احادیثی از ائمه در مورد خدمت رسانی به مردم

حدیث هایی از ائمه در مورد خدمت رسانی به خلق

خدمت رسانی به مردم در آموزه های اسلامی جایگاه والایی دارد و از آن به عنوان یکی از نشانه های ایمان و تقرب به خداوند یاد شده است. در قرآن کریم و احادیث معصومین (علیهم السلام)، اهمیت خدمت به مردم و نقش آن در تعالی فرد و جامعه به طور مکرر بیان شده است. این مقاله به بررسی احادیثی می پردازد که بر خدمت رسانی به مردم تأکید دارند.

احادیثی از ائمه در مورد خدمت رسانی به مردم :

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند :

مَنْ سَعی فی حاجَه أَخیهِ المؤمنِ فکأنَّما عَبَدَ اللهَ تِسْعَهَ آلافِ سنَه، صائماً نهارُهُ قائماً لَیلَهُ. (بحارالانوار، ج 74، ص 316)

کسی که در راه برآوردن نیاز برادر مؤمن خود بکوشد، گویی نُه هزار سال با روزه گرفتن و شب زنده داری کردن، خدا را عبادت کرده باشد.

******

رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند:

مَنْ قَضی لِمُؤمنٍ حاجه قَضی اللهُ لَهُ حوائجَ کثیره أَدْناهُنَّ الجنَّه. (قرب الاسناد، ص 119)

هر کس یک نیاز مؤمنی را روا سازد، خداوند حاجت های فراوان او را روا سازد که کمترین آن بهشت باشد.

******

امام علی علیه السلام فرمودند :

لاَ یستَقِیمُ قَضاءُ الحَوَائِجِ اِلاّ بِثَلاثٍ: بِاِستِصغارِها لِتَعظُمَ، وَ بِاِستِکتامِهَا لِتَظهَرَ، وَ بِتَعجیلِهَا لِتَهنُؤَ. (نهج البلاغه، حکمت 101)

برطرف کردن نیازهای مردم پایدار نیست مگر به سه چیز: 1- کوچک شمردن خدمت تا خدا آن را بزرگ نماید؛ 2- پنهان داشتن آن تا خدا آن را آشکار کند؛ 3- شتاب در برآوردن نیاز حاجتمند تا مسرت بخش باشد.

******

امام حسین ـ علیه السلام ـ فرمودند:

از جدم رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرمود: المعروف بقدر المعرفه، نیکی [و خدمت به دیگران] به قدر معرفت [آنها] ست.

******

امام باقر (ع) می فرمایند:

مَن أَعطَى مُحتاجاً فِی اللّهِ کانَ لَهُ بِکلِّ دِرهَمٍ سَبعُونَ أَلفَ دِرهَمٍ فِی الجَنَّهِ. (وسائل الشیعه، جلد 9)

“هرکس به نیازمندی برای رضای خدا کمک کند، برای هر درهمی که داده است، هفتاد هزار درهم در بهشت به او داده خواهد شد.”

******

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

قَضَاءُ حَاجَهِ الْمؤمِنِ أَفْضَلُ مِنْ طَوَافٍ وَ طَوَافٍ حَتَّى عَدَّ عَشْراً؛ (الکافی، ج 2، ص 194)

گره گشایی از کار یک مؤمن، 10 برابر این طواف فضیلت دارد!

******

امام الصادق (ع) فرمودند :

لَقَضاءُ حاجه إِمرئٍ مُؤمنٍ أفضلُ مِنْ حَجَّه و حَجَّه و حَجَّه، حتّی عَدَّ عَشَرَ حِجَجٍ. (امالی شیخ صدوق، ص 197)

برآوردن نیاز مؤمن به یقین برتر از یک حج و یک حج و یک حج است، (امام – علیه السلام – تا ده حج شمردند)

******

امام الصادق (ع) فرمودند :

قال الله عزّوجل: ألخَلقُ عِِیالی فَأَحبُّهُمْ إِلیَّ أَلْطَفُهمْ بِهمِ وَ أَسعاهُمْ فی حَوائِجِهِمْ. (الکافی، ج 2، ص 199)

خدای متعال می فرمایند: مردم خانواده من هستند، پس محبوب ترین آنان نزد من کسانی هستند که با مردم مهربان تر و در راه برآوردن نیازهای آنان کوشاتر باشند.

