آزمایش IGF-1؛ راهی برای تشخیص و درمان اختلالات رشد
آزمایش IGF-1 چیست؟
این آزمایش میزان IGF-1 (فاکتور رشد شبه انسولینی 1) را در خون شما اندازه گیری می کند. IGF-1 هورمونی است که اثرات هورمون رشد (GH) را در بدن شما مدیریت می کند. به طور مشترک، IGF-1 و GH رشد طبیعی استخوان ها و بافت ها را تقویت می کنند. سطح GH در خون در طول روز بسته به رژیم غذایی و سطح فعالیت شما نوسان دارد. اما سطح IGF-1 ثابت می ماند. بنابراین، آزمایش IGF-1 یک روش مفید برای تشخیص میزان طبیعی تولید GH در بدن شما است.
نام کامل آزمایش IGF-1
• فاکتور رشد شبه انسولین 1 (Insulin-like Growth Factor 1)
نام های دیگر آزمایش IGF-1
• تست سوماتومدین C
نوع نمونه آزمایش IGF-1
• خون
نحوه انجام آزمایش IGF-1
• یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک، نمونه خون را از رگ بازوی شما می‌گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود. ممکن است هنگام ورود یا خروج سوزن کمی احساس سوزش کنید. این کار معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.
خطرات و عوارض انجام آزمایش IGF-1
• آزمایش خون خطری بسیار کم دارد. ممکن است در محل ورود سوزن کمی درد یا کبودی ایجاد شود، اما اکثر علائم به سرعت از بین می‌روند.
زمان و شرایط انجام آزمایش IGF-1
• ناشتایی: معمولاً نیاز به ناشتایی کامل (8 تا 12 ساعت) قبل از انجام آزمایش است. البته بهتر است قبل از انجام آزمایش، با پزشک یا آزمایشگاه خود در مورد نیاز به ناشتا بودن و مدت زمان آن مشورت کنید، زیرا در برخی موارد ممکن است ناشتایی کامل ضروری نباشد.
آزمایش IGF-1 در چه مواردی تجویز می‌شود؟
اگر شما یا فرزندتان علائم اختلال GH را دارید، ممکن است پزشک شما آزمایش IGF-1 را تجویز کند.
علائم کمبود یا عدم حساسیت GH در کودکان عبارتند از:
• کاهش سرعت رشد در مقایسه با کودکان هم سن
• قد کوتاه تر دست ها و پاها و وزن کمتر نسبت به کودکان همسن
• آلت تناسلی کوچک در مردان
• موهای نازک
• رشد ضعیف ناخن
• بزرگسالان مبتلا به کمبود GH ممکن است علائمی مانند خستگی و کاهش تراکم استخوان و توده عضلانی داشته باشند. اما آزمایش IGF-1 برای بزرگسالان رایج نیست، زیرا سایر اختلالات به احتمال زیاد باعث ایجاد این علائم می شوند.
علائم افزایش GH (غول‌گرایی) در کودکان عبارتند از:
• رشد بیش از حد در مقایسه با کودکان هم سن
• سر بیش از حد بزرگ
• دست و پاهای بزرگتر از حد معمول
• چاقی خفیف تا متوسط
علائم افزایش GH (آکرومگالی) در بزرگسالان عبارتند از:
• صدای عمیق و درهم
• بزرگتر از ویژگی های معمولی صورت مانند لب ها، بینی و زبان
• تعریق زیاد و بوی بدن
• ضخیم شدن استخوان ها
• پوست درشت و چرب
• سیکل های قاعدگی نامنظم در زنان
• اختلال نعوظ در مردان
داروها و عوامل مداخله گر برای انجام آزمایش IGF-1
• داروها: برخی داروها ممکن بر روی نتایج آزمایش تاثیر بگذارند. بنابراین، قبل از انجام آزمایش، لیستی از تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای گیاهی و مکمل ها) را به پزشک خود ارائه دهید.داروهایی که ممکن است بر IGF-1 تأثیر بگذارند: کورتیکواستروئیدها ، هورمون رشد، داروهای ضد تشنج ، داروهای ضد بارداری خوراکی ، داروهای تیروئیدی ، انسولین و داروهای ضد دیابت
• فعالیت بدنی: انجام فعالیت بدنی شدید قبل از آزمایش ممکن است بر سطح IGF-1 تاثیر بگذارد. بهتر است قبل از آزمایش از انجام فعالیت های سنگین خودداری کنید.
• استرس: استرس نیز می تواند بر سطح هورمون ها تاثیر بگذارد. بنابراین، سعی کنید قبل از آزمایش آرام باشید.
تفسیر آزمایش IGF-1
• اگر نتایج فرزند شما نشان دهنده سطح پایین‌تر از حد طبیعی IGF-1 باشد، احتمالاً به معنی کمبود یا مقاومت به هورمون رشد (GH) است. در کودکان، این ممکن است به دلیل یک اختلال ژنتیکی یا بیماری مغزی باشد. فرزند شما ممکن است از درمان با مکمل GH بهره‌مند شود. مکمل GH دارویی تزریقی است که حاوی هورمون رشد انسانی تولید شده است. هنگامی که کمبود GH تشخیص داده شده و زود درمان شود، برخی از کودکان ممکن است در سال اول درمان چند اینچ رشد کنند. برخی دیگر کمتر و کندتر رشد می‌کنند، اما همچنان از درمان بهره‌مند می‌شوند.
• اگر نتایج شما نشان‌دهنده سطح پایین‌تر از حد طبیعی IGF-1 باشد، ممکن است به دلیل کاهش طبیعی هورمون مرتبط با سن یا شرایط دیگری باشد. پزشک شما ممکن است برای کمک به تشخیص، آزمایش‌های بیشتری را درخواست کند.
• سطح بالاتر از حد طبیعی IGF-1 ممکن است به معنای غول‌گرایی در کودکان یا آکرومگالی در بزرگسالان باشد. غول‌گرایی و آکرومگالی اغلب ناشی از توموری در غده هیپوفیز، یک اندام کوچک در پایه مغز است که بسیاری از عملکردها از جمله رشد را کنترل می‌کند. درمان تومور ممکن است شامل پرتودرمانی، جراحی و/یا دارو باشد. اگر این اختلال ناشی از تومور نبود، ممکن است شما یا فرزندتان به آزمایش‌های بیشتری نیاز داشته باشید.
مقادیر نرمال آزمایش IGF-1
سوالات رایج در رابطه با آزمایش IGF-1
1. چرا سطح IGF-1 مهم است؟
سطح IGF-1 به عنوان یک نشانگر مهم برای ارزیابی عملکرد غده هیپوفیز و تولید هورمون رشد در نظر گرفته می‌شود. این هورمون نقش کلیدی در رشد، ترمیم بافت‌ها و متابولیسم دارد.
2. چه عواملی به جز بیماری می‌توانند بر سطح IGF-1 تأثیر بگذارند؟
علاوه بر بیماری‌ها، عوامل دیگری مانند سن، جنس، وضعیت تغذیه‌ای، سطح فعالیت بدنی، خواب، استرس و برخی داروها نیز می‌توانند بر سطح IGF-1 تأثیرگذار باشند.
3. آیا می‌توان با تغییر سبک زندگی سطح IGF-1 را تنظیم کرد؟
در برخی موارد، با تغییر سبک زندگی مانند بهبود تغذیه، افزایش فعالیت بدنی و مدیریت استرس می‌توان بر سطح IGF-1 تأثیر گذاشت. اما برای درمان بیماری‌های مرتبط با اختلال در سطح IGF-1، نیاز به درمان پزشکی است.
4. چه مدت طول می‌کشد تا نتیجه آزمایش IGF-1 آماده شود؟
زمان آماده شدن نتیجه آزمایش به نوع آزمایشگاه و روش‌های مورد استفاده بستگی دارد، اما معمولاً ظرف چند روز نتیجه آماده می‌شود.
نکات مهم دیگری که باقی مانده است و باید بدانید
• سطح IGF-1 در طول زندگی تغییر می‌کند. در دوران کودکی و نوجوانی به دلیل رشد سریع، سطح آن بالاتر است و با افزایش سن به تدریج کاهش می‌یابد.
• پزشک شما ممکن است آزمایش‌های خون دیگری را برای کمک به تشخیص اختلال هورمون رشد تجویز کند. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:
– آزمایش تحریک هورمون رشد (GH): برای تشخیص کمبود یا مقاومت به هورمون رشد استفاده می‌شود.
– آزمایش سرکوب هورمون رشد (GH): برای تشخیص افزایش هورمون رشد استفاده می‌شود.
– آزمایش IGBP-3: IGBP-3 پروتئینی است که حامل اصلی IGF-1 است. این آزمایش می‌تواند به تشخیص کمبود، مقاومت یا افزایش هورمون رشد کمک کند.
این آزمایش‌ها به همراه آزمایش IGF-1 به پزشک شما کمک می‌کنند تا تصویر کاملی از وضعیت هورمون رشد شما یا فرزندتان داشته باشد.
تذکر مهم
از اطلاعات موجود در این مقاله نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد سلامتی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
گردآوری: بخش سلامت موزستان
