چشم‌ها/پوست، ادرار تیره).

• تغییرات در چربی بدن ممکن است در حین مصرف این دارو رخ دهد (مانند افزایش چربی در قسمت بالای پشت و شکم، کاهش چربی در بازوها و پاها). علت و اثرات طولانی مدت این تغییرات ناشناخته است. خطرات و مزایای درمان را با پزشک خود، همراه با استفاده احتمالی از ورزش برای کاهش این عارضه جانبی، مورد بحث قرار دهید.

• اگر علائم بسیار جدی داشتید، بلافاصله کمک پزشکی بگیرید، از جمله: علائم حمله قلبی (مانند درد قفسه سینه/فک/بازوی چپ، تنگی نفس، تعریق غیرمعمول).

• آتازاناویر معمولاً می‌تواند باعث بثورات پوستی شود که معمولاً جدی نیست. با این حال، ممکن است نتوانید آن را از بثورات پوستی نادر تشخیص دهید که می‌تواند نشانه واکنش شدید باشد. اگر بثورات پوستی ایجاد کردید، بلافاصله کمک پزشکی بگیرید.

• واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، اگر متوجه هر گونه علامت واکنش آلرژیک جدی شدید، مانند بثورات پوستی، خارش/تورم (به ویژه صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید، مشکل در تنفس، بلافاصله کمک پزشکی بگیرید.

نکته: در صورت مشاهده هر کدام از این علائم حتما به پرشک خود اطلاع دهید.

تداخل دارویی آتازاناویر

• داروهای خاصی که برای درمان هپاتیت C مزمن استفاده می شوند (مانند الباسویر / گرازوپرویر ، گلکاپرویر/پیبرنتاسویر)

• یک داروی ترکیبی خاص HIV (الویتگراویر/کوبیسیستات/ امتریسیتابین / تنوفوویر )

• ایندیناویر

• نویراپین

• اورلیستات

• آپالوتامید 

• بوزنتان

• افاویرنز

• اتراویرین 

• لوماکفتور

• ریفامایسین ها (مانند ریفامپین ، ریفاپنتین )

• داروهای خاصی که برای درمان تشنج استفاده می شود (مانند کاربامازپین ، فنوباربیتال ، فنی توئین، سنت و پریمیدون )

• مسدود کننده های آلفا (مانند آلفازوسین ، سیلودوسین)

• بنزودیازپین های خاص ( میدازولام ، تریازولام )

• آلکالوئیدهای ارگوت (مانند دی هیدروارگوتامین ، ارگوتامین )

• ایرینوتکان 

• لومیتاپید

• پیموزید 

• داروهای ضد عفونی کننده خاص فشار خون بالا (مانند آوانافیل، سیلدنافیل)

• داروهای کلسترول “استاتین” ( لوواستاتین ، سیمواستاتین)

• مسدودکننده های H2 مانند فاموتیدین ، مهارکننده های پمپ پروتون مانند لانزوپرازول / امپرازول 

نکته: برای جلوگیری از این تداخل، لیست تمام داروهایی که مصرف می کنید را در اختیار پزشکتان قرار دهید.

موارد احتیاط مصرف آتازاناویر

• حساسیت به داروهای دیگر: قبل از مصرف آتازاناویر ، اگر به آن حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. یا اگر آلرژی دیگری دارید . این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعال باشد که می تواند باعث واکنش های آلرژیک یا سایر مشکلات شود. برای جزئیات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.

• مصرف آتازاناویر در دوران بارداری: اگر باردار هستید قبل از استفاده از این دارو به پزشک خود اطلاع دهید. درمان می تواند خطر انتقال عفونت HIV به کودک شما را کاهش دهد. خطرات و فواید آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

• مصرف آتازاناویر در دوران شیردهی: این دارو به شیر مادر منتقل می شود. از آنجایی که شیر مادر ممکن است HIV را منتقل کند، قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

• مصرف آتازاناویر در سالمندان: آتازاناویر داروی مهمی برای کنترل ویروس HIV است، اما مصرف آن در سالمندان به دلیل تغییرات طبیعی بدن با افزایش سن، نیاز به توجه بیشتری دارد.

• مصرف آتازاناویر در کودکان: آتازاناویر نباید به کودکان کمتر از 3 ماه داده شود زیرا خطر عوارض جانبی بسیار جدی وجود دارد.

نحوه عملکرد

• ویروس HIV برای تکثیر و تولید نسخه‌های جدید از خود به آنزیمی به نام پروتئاز نیاز دارد. این آنزیم پروتئین‌های ویروسی را به قطعات کوچکتر برش می‌دهد تا ویروس بتواند به شکل کامل خود برسد.

• آتازاناویر با اتصال به پروتئاز ویروس، مانع از فعالیت آن می‌شود. در نتیجه، پروتئین‌های ویروسی به درستی برش نمی‌خورند و ویروس نمی‌تواند به شکل فعال خود تبدیل شود.

• با مهار پروتئاز، آتازاناویر باعث کاهش مقدار ویروس HIV در خون می‌شود. این کاهش بار ویروسی به سیستم ایمنی بدن اجازه می‌دهد تا قوی‌تر شود و با عفونت مقابله کند.

شرایط نگهداری آتازاناویر

• در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. 

توصیه هایی برای مصرف کنندگان آتازاناویر

• همیشه آتازاناویر را دقیقاً طبق دستور پزشک و داروساز خود مصرف کنید. دوز دارو، زمان مصرف و مدت درمان را تغییر ندهید مگر اینکه پزشک به شما بگوید.

• برای افزایش جذب دارو، آتازاناویر را معمولاً همراه با غذا مصرف می‌کنند.

• قطع ناگهانی مصرف آتازاناویر می‌تواند باعث مقاومت ویروس به دارو و بدتر شدن بیماری شود.

• آتازاناویر ممکن است با برخی داروهای دیگر تداخل داشته باشد. بنابراین، قبل از مصرف هر داروی جدید، حتماً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

• آتازاناویر ممکن است بر عملکرد کبد و کلیه تأثیر بگذارد. بنابراین،انجام آزمایش‌های خون برای بررسی عملکرد این اندام‌ها ضروری است.

• حتی پس از شروع درمان، همچنان احتمال انتقال ویروس HIV وجود دارد. بنابراین، از روش‌های محافظتی مانند استفاده از کاندوم و اجتناب از اشتراک گذاری سوزن استفاده کنید.

تذکر مهم

مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد؛ خود درمانی و تجویز دارو با تکیه بر این مطالب جایز نیست. برای مصرف دارو حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.