در مواجهه با گرانی و احتکار چه کنیم؟ بخریم تا گران تر نشده؟!
به اندازه نیازمان، هر چیزی که لازم داریم بخریم
این روزها اقتصاد کشورمان دچار بحران شده و هر روز شاهد گرانی و کمبود اقلام مصرفی هستیم. اما چاره کار در این روزها چیست؟
در این بحران اقتصادی با کمبود و گرانی اجناس و اقلام مصرفی چه کنیم؟
این روزها دیگر کسی جرآت نمی‌کند شبکه‌های اجتماعی را بالا و پایین یا اخبار خبرگزاری‌ها را دنبال کند، بس‌که بخش عمده‌ای از تیتر و محتوای رسانه‌ها به اخبار لحظه به لحظه گران تر شدنِ اقلام و اجناس مورد نیاز مردم و تحلیلِ این که: «امروز چقدر اوضاع بدتر شده است؟» اختصاص دارد.
اقتصاد کشورمان به هزار و یک دلیل، انگار تا حد زیادی از مهار و کنترل خارج شده و روزی نیست که خبر توقف تولید یک جنس و به دنبالش نایاب شدن و بعدتر، گران تر شدنش به گوش نرسد و تکرارِ این اخبار و ترس و واهمه از دست‌نیافتنی شدنِ آن جنس که گاهی یک داروست و گاهی یک خوراکی و این روزها پوشک بچه و پد بهداشتی، باعث می‌شود مردمی که هر هفته و هر ماه، به شکل ملموس شاهد آب رفتن سرمایه و پس انداز و ناتوان شدن شان در خرید هستند، برای کم کردن اضطراب شان، خبرهای درست و غلطِ نایاب شدن اجناس را به همدیگر منتقل کنند؛ و به دنبالش، جامعه و شبکه های اجتماعیِ مجازی از اخبار کمبود و گرانی پر شود، مردمِ نگران به فروشگاه ها هجوم بیاورند و دست به انبار کردن اجناس بزنند، برخی از عرضه کنندگان جنس با مشاهده تقاضای زیاد اجناس را احتکار کنند، به طمع سود بیشتر قیمت ها چند برابرِ قبل شود، شایعه ها درست از آب دربیاید و این چرخه معیوب و ترسناک، از اضطراب مردم، تغذیه و رشد کند و به حیاتش ادامه دهد.
اما چه باید کرد؟ درست که در ماه‌های اخیر، قیمت بیشتر اقلام چندبرابر شده، ارزش پول کمتر شده، قدرت خریدمان پایین آمده و خبرهای استر زا از کمبود اقلام ضروری، گاهی نفس راحت کشیدن را هم سخت می کند اما فعلا شرایط همین است و چاره‌ای نیست جز مدیریتِ این شرایط تا با دامن نزدن به شایعات وضع بدتر نشود. حتما بخش مهمی از آرام کردن التهاب اقتصادی ایران به عهده مسئولان کشور است اما پرونده زندگی سلام امروز، قرار است به تحلیل بخش‌هایی بپردازد که دستِ خود مردم در قالب فروشنده، خریدار و عضوی از یک خانواده است. خود ما، برای کنترل این مجموعه ترسناک از شایعه و احتکار و کمبود و گرانی و… چه کاری از دستمان برمی‌آید؟
به عنوان یک عرضه کننده و فروشنده، چه وظیفه ای دارم؟
تصور کنید خبرها حکایت از این دارد که مواد اولیه برخی اقلام و اجناس، به دلیل تحریم یا مشکلات گمرکی وارد کشور نمی شود و تولید آن محصول به مشکل خورده است و مردم به واسطه نگرانی از کمبود آن جنس، به فروشگاه ها هجوم می آورند. یا تصور کنید با گران شدن دلار و پایین آمدن ارزش ریال، توانایی و امکان خرید مردم پایین آمده است و هیچ کس به خرید فکر نمی کند.
در هر دو حالت، هیچ فروشنده ای حق ندارد با کلام یا رفتار، تقاضا کننده را بترساند، تحریک به خرید زیاد و بیش از مصرف کند و به التهاب بازار دامن بزند. حرف زدن با ادبیات رایج این روزها که: «اگه همین رو هم الان نخری، فردا باید گرون تر بخری!» یا «همین چندتا از این جنس مونده. تا قحطی نشده بخر و ببر!» صرفا برای فروش و سود بیشتر، بی رحمی و بازی کردن با امنیت روانی جامعه است. حتی در مواردی دیده می شود صندوقداران برخی فروشگاه های زنجیره ای به بهانه این که با فلان مقدار خرید، شانس بیشتری در قرعه کشی دارید، به خرید بی رویه و انبار کردن اجناس ضروری دامن می زنند.
در روزهای اخیر به واسطه نوسانات قیمت همه چیز، رفتارهای عجیبی از سوی برخی فروشندگانِ کالا یا خدمات دیده شده که آه از نهاد هر آدمی که وجدان و انسانیت دارد، بلند می‌کنـد. امتناع از فروش یک جنس به این بهانه که قیمت اش هر روز و هر لحظه در حال صعود است یا فروش یک جنس که شش ماه پیش خریداری شده، نه با قیمت شش ماه قبل، بلکه به قیمتِ امروز،اتفاق تلخی است که به راحتی رقم می خورد. مهم است در این روزها با هم مهربان تر باشیم.
خود شما به عنوان فروشنده یک جنس یا خدمات، خریدار و متقاضیِ یک جنس و خدمات دیگر در فروشگاهی دیگر خواهید بود و مهم است برای شکستن زنجیره خودخواهی، برای این که کسی جایی دیگر از نیاز و ترس شما سوء استفاده نکند، از خودمان شروع کنیم.
به عنوان عضوی از خانواده و جامعه، چه کنم؟
مهم است هر روز و هر لحظه، در جمع های خانوادگی و فامیلی، با مرور و تبادل اخبار آزاردهنده گرانی دلار و سکه و به دنبالش اقلام ضروریِ زندگی، سلامت روان خودمان و بقیه را به خطر نیندازیم. درست است که همه مان در نگرانی به سر می بریم و چه در خلوت و چه در دورهمی ها، از خودمان و بقیه می پرسیم: «چه خواهد شد؟» اما این سوالی است که کسی پاسخ اش را نمی‌داند و هر آن‌چه هست، گمانه زنی است. و مهم تر این که اگر نمی توانیم اقدام خاصی کنیم، پیگیری کردن لحظه به لحظه اخبار، فایده ای جز استرس ندارد.
مهار احساسات و تسلط بر اعصاب و مرعوب نشدن در هجوم خبرهایی که مدام تاکید می کند به زودی قیمت همه چیز، از پوشاک و خوراکی و خشکبار بگیر تا محصولات آرایشی بهداشتی و دارو و لوازم تحریر چندبرابر خواهد شد و تولید یا واردات شان متوقف و نایاب می شود و… دشوار است اما اولین قدمِ موثر، همین است. قدم بعد این است که به اندازه نیازمان، هر چیزی که لازم داریم بخریم. تا قبل از این و به‌طور معمول وقتی به خرید هفتگی یا ماهانه می رفتیم، چند کیلو برنج، چندبسته پوشک بچه یا پدبهداشتی می‌خریدیم؟ هم اکنون هم باید به اندازه نیازمان تهیه کنیم. خرید بیش از نیاز، هم به کم شدن غیرعادی آن جنس در بازار دامن می‌زند، هم عرضه کنندگان را به طمع می‌اندازد تا از نیاز مردم سوءاستفاده کنند و قیمت ها را بالاتر ببرند. به خودمان و هموطنانمان ظلم نکنیم.
بله. ممکن است در روزهای آینده، قیمت اجناس موردنیازمان، کمی بالا و پایین شود؛ آیا چاره، خرید بیش از نیاز و انبار کردن است؟ خیر. چرا که مگر اجناسِ مصرفی اضافه که می خریم، چقدر و تا کی دوام دارند و چندهفته و چندماه جوابگوی نیازمان خواهند بود؟ بالاخره تمام می‌شوند و چاره ای جز خرید دوباره نیست. پس کاش به جای انجامِ کاری با تاثیر موقت که در نهایت، رقم کوچک و کم ارزشی به جیب مان اضافه می‌کند، با خودداری و صرفه جویی از التهاب بازار کم کنیم.
مدیریت اقتصاد خانواده، باید و نبایدهایی دارد که همیشه، حتی در بهترین شرایط اقتصادی کشور هم باید رعایت شود. منتها در شرایط بحرانی اقتصادی، باید به این نکات توجه بیشتری داشته باشیم: محاسبه دقیقی از هزینه ها و درآمدها داشته باشیــم، نیازها و خواسته ها را تفکیک کنیم، سعی کنیم بدهکار نشویم، سعی کنیم با صرفه‌جویی به الگوی صحیحی از مصرف برسیم، از تجمل و زیاده خواهی و چشم و هم چشمی بپرهیