آموزش نورپردازی فضای بیرون ساختمان

اولین قسمت در هر ساختمان که نظر را به خود جلب می‌کند، نمای بیرونی آن است. در واقع این نمای بیرونی ساختمان است که اولین عامل جذابیت بوده و به نوعی معرفی کننده نوع و کیفیت ساختمان است. به همین دلیل امروزه بحث نورپردازی و زیباسازی نمای ساختمان، یکی از مواردی است که بیش از گذشته مورد توجه قرار می‌گیرد. نورپردازی ساختمان در ساعات شب، به غیر از اهمیتی که در قابل دید بودن ساختمان دارد، باعث افزایش جذابیت نمای بیرونی و همچنین زیباسازی فضای شهری می‌شود. به همین دلیل اهمیت دارد که نورپردازی نمای ساختمان به روش صحیح و اصولی و استفاده از چراغ‌های مناسب هر فضا (پرژکتور، وال‌واشر، جت لایت، انواع ریسه، چراغ دفنی، چراغ استخری ، چراغ حیاطی و…) انجام شود. البته نورپردازی اصولی باعث حفظ امنیت ساکنین ساختمان نیز می‌شود.

نکات مهم در طراحی و نورپردازی نمای خارجی ساختمان

در گذشته از نورپردازی، بیشتر در ساختمان‌های بزرگ تجاری و مکان‌های معروف مانند بناهای تاریخی،‌ مساجد، موزه‌ها و… استفاده می‌شد. البته در مورد این اماکن نیز نصب انواع چراغ حیاطی ایستاده و چراغ خیابانی در اطراف آنها رایج بود و از سایر تجهیزات نورپردازی کمتر استفاده می‎کردند. اما در دوران مدرن بسیاری از ساختمان‌ها با هدف ایجاد یک جذابیت بصری خاص نورپردازی می‌شوند. برای این کار از روش‌ها و همچنین چراغ‌های مختلف با توجه به نوع فضا استفاده می‌شود؛ برای اجرای یک نورپردازی اصولی و صحیح،‌ نکاتی وجود دارد که در زمان طراحی باید مورد توجه قرار بگیرد:

• شدت و رنگ نور: رنگ و شدت نور انتخاب شده برای نورپردازی ساختمان باید زیبا، مناسب و چشم‌نواز بوده و با طراحی فانتزی چشم انسان نیز هماهنگ باشد. در واقع شدت و رنگ نور باید به نحوی انتخاب شود که باعث آزار چشم انسان نشود. به عنوان مثال رنگ‌هایی مانند آبی و سفید، رنگ‌هایی ملایم و در عین حال زیبا و چشم‌نواز هستند که معمولا در طراحی نورپردازی نمای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

• نحوه قرارگیری منبع نور: یکی دیگر از عواملی که در طراحی نورپردازی نمای ساختمان اهمیت دارد، محل و نحوه قرارگیری لامپ‌ها و منابع نوری است. ممکن است در موادی،‌ منابع نور در موقعیتی قرار بگیرند که توسط سایر افراد قابل مشاهده باشند اما در موارد دیگر لازم به این کار نبوده و منبع نور در موقعیتی قرار داده می‌شود که برای افراد قابل تشخیص نباشد. 

• برجسته کردن عناصر مهم در نمای ساختمان: یکی از اصلی‌ترین اهداف نورپردازی نمای ساختمان این است که عناصر مهم در نمای ساختمان را نسبت به سایر قسمت‌ها برجسته‌تر کند. به عنوان مثال در صورت وجود پیش‌آمدگی در نمای خارجی مانند ستون،‌ ایوان و غیره، نورپردازی باید به نحوی انجام شود که این عناصر را برجسته کند. 

• سازگاری نورپردازی با محیط اطراف ساختمان: یکی دیگر از عوامل مهمی که در طراحی نورپردازی ساختمان باید مورد توجه قرار بگیرد، سازگاری آن با محیط اطراف ساختمان است. در صورتی که نورپردازی با محیط اطراف تناسب نداشته باشد،‌ می‌تواند باعث کاهش دید یا آلودگی نوری شود. 

• ارتفاع نصب و فاصله تجهیزات نوری نسبت به یکدیگر: ارتفاع نصب تجهیزات و لامپ‌ها برای نورپردزای نما باید به نحوی محاسبه شده باشد که بتواند به طور دقیق المان‌های مهم و تعیین شده را نورپردازی کند. همچنین فاصله این تجهیزات نسبت به هم باید به گونه‌ای باشد که بتوانند محدوده روشنایی یکدیگر را پوشش داده و تجهیزات کمتری برای این کار مورد استفاده قرار بگیرد. 

انواع چراغ جهت استفاده در نورپردازی نمای ساختمان:

به منظور نورپردازی نمای بیرونی ساختمان‌ها از تجهیرات و لامپ‌های مختلفی با توجه به ویژگی‌های و خصوصیات آن‌ها استفاده می‌شود. هر کدام از این لامپ‌ها ویژگی‌های خاص خود را داشته و به همین دلیل برای نوع خاصی از نورپردازی مناسب خواهند بود. 

– چراغ دفنی یا زمینی

یکی از پرکاربردترین انواع لامپ که برای نورپردازی نمای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، لامپ چراغ دفنی نام دارد. همانطور که از نام آنها می‌توان متوجه شد به گونه‌ای طراحی شده‌اند که درون زمین قرار گرفته و المان‌های مختلف محیط را نورپردازی می‌کنند. نور این چراغ‌ها به شکلی است که به صورت هاله به المان مورد نظر تابیده و باعث به وجود آمدن سایه‌ روشن‌های بسیار زیبایی می‌شود. از چراغ‌های دفنی می‌توان به منظور نورپردازی نمای بیرونی ساختمان، فضای حیاط، فضاهای عمومی و حتی فضاهای داخلی استفاده کرد. 

یکی از کاربردی‌ترین انواع محصولات دفنی، لامپ‌های LED با نور رنگی هستند که می‌توانند زاویه‌های 120 تا 150 درجه را برای نورپردازی پوشش دهند. این لامپ‌ها به شکلی طراحی شده‌اند که می‌توان آن‌ها را با سیستم کنترل از راه دور یا سیستم کنترلی دیجیتالی (DMX) به راحتی مدیریت کرده و طیف متنوع و وسیعی از نورهای مختلف را به این وسیله تولید کرد. 

مهم‌ترین ویژگی و مزیت این چراغ‌ها در نورپردازی نمای ساختمان و فضاهای مختلف، مقاومت بسیار بالا و طول عمر بالای آن‌ها است. این ویژگی باعث می‌شود که هزینه تعمیر و نگهداری آن‌ها مقرون به صرفه باشد. این لامپ‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که در برابر عواملی مانند نفوذ آب، خمیدگی و ایجاد خط و خش مقاوم هستند. 

 2- وال واشر

وال به معنای دیوار است و چراغ وال واشر ، نوعی محصول روشنایی است که برای نورپردازی دیوارها به کار می‌رود. چراغ وال واشر معمولا از کنار هم قرار گرفتن مجموعه‌ای از لامپ‌های کوچک ال ای دی ایجاد می‌شوند که برای نورپردازی ساختمان‌های بلند به کار گرفته می‌شوند. یکی از ویژگی‌های این نوع لامپ‌ها این است که می‌توان جهت و زاویه تابش نور را در آن‌ها کنترل کرد. مقاومت بالا در برابر شرایط جوی مختلف، مقاومت در برابر رطوبت و ضربه، مصرف برق کم از ویژگی‌های مهم وال واشر است. همچنین این محصول در رنگ نورهای مختلف سفید قرمز، سبز، زرد، آبی، بنفش، انبه‌ای، مولتی کالر و… تولید می‌شود که می‌توان نمای بسیار زیبایی با آن ایجاد کرد.

 3- جت لایت

برای روشن‌تر شدن و زیبایی بیشتر نمای ساختمان می‌توان از چراغ جت لایت استفاده کرد. لامپ‌های جت‌لایت در واقع نورافکن پایه‌دار هستند که می‌توان آن‌ها را بر روی هر سطحی نصب کرده و نور را به صورت خطی با شتاب بالا به نمای ساختمان تابانید. مقاومت در برابر عوامل جوی مانند برف و براران و سرما و گرما و همچنین مقاومت در برابر خوردگی از مهم‌ترین ویژگی‌های جت لایت محسوب می‌شود. 

4- ریسه خطی

یکی از اصلی‌ترین تجهیزات مورد استفاده برای نورپردازی نمای خارجی ساختمان است که در تولید آن‌ها از لامپ‌های LED استفاده می‌شود. این ریسه‌ها را که در بازار با نام ریسه شلنگی معروف هستند، به راحتی دور تا دور پنجره‌ها و دیگر قسمت‌های نمای ساختمان نصب می‌شوند. از مهم‌ترین ویژگی‌های ریسه‌های خطی تنوع بالا در طرح و رنگ است که می‌تواند جلوه زیبایی به نمای ساختمان بدهد.  

5- چراغ حیاطی

چراغ‌های حیاطی یا Yard Light جزو چراغ‌های فضای باز محسوب می‌شوند که می‌توانند برای نورپردازی راهروها، حیاط و فضای باز ساختمان مورد استفاده قرار بگیرند. مهم‌ترین هدف استفاده از این نوع چراغ،‌ تأمین دید مناسب در شب در فضاهای بیرونی است که با طراحی‌های متنوع جلوه زیبایی به فضا می‌بخشند. این چراغ‌ها انواع مختلفی دارند، در نتیجه برای هر کاربرد می‌توان مدل مناسب را انتخاب کرد، معروف‌ترین مدل‌ها عبارتند از:

• چراغ چمنی

• چراغ آویز

• چراغ دیواری

• چراغ ایستاده

• چراغ سرستونی

6- چراغ استخری

یک نوع پروژکتور LED محسوب می‌شوند که درون یک قاب از نوع حفاظتی IP68 (مقاوم در برابر نفوذ آب و گرد و غبار) قرار دارند و برای استفاده در زیر آب طراحی شده‌اند. از این نوع چراغ‌ها می‌توان برای نورپردازی استخر،‌ حوض، ‌آب‌نما، فواره و غیره استفاده کرد. چراغ استخری در دو نوع توکار و روکار در دسترس است که بر حسب نیاز مورد استفاده قرار می‌گیرند.