آری مردم به تغییر «برای ایران»
توسعه ایرانی نوشت: روز گذشته در حالی‌که عقربه‌‌های ساعت تنها دقایقی از 7 بامداد گذشته بود، سخنگوی ستاد انتخابات کشور مسعود پزشکیان را پیروز دور دوم انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری اعلام کرد. با این حال به رغم تاکید سخنگوی شورای نگهبان که آمار منتشرشده در فضای مجازی را غیرمعتبر می‌دانست، هواداران کاندیدای پیروز معطل صداوسیما نماندند و با اطمینان به اخبار غیررسمی ساعت‌ها قبل جشن پیروزی را در خیابان‌های بسیاری از شهرهای کشور برگزار کردند.
اصولگرایان و یاران جلیلی و قالیباف هم نه تنها نظاره‌گر این شادی شدند که از همان ساعات اولیه اعلام نتایج تیغ بر روی هم کشیدند و هر یک دیگری را محکوم به بر باد دادن فرصت تشکیل دولت کردند. دعوایی که همچنان ادامه دارد و در روزهای آینده ابعاد جدیدتری خواهد گرفت.
طبیب جمهور، نهمین رئیس‌جمهور
با اعلام نامزدهای نهایی ریاست‌جمهوری از سوی شورای نگهبان، نام مسعود پزشکیان مورد توجه ویژه رسانه‌ها، کارشناسان و فعالان سیاسی قرار گرفت و در حالی که شناخت و اقبال جامعه از او بسیار کمتر از دو کاندیدای اصلی اصولگرایان یعنی قالیباف و جلیلی بود اما تحلیلگران سیاسی بر این باور بودند که با تقویت مشارکت رای‌دهندگان، او از شانس مناسبی هم برای پیروزی برخوردار است.
پزشکیان در سخنرانی‌ها و گفت‌وگوهای خود در ایام تبلیغات نشان داد که نه‌تنها رویکردی کاملاً متعارض با جریان تمامیت‌خواه، انحصارطلب و خالص‌ساز دارد، بلکه صریحا زمینه‌ساز و عامل بروز اعتراضات مختلف به‌ویژه از سال 1396 تاکنون را «ندادن حق مردم» دانست و برخوردهای خشونت‌آمیز یا محکوم و زندانی کردن معترضان را زیر سوال برد. او بارها تاکید کرد که معترضان (اعم از زنان، جوانان، کارگران، دانشجویان، دانشگاهیان،، ردصلاحیت‌شدگان، اخراج‌شدگان و…) کاری جز مطالبه حق خود نکرده‌اند و اگر در سال‌های اخیر، بخش‌هایی از جامعه، صندوق رای را رها کرده‌اند و به خیابان‌ها آمده‌اند ریشه در همین وضعیت دارد که پزشکیان آن را با واژگان «بی‌عدالتی» و «حق‌خوری» توصیف کرد.
او توانست در ایام کوتاه انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری، دیدگاه‌ها و نظرات علمی، اصولی و اصلاح‌طلبانه خود را با زبانی خودمانی با مردم مطرح کند. درحالی‌که در برخی ادوار انتخابات ریاست‌جمهوری، اصلاح‌طلبان از این ناحیه ضربه خوردند و نتوانستند سیاست‌ها، اندیشه‌ها و برنامه‌های خود را به زبان قابل‌فهم جامعه ارائه کنند.
علاوه بر این، استنادات دینی مکرر پزشکیان مخصوصاً به نهج‌البلاغه، دست رقیبان را از طرح اتهامات ضددین بودن او و حامیانش خالی گذاشت و مانع هراس بدنه سنتی جامعه و افتادن آن به دامان اقتدارگرایان و مدافعان دولت کنونی شد که در اکثر انتخابات‌ها سعی در بهره‌برداری از عواطف دینی و مذهبی مردم و مقدس‌سازی رئیس‌جمهور فقید و حامیان و همفکران او را داشتند.
بدین ترتیب او توانست با شیبی سریع افکار عمومی را متوجه خود کند و در حالی‌که در دور اول کمتر از 10 درصد برای پیروزی نهایی در انتخابات کم آورد، در دور دوم پیروز شد تا ردای ریاست جمهوری بر تن فوق تخصص قلبی قرار گیرد که حامیانش او را طبیب‌جمهور می‌خواندند.
استقبال جهانی از پیروزی پزشکیان
همزمان با اعلام نتایج انتخابات و پیروزی مسعود پزشکیان، رسانه‌های جهان به تحلیل آینده سیاسی ایران و چگونگی تعامل با جهان پرداختند.
سی ان ان در گزارشی نوشت: «پزشکیان سکان هدایت کشوری را در دست خواهد گرفت که با انزوای فزاینده بین‌المللی، نارضایتی نسبی داخلی، اقتصاد مارپیچ و چشم‌انداز درگیری مستقیم با دشمن اصلی خود اسرائیل مواجه است. او طرفدار گفتگو با مخالفان ایران، به ویژه در مورد برنامه هسته‌ای و رفع تحریم‌های این کشور است و آن را وسیله‌ای برای رسیدگی به مسائل داخلی کشور می‌داند. او در این کمپین انتخاباتی چندبار این جملات را تکرار کرده بود: مسئله اولیه این دیدگاه است: آیا می‌خواهیم مشکلات خود را با دنیا حل کنیم یا نه؟ من معتقدم برای حل مشکلات کشور باید از بن بست خارج شویم.»
«اصلاح‌طلب ایرانی با شکست دادن یک نامزد تندرو به ریاست جمهوری رسید.» عنوانی است که رسانه امریکایی واشنگتن پست برای پوشش گزارش مربوط به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در ایران انتخاب کرده و آورده است: «مسعود پزشکیان، نامزد اصلاح‌طلبان، که از سیاست‌های میانه‌رو در داخل و تعامل محدود با غرب حمایت می‌کند، در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران با شکست دادن سعید جلیلی، چهره محافظه‌کار برجسته، پیروز شد.»
رسانه انگلیسی گاردین هم بعد از اعلام نتایج نوشت: «مسعود پزشکیان اصلاح‌طلب در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ایران به پیروزی خیره‌کننده‌ای دست یافته که نشان‌دهنده نارضایتی عمیق از جهت‌گیری کشور در سال‌های اخیر و گشودن راه‌های بالقوه جدید برای همکاری با غرب است.»
دو نگرانی جامعه دانشگاهی: اطرافیان و مجاهدین شنبه
با حضور پزشکیان در پاستور اما جامعه نخبگانی و دانشگاهی کشور با رویکردهای متفاوتی به این رخداد نگریستند. در حالی که این قشر جامعه در دور اول یکپارچه خواهان شنیدن تحریمی‌ها شده بودند اما در پیروزی دغدغه‌های خود را معطوف به اطرافیان رئیس‌جمهور منتخب کردند.
محمد فاضلی، جامعه‌شناس در مطلبی نوشت: «مجاهدین شنبه عده‌ای هستند که از فردای انتخابات سر و کله‌شان پیدا می‌شود و دنبال پست و مقام هستند. اینها کارشان نابود کردن اعتماد مردم به شما و زمین زدن دولت است. اگر رویه روشن و شفافی برای برگزیدن کابینه‌ای متخصص، باتجربه، پاکدست و دارای بینش روشن درباره مشکلات کشور نداشته باشی، خیلی زود زمین می‌خورید.»
محسن رنانی، استاد توسعه، که بعد از مدت‌ها تحریم انتخابات را شکسته بود و نامه‌های او به پزشکیان و پاسخ متقابل بازخورد فراوانی در محافل دانشگاهی داشت، در همان ساعات اولیه اعلام نتایج به هواداران رئیس جمهور منتخب تذکر داد و نوشت: «به رای‌دهندگان جلیلی پیام همدلی و دوستی بدهیم و از لغزش‌ها یا خطاهای رفتاری و اخلاقی یاران پزشکیان پوزش بخواهیم. توسعه‌خواهی، راهی جز همدلی، مدارا، تفاهم و همکاری ندارد.
قهرکنندگان با صندوق، پدیده انتخابات
انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری، فارغ از نتایج یک پدیده بزرگ داشت و آن قهرکنندگان با صندوق رای بود. دور اول انتخابات با مشارکت 8/39 برگزار شد تا تعجب همه مسئولان و ناظران را به دنبال داشته باشد. در دوم هم به رغم درخواست‌های مکرر از تحریم‌کنندگان انتخابات و ورود بسیاری از چهره‌های سیاسی، مدنی و فرهنگی تحریمی میزان مشارکت تنها 10 درصد افزایش یافت تا نشان دهد که یخ ناامیدان از صندوق رای به همین سادگی باز نخواهد شد.
بسیاری از حامیان پزشکیان به او یادآور شدند که باید این جمعیت را هم ببیند و برای آن چاره انذیشی کند. علی ربیعی، از اعضای ارشد کمیته راهبردی ستاد پزشکیان، بعد از پیروزی او نوشت: «پزشکیان رئیس جمهور همه ایرانیان است، چه آنانی که به او رای دادند و چه آنانی که به رقیب او رای دادند. نخستین اقدام اما شنیدن صدای آنانی است که به پای صندوق‌های رای نیامدند.»
جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات هم تاکید کرد: «بر حاکمیت و دولت چهاردهم واجب است صدا و مطالبه کسانی را که با صندوق رای آشتی نکردند، بشنود.» رئیس جمهور منتخب هم با صراحت در سخنرانی خود در حرم بنیانگذار انقلاب اعلام کرد: «من به همه آنهایی که در این انتخابات هم نیامدند می‌گویم موعد دیدن شما و شنیدن حرف‌های شماست. من نیامده‌ام که خواست و اراده شما را در حد رنج‌های امروز مردم محدود کنم.»
تحریم‌کنندگان انتخابات طیف‌ها و انگیزه‌های متفاوتی دارند که گونه‌شناسی آنان و خواست‌ها و گلایه‌مندی‌شان باید مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. هرچه هست بخش بزرگی از این گروه به رغم دوقطبی ایجاد شده در انتخابات، پای نظر خود برای رای ندادن ایستادند و زمان نشان خواهد داد که وعده رئیس‌جمهور منتخب برای شنیدن صدای این بخش بزرگ جامعه تا چه میزان محقق خواهد شد؟