امام الکاظم علیه السّلام فرمودند :

اِنَّ خَواتیمَ أعمالِکُم قَضاءُ حَوائجِ إخوانِکُم والإحسانِ إلیهِمْ ما قَدَرْتُم و الاّ لَمْ یُقْبَلْ مِنْکُم عَمَلٌ. (بحار الانوار، ج 75، ص 379)

همانا مُهر قبول اعمال شما، برآوردن نیازهای برادران تان و نیکی کردن به آنان در حد توان تان است والا (اگر چنین نکنید)، هیچ عملی از شما پذیرفته نمی شود.

******

امام الکاظم علیه السّلام فرمودند : 

اِنّ لِلّهِ عباداً فی الأرضِ یَسعَونَ فی حوائجِ النّاسِ هُمُ الآمِنونَ یَومَ القِیامَه. (بحارالانوار، ج 74، ص 319)

همانا خدا را در زمین بندگانی است که برای رفع نیازهای مردم می کوشند، اینان در روز قیامت (از عذاب)، در امان هستند.

******

امام حسن عسکری علیه السلام می فرمایند: 

یَأتی عُلَماءُ شیعَتِنَاالْقَوّامُونَ لِضُعَفاءِ مُحِبّینا وَ أهْلِ وِلایَتِنا یَوْمَ الْقِیامَهِ، وَالاْنْوارُ تَسْطَعُ مِنْ تیجانِهِمْ عَلی رَأسِ کُلِّ واحِد مِنْهُمْ تاجُ بَهاء، قَدِ انْبَثَّتْ تِلْکَ الاْنْوارُ فی عَرَصاتِ الْقِیامَهِ؛ (تفسیر الإمام العسکری علیه السلام ، ص. 345، ح. 226.)

آن دسته از علماء و دانشمندان شیعیان ما که در هدایت و رفع مشکلات دوستان و علاقه مندان ما تلاش کرده اند، روز قیامت در حالی وارد صحرای محشر می شوند که تاج کرامت بر سر نهاده و نور وی، همه جا را روشنایی می بخشد و تمام اهل محشر از آن نور بهره مند خواهند شد.» البته باید توجه داشت که میزان فایده عالمان دینی در مسیر هدایت مردم متناسب با مراجعه و پیروی مردم از آنها خواهد بود.

فضیلت خدمت رسانی در احادیث :

1. خدمت به مردم، بهترین وسیله تقرب به خدا

پیامبر اکرم (ص) فرمودند:

مَن مَشى فی حاجهِ أخیهِ المُسلِمِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطوَهٍ سَبعینَ حَسَنهً وَمَحا عَنهُ سَبعینَ سَیِّئَهً.

“هرکس برای برآورده شدن حاجت برادر مسلمانش گامی بردارد، خداوند برای هر گام او هفتاد حسنه می نویسد و هفتاد گناه از او می زداید.”

(کنز العمال، حدیث 5889)

2. گشودن گره از مشکلات مردم

پیامبر اسلام (ص) می فرمایند:

مَنْ فَرَّجَ عَنْ مُؤْمِنٍ کُرْبَهً مِنْ کُرَبِ الدُّنْیَا فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ کُرْبَهً مِنْ کُرَبِ یَوْمِ الْقِیَامَهِ. (صحیح مسلم، جلد 4)

“هرکس غمی از غم های دنیوی برادری را برطرف کند، خداوند غمی از غم های قیامت او را برطرف خواهد کرد.”

در آخر :

خدمت رسانی به مردم در آموزه های اسلامی نه تنها نشانه انسانیت و اخلاق است، بلکه وسیله ای برای تقرب به خداوند، کسب رضای او و دریافت پاداش های دنیوی و اخروی است. احادیث بیان شده نشان می دهند که هر عمل خیری، حتی کوچک ترین آن، از نگاه خداوند پنهان نمی ماند و تأثیر عظیمی بر زندگی انسان دارد. مسلمانان با عمل به این آموزه ها می توانند جامعه ای سرشار از محبت، همدلی و انسان دوستی بسازند.

گردآوری: بخش مذهبی موزستان