ترور «میهمان ویژه تهران»! / نتانیاهو به ابعاد تنش در منطقه دامن زد
روزنامه توسعه ایرانی نوشت: از زمان حمله 7 اکتبر حماس به اسرائیل، اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس به دفعات به تهران، ترکیه، مصر و حتی برخی مقاصد اعلام نشده، سفرهایی داشته است. او حتی در مراسم تشییع پیکر رئیس‌جمهور فقید، ابراهیم رئیسی نیز در ایران بود.
محل اقامتش در اکثر مواقع قطر بوده است. در این مدت اسرائیل دست کم 10 تن از اعضای خانواده هنیه، از پسران و دختران و نوه‌های او را ترور کرده است.
برای ترور خود او اما از تمام زمان‌ها و مکان‌هایی که هنیه در آنها حضور داشت، اسرائیل یک زمان و مکان معنادار را انتخاب کرد؛ یک روز پس از مراسم تحلیف رئیس دولت چهاردهم در ایران و در قلب پایتخت ایران.
ترور اسماعیل هنیه، دیروز و در واقع یک روز پس از آنکه این رهبر شاخص مقاومت در صف اول میهمانان مراسم تحلیف رئیس جمهور ایران نشسته بود و مسعود پزشکیان را پس از سخنرانی غرا و قاطع خود در حمایت از جبهه مقاومت به آغوش کشید، ایران و منطقه را در شوک فرو بُرد.
آنچنانکه مسعود پزشکیان در واکنش به ترور او نوشت: «امروز ایران عزیز به سوگ شریک غم و شادی خود، همراه همیشگی و پرافتخار راه مقاومت، رهبر شجاع مقاومت فلسطین، شهید القدس، حاج اسماعیل هنیه نشسته است. دیروز دست فاتح او را بالا بردم و امروز باید بر روی شانه‌هایم او را تشییع کنم.»
اسرائیل همزمان فواد شکر، از رهبران حزب‌الله را نیز در حمله‌ای هوایی به بیروت، ترور کرده است. رسانه‌های اسرائیلی در پی ترور هنیه نوشته‌اند که از پنج نفر سران ارشد حماس، تنها دو نفر دیگر در لیست ترور باقی مانده‌اند؛ خالد مشعل و یحیی سنوار.
ترور هنیه اما تفاوتی عمده با سایر ترورهایی که اسرائیل علیه رهبران مقاومت ترتیب داده، دارد. این برای اولین بار است که تل‌آویو یک رهبر رده‌بالای مقاومت را در تهران ترور می‌کند و با توجه به پیام‌هایی که از آن مستفاد می‌شود، باید گفت هدف این ترور، بیش از آنکه هنیه باشد، تهران بوده است!
اولین سنگ تل‌آویو پیش پای دولت جدید در تهران
پس از پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری ایران، تحلیلگران اسرائیلی آن را خبری ناگوار برای اسرائیل تفسیر کردند؛ با این توضیح که انتخاب سعید جلیلی، اجماع‌سازی علیه ایران را تسهیل می‌کرد؛ اما اکنون با روی کار آمدن یک دولت میانه‌رو در ایران که می‌خواهد به سوی کاهش تنش با غرب حرکت کند، کار برای اسرائیل به مراتب سخت‌تر خواهد شد.
اظهارات مسعود پزشکیان در مراسم تحلیف خود موید این تفسیرها بود. او در سخنرانی آیین سوگند ریاست‌جمهوری، برای گفت‌وگو جهت مدیریت تنش اعلام آمادگی و تصریح کرد که «فرصتی نو پیش روی ایران و جهان است.»
روی کار آمدن یک دولت اصلاح‌طلبِ معتدل امیدها برای حل دست کم بخشی از تنش‌ها با آمریکا و غرب زنده کرد. در آن سو، زمزمه‌ها از بالا رفتن احتمال پیروزی کامالا هریس بر این امیدها افزوده است. اسرائیل اما با این ترور، اولین جبهه را به روی دولت نو در تهران گشود. احمد زیدآبادی در تحلیل خود از اقدام اسرائیل نوشته است: «اسرائیل به احتمال زیاد می‌توانست هنیه را در قطر یا ترکیه هم ترور کند، اما به عمد تهران را انتخاب کرد به عنوان اقدامی از هر جهت تحریک‌آمیز.»
او ادامه داده: «اسرائیل به احتمال بسیار، در زمان‌های دیگر هم می‌توانست هنیه را ترور کند، اما به عمد، عملیات ترور را شب بعد از مراسم تحلیف دکتر پزشکیان انتخاب کرد تا دولت جدید را با بحران و آشفتگی و سردرگمی از همان ابتدای کارش روبرو کند.»
پس از روزها جشن انتخاباتی، تنفیذ و تحلیف در ایران، حالا دولت نو نخستین روزهای فعالیتش را با سه روز عزای عمومی آغاز می‌کند.
در فضای مجازی بخشی از اظهارات محمدجواد ظریف در میزگرد سیاسی انتخاباتی مربوط به تاریخ 29 خرداد بازنشر می‌شود. در آن میزگرد ظریف یادآوری می‌کند که بایدن قرار بود به برجام بازگردد اما اسرائیل فخری‌زاده را ترور کرد و مجلس هم با قانون اقدام راهبردی مانع برگشت بایدن به برجام شد.
با این یادآوری، تحلیلگران تاکید می‌کنند که یکی از پیام‌های عملیات تروریستی اخیر اسرائیل در تهران در واقع اراده سرسختانه آن در جلوگیری از حصول هر نوع توافقی میان ایران و طرف غربی است.
فریدون مجلسی، تحلیلگر و دیپلمات بازنشسته در این باره به رویداد24 گفته است: «در اولین روز رسمیت ریاست جمهوری آقای پزشکیان، چنین اتفاقی می‌تواند آثار خبری منفی برای دولت به همراه داشته باشد. به طور کلی این اتفاق ورود آسان پزشکیان به سیاست خارجی را سخت می‌کند.»
عبور دوباره از خطوط قرمز ایران پس از 13 آوریل
پیام دیگر ترور رهبر ارشد حماس در تهران، عدم بازدارندگی حمله 13 آوریل ایران به اسرائیل است. ابتدای سال حمله هوایی اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق منجر به شهادت یک فرمانده ارشد و چند نیروی سپاه پاسداران شد. اسرائیل پیشتر نیز به دفعات نیروهای سپاه پاسداران در سوریه و مناطق دیگر را هدف گرفته و به شهادت رسانده بود.
این بار اما حمله به یک مرکز دیپلماتیک ایران، عبور از خط قرمز تهران بود. عبور از این خط قرمز، ایران را ناگزیر کرد تا یک گام از صبر استراتژیک فراتر رفته و اقدام به عملیات تلافی‌جویانه کند.
از این رو طی عملیات وعده صادق، اقدام به حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل کرد. گرچه آن حمله تلفاتی در اسرائیل نداشت و گزارش‌های موثقی از خسارات قابل توجه نیز ارائه نشد اما به هر ترتیب تابوی حمله به خاک اسرائیل، آن هم از سوی ایران شکسته شد.
اکنون اما اسرائیل یک بار دیگر از خط قرمز ایران عبور کرده است. این بار حتی پا را فراتر گذاشته به نحوی که میهمان ایران را در قلب تهران ترور کرده است. این ترور حاکی از این است که حمله 13 آوریل، نتوانسته هشدار لازم را به اسرائیل بدهد؛ به نحوی که رژیم تل‌آویو عبور از خطوط قرمز تهران را توام با عواقب سنگین برای خود ارزیابی کند.
نفوذی‌ها «همچنان» مشغول کارند!
ترور رهبر ارشد حماس در تهران، از منظر باگ‌های امنیتی و اطلاعاتی ایران نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
گزارش‌های اولیه حاکی از این بود که هنیه ساعت دو نیمه نیمه شب در محل اقامتش در تهران بر اثر اصابت پرتابه کشته شده است. بنا بر همین گزارش‌ها او در یکی از اقامتگاه‌های ویژه جانبازان در شمال تهران مستقر بوده است.
انتظارها بر این است که حفاظت از میهمانان خارجی در بالاترین سطح صورت پذیرد؛ به ویژه که آن میهمان یکی از رهبران ارشد مقاومت و در لیست ترور اسرائیل بوده است.
اسرائیل اما با ترور او، به سیاق گذشته، یک بار دیگر توان امنیتی ایران را به چالش کشیده و با سوالات بسیاری رو به رو کرده است.
علی مطهری، نماینده ادوار مجلس در همین باره در توئیتر نوشت: «ترور و شهادت مجاهد بزرگ، اسماعیل هنیه مایه تعجب نیست؛ زیرا حیات صهیونیست ها از ابتدا وابسته به ترور بوده است. آنچه مایه تعجب است این است که چرا باید محل اسکان او به عنوان مهمان در تهران برای صهیونیستها مشخص باشد؟»
در ساعات اولیه ترور، المیادین به نقل از یک منبع ناشناس مدعی شد که «شهادت اسماعیل هنیه در تهران با شلیک موشک از کشوری دیگر بوده و از داخل ایران انجام نشده است.»
ساعاتی بعد اما شبکه 12 اسرائیل در گزارشی ادعا کرد «بر خلاف اخبار منتشر شده، موشکی که هنیه را هدف قرار داده از داخل ایران شلیک شده است و نه خارج از آن»!
حسینعلی حاجی، دلیگانی نماینده مجلس نیز در این باره به «دیده‌بان ایران» تاکید کرده که «در حادثه شهادت اسماعیل هنیه نمی‌توان احتمال ایفای نقش افراد نفوذی را رد کرد.»
کماکان زیر چتر حمایتی آمریکا
محمدجواد ظریف با تاکید بر اینکه «نتانیاهو منطقه و جهان را به سوی پرتگاه فاجعه پیش می‌برد»، تصریح کرده: «ایالات متحده و اتحادیه اروپا باید تاکنون متوجه شده باشند که بقای نتانیاهو در گرو کشتار، تخریب و هرج و مرج است.»
او اضافه کرده: «جهان نباید اجازه دهد که اهداف ویرانگر نتانیاهو محقق شود.»
واکنش آمریکا به اقدام تروریستی اخیر اسرائیل اما حاکی از این است که این رژیم کماکان تحت حمایت و حفاظت ایالات متحده است.
پیش از برگزاری مراسم تحلیف مسعود پزشکیان در ایران، ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به سوال خبرنگاری که مدعی تهدید ایران در تنش‌ها و درگیری‌ها میان اسرائیل و حزب‌الله شد، گفت که «اسرائیل حق دفاع از خود نه تنها در مقابل تروریسم بلکه بازیگران مخرب مانند حکومت ایران را دارد. بدون شک آمریکا از نزدیک این شرایط را دنبال خواهد کرد.»
پس از ترور هنیه، لوید آستین، وزیر دفاع امریکا اظهار کرد که «در صورت حمله به اسرائیل، از آن دفاع خواهیم کرد.»
لزوم چاره‌اندیشی عاجل برای مهار اسرائیل
ذیل تمام این تحلیل‌ها اما هشدار اصلی تحلیلگران و سیاسیون در پی ترور اسماعیل هنیه بر چاره‌اندیشی عاجل برای مهار اسرائیل است.
در چنین شرایطی ایران برای نیفتادن در دام جنگ، یا ناگزیر به ادامه سیاست صبر استراتژیک است و یا عملیاتی شبیه به آنچه 13 آوریل انجام داد.
تحلیلگران تاکید می‌کنند که نتانیاهو برای ماندن در قدرت، نیازمند بحران است. ایران اما برای ثبات و حفظ قدرت خود، نیازمند آرامش و امتناع از تنش و درگیری است.
ترورها و پیشروی قصاب غزه در جنایات و تداوم جنگ اما اوضاع را پیچیده و هر لحظه را غیرقابل پیش‌بینی کرده است.
انتظارها از ایران این است که بدون افتادن آتش جنگ به دامن کشور، مانع عبورهای مکرر تل‌اویو از خطوط قرمز تهران شود؛ با این حال اما تحلیلگران هشدار می‌دهند که ممکن است ترور هنیه، اوضاع را از کنترل خارج کند و مقدمه‌ای شود بر گستردگی جنگ در منطقه!
محبوبه ولی | رامین پرتو
