آرتروز فک؛ درد و سفتی که زندگی شما را مختل می کند

آرتروز فک چیست و چگونه درمان میشود؟

آرتروز فک، نوعی بیماری است که باعث التهاب و فرسایش مفاصل فک می شود. مفاصل فک در جلوی گوش قرار دارند و به فک اجازه می دهند تا باز و بسته شود.

برخلاف تصور رایج، فک هم مانند سایر مفاصل بدن می تواند به آرتروز مبتلا شود. آرتروز فک علل مختلفی دارد:

• آرتروز استخوانی: شایع ترین نوع آرتروز که با ساییدگی غضروف و استخوان در مفصل همراه است.

• آرتریت روماتوئید: یک بیماری خودایمن که باعث التهاب مفاصل مختلف از جمله فک می شود.

• آرتریت پسوریاتیک: بیماری التهابی مفاصل که همراه با پسوریازیس، یک بیماری پوستی، رخ می دهد.

شدت آرتروز فک می تواند خفیف یا شدید باشد و ممکن است با گذشت زمان بدتر شود. همچنین علائم آن ممکن است با اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) اشتراک داشته باشد. این مقاله به بررسی تأثیر انواع مختلف آرتروز بر فک و گزینه های درمانی احتمالی آن ها می پردازد.

انواع آرتروز که می تواند فک شما را تحت تاثیر قرار دهد چیست؟

استئوآرتریت

آرتروز استخوانی (استئوآرتریت) نوعی شایع از آرتروز است که باعث فرسایش و تحلیل مفاصل می شود. این عارضه می تواند هر مفصلی در بدن، از جمله فک را درگیر کند. آرتروز استخوانی اغلب با افزایش سن و استفاده بیش از حد مفاصل مرتبط است. 

در آرتروز استخوانی فک، بافت های سخت و نرم اطراف مفاصل فک دچار تخریب می شوند. این تخریب می تواند شکل و عملکرد فک را تغییر دهد و آسیب را در یک یا هر دو طرف فک ایجاد کند. 

آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خودایمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت سالم اطراف مفاصل، از جمله فک، حمله می کند. این بیماری یک التهاب مزمن ایجاد می کند و علائم مربوط به فک معمولا در مراحل پیشرفته تر RA بروز می کنند.

برخلاف آرتروز استخوانی که معمولا یک طرف فک را درگیر می کند، آرتریت روماتوئید معمولا هر دو طرف فک را تحت تاثیر قرار می دهد. یک مطالعه معتبر از سال 2007 نشان داد که حدود 93 درصد از افراد مبتلا به RA علائم اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) یا تخریب استخوان فک را تجربه می کنند. این مطالعه همچنین ارتباطی بین شدت RA و شدت اختلال TMJ پیدا کرد.

آرتریت پسوریاتیک

آرتریت پسوریاتیک (PsA) یک بیماری التهابی مفاصل است که حدود 30 درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس، عارضه پوستی، به آن دچار می شوند. این بیماری خودایمن به نظر می رسد ریشه ژنتیکی داشته باشد. PsA یک بیماری مزمن است، اما علائم آن ممکن است به صورت دوره ای عود و فروکش داشته باشد. عدم درمان زودهنگام آن، می تواند آسیب غیرقابل بازگشتی به فک وارد کند. PsA یک نوع آرتریت اسپوندیلوآرتریت است و انواع دیگر آرتریت در این گروه نیز می توانند اختلالاتی در مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) ایجاد کنند.

در مطالع ای که 112 نفر را با پسوریازیس و یا پسوریازیس همراه با PsA مورد بررسی قرار داد، دریافت که هر دو گروه علائم اختلالات TMJ را داشتند. اما افرادی که به PsA مبتلا بودند، به طور قابل توجهی مشکلات بیشتری را تجربه می کردند، از جمله:

• مشکل در باز کردن فک

• ساییدن و فشردن دندان ها

• صداهای غیرعادی در فک

علائم آرتروز فک شما چیست؟

علائم آرتریت در فک شما بسته به شدت آرتریت می تواند متفاوت باشد. برخی از رایج ترین علائم عبارتند از:

• درد، که می تواند یک درد مبهم یا یک ضربه تیز هنگام حرکت فک باشد

• التهاب در یا اطراف مفاصل فک شما

• محدودیت حرکت مفصل یا قفل شدن فک شما

• حساسیت فک

• سفتی فک به خصوص در صبح

• صدای جیر جیر، رنده کردن، کلیک کردن، یا صدای خرخر کردن (به نام کرپیتوس)

• مشکل در جویدن

• درد صورت یا درد اطراف گوش یا گردن

• سردرد

• درد دندان

• آرتریت فک و اختلالات TMJ

آرتریت در فک می تواند علائم اختلالات TMJ را ایجاد کند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

• التهاب مزمن

• زوال غضروف

• محدودیت حرکت

پیشرفت و شدت اختلالات TMJ به نوع آرتریت درگیر بستگی دارد. مکانیسم چگونگی انحطاط غضروف آرتریت منجر به اختلالات TMJ به طور کامل شناخته نشده است.

علل دیگر درد فک

درد فک، یکی از آن مسائلی است که می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد و گاهی اوقات ترکیبی از چند عامل. نکته مهم این است که همیشه نمی‌توان این درد را صرفاً با آسیب‌های استخوانی مرتبط دانست. علاوه بر آرتروز، عوامل متعدد دیگری نیز می‌توانند منشأ درد فک باشند:

حرکات تکراری:

• جویدن مستمر آدامس‌: جویدن طولانی‌مدت آدامس می‌تواند فک را خسته و دچار درد کند.

• دندان‌قروچه و فشردن: ساییدن و فشار زیاد دندان‌ها روی هم، عضلات فک را تحت فشار قرار داده و منجر به درد می‌شود.

• جویدن ناخن: عادت ناپسند جویدن ناخن نیز می‌تواند به مرور زمان فشار نامناسبی بر ناحیه فک وارد کند.

صدمات: 

• عفونت‌هایی‌ مانند‌ سینوزیت‌: سینوزیت با ایجاد التهاب و تورم در ناحیه سینوس‌ها می‌تواند به درد فک سرایت کند.

• ضربه به فک: صدمات مستقیم به فک، در اثر مشت، تصادف یا فعالیت‌های ورزشی، از دیگر دلایل شایع درد هستند.

• کشیدگی فک: باز کردن بیش از حد دهان، مانند برخی اقدامات دندانپزشکی، می‌تواند باعث کشیدگی عضلات فک و درد شود.

• لوله‌های‌ پزشکی‌ و‌ دندانپزشکی‌: قرار گرفتن لوله‌های تنفسی در حین بیهوشی و برخی ابزار دندانپزشکی نیز می‌تواند فک را تحریک و دردناک کند.

مشکلات فیزیکی:

• نا‌هماهنگی‌ دندان‌ها‌ (مال اکلوژن): نامرتب بودن دندان‌ها باعث فشار نادرست روی فک و عضلات اطراف می‌شود.

• مشکلات ساختاری ارثی: برخی افراد به صورت ارثی با مشکلات ساختاری در مفصل فک متولد می‌شوند که به مرور زمان ممکن است درد ایجاد کند.

• بیماری‌های بافت همبند: برخی بیماری‌های سیستمیک مانند لوپوس یا سندرم شوگرن نیز می‌توانند به درد فک منجر شوند.

داروها:

• عوارض جانبی برخی داروها: مصرف برخی داروهای ضدافسردگی و داروهای فشار خون می‌تواند عوارض جانبی مانند درد فک داشته باشد.

عوامل روانی:

• اضطراب، افسردگی و استرس: فشارهای روانی می‌توانند باعث انقباض و سفتی عضلات فک و تشدید درد شوند.

به یاد داشته باشید که تشخیص علت دقیق درد فک نیازمند مراجعه به پزشک و انجام معاینات تخصصی است. درمان نیز بسته به علت زمینه‌ساز متفاوت خواهد بود. در اغلب موارد، ترکیبی از درمان‌های فیزیکی، دارویی و مدیریت استرس می‌تواند به بهبود درد فک کمک کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد فک دارید، بهتر است برای یافتن علت آن به دندانپزشک یا پزشک خود مراجعه کنید. هرچه زودتر آرتریت یا مشکلات TMJ را درمان کنید، پیش آگهی بهتر است. ابتلا به آرتریت در مراحل اولیه ممکن است به جلوگیری از آسیب به فک شما کمک کند.

پزشک شما سابقه پزشکی شما را درخواست می کند و فک شما را معاینه فیزیکی می کند. آنها همچنین در مورد علائم شما می پرسند و ممکن است آزمایش خون را درخواست کنند. برای کمک به تشخیص علت درد فک شما، پزشک شما ممکن است آزمایش های تصویربرداری را تجویز کند. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رادیوگرافی از فک شما

• سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) برای مشاهده بهتر استخوان های فک و بافت مفصلی

• MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) برای بررسی اینکه آیا در ساختار فک شما مشکلی وجود دارد یا خیر.

گزینه های درمان چه هست؟

درمان آرتریت فک به نوع آرتریت شما و شدت آن بستگی دارد. به طور کلی، هدف از درمان این است که:

• جلوگیری از زوال بیشتر فک

• مدیریت درد

• عملکرد فک خود را حفظ کنید

هنوز هیچ درمانی برای جبران آسیب آرتریت فک وجود ندارد.

یک بررسی از مطالعات مربوط به آرتریت فک گزارش داد که اقدامات محافظه کارانه اولیه علائم درد را در بیش از 80 درصد از افراد مبتلا به آرتریت فکی برطرف کرد. این اقدامات شامل:

• استراحت فک

• فیزیوتراپی

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

• محافظ دهان برای جلوگیری از دندان قروچه

بسته به علائم آرتریت فکی و شدت علائم شما،پزشک شما نیز ممکن است تجویز کند:

• تحریک الکتریکی پالسی

• داروهای خوراکی شامل:

– شل کننده های عضلانی

– مسکن های تجویزی

– داروهای ضد افسردگی

– داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDS)

– پمادهای موضعی

– تزریق استروئید

– تزریق اسید هیالورونیک

• طب سوزنی

• عمل جراحی

اگر درمان های محافظه کارانه در تسکین درد یا سایر علائم موثر نباشد، جراحی ممکن است یک گزینه باشد. 

یک گزینه آرتروسکوپی با آرتروسنتز است که یک روش کم تهاجمی با درصد موفقیت بالا است.

در طول این روش، پزشک شما یک یا چند سوراخ کوچک در بالای مفصل فک ایجاد می کند. سپس یک آرتروسکوپ (ابزاری که دارای نور و دوربین است) برای مشاهده مفصل وارد می‌کنند. 

آیا اقدامات خودمراقبتی کمکی می کند؟

اگر درد فک شما خیلی شدید نیست و در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد نمی کند، ممکن است بخواهید با اقدامات مراقبت از خود، ناراحتی فک خود را کاهش دهید. برخی از گزینه ها عبارتند از:

1. استراحت فک: تا حد امکان از باز کردن بیش از حد دهان و جویدن غذاهای سفت خودداری کنید. به فکتان فرصت استراحت دهید و روی غذاهای نرم‌تری که نیاز به جویدن زیاد ندارند تمرکز کنید.

2. گرما یا سرما درمانی: استفاده از کمپرس سرد می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند، در حالی که کیسه آب گرم یا بطری آب داغ می‌تواند عضلات فک را شل کند و درد را تسکین دهد.

3.  تمرینات فک: انجام حرکات کششی و تقویتی مخصوص فک می‌تواند به تقویت عضلات و بهبود حرکت مفصل کمک کند. از پزشک یا متخصص فیزیوتراپی بخواهید برایتان تمرینات مناسب تجویز کند.

4.  تمرینات آرامش‌بخش: اگر در شرایط استرس فک خود را فشار می‌دهید، تمرینات آرام‌سازی مانند تنفس عمیق یا مدیتیشن می‌توانند به شما کمک کنند تا آرام‌تر شده و انقباض فک را کاهش دهید.

5. ماساژ عضلات فک: ماساژ ملایم عضلات فک می‌تواند به بهبود جریان خون و تسریع روند بهبود کمک کند.

6. محافظ دندان شبانه: اگر عادت به دندان‌قروچه در خواب دارید، استفاده از محافظ دندان می‌تواند از ساییدگی دندان‌ها و تشدید درد فک جلوگیری کند.

به یاد داشته باشید که این روش‌ها در اغلب موارد می‌تواند به تسکین درد فک کمک کند، اما در صورت تداوم و یا تشدید درد، مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و دریافت درمان‌های تخصصی ضروری است. 

سوالات متداول درباره آرتروز فک

1. ارتروز فک چیست؟

ارتروز فک یک بیماری دژنراتیو است که باعث فرسودگی و تخریب مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) می شود. این مفصل، استخوان فک پایین را به استخوان گیجگاهی در جمجمه متصل می کند و امکان جویدن، صحبت کردن و حرکت دادن فک را فراهم می کند.

2. چه عواملی باعث ارتروز فک می شود؟

علت دقیق ارتروز فک مشخص نیست، اما عوامل مختلفی می توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند، از جمله: عوامل ژنتیکی ، عوامل محیطی و عادت های نامناسب 

3. چگونه می توان آرتروز فک را تشخیص داد؟

پزشک برای تشخیص ارتروز فک، ابتدا معاینه فیزیکی انجام می دهد و علائم شما را بررسی می کند. ممکن است آزمایشات تصویربرداری مانند رادیوگرافی یا سی تی اسکن نیز برای ارزیابی وضعیت مفصل فک انجام شود.

3. درمان ارتروز فک چیست؟

هدف از درمان ارتروز فک، کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل است. درمان معمولاً شامل ترکیبی از روش های زیر است: روش های غیرتهاجمی: این روش ها شامل استراحت، دارو، تمرینات فک و ماساژ می شوند.

روش های تهاجمی: این روش ها در صورت عدم موفقیت روش های غیرتهاجمی یا در صورت پیشرفت بیماری، ممکن است مورد نیاز باشد. روش های تهاجمی شامل تزریق مفصل، جراحی باز یا جراحی تعویض مفصل هستند.

4. آیا ارتروز فک می تواند منجر به عوارض شود؟

در برخی موارد، ارتروز فک می تواند منجر به عوارضی مانند: درد مزمن ، مشکل در جویدن ، مشکل در صحبت کردن ، آسیب به دندان ها و  آسیب به اعصاب و عضلات در اطراف مفصل

سخن آخر

اگرچه فک معمولاً با آرتریت همراه نیست، اما ممکن است در بسیاری از مفاصل بدن از جمله فک شما اتفاق بیفتد. استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید یا آرتریت پسوریاتیک می تواند باعث آرتریت در فک شود. درد، التهاب و محدودیت حرکت فک شایع ترین علائم هستند. آرتریت همچنین می تواند باعث اختلالات TMJ شود.

تشخیص زودهنگام آرتریت فک ممکن است به جلوگیری یا به تاخیر انداختن زوال بیشتر فک کمک کند. اقدامات محافظه کارانه معمولاً اولین خط درمان هستند. اگر درد ادامه یابد یا آسیب فک شدید باشد، ممکن است جراحی لازم باشد.

گردآوری:بخش سلامت موزستان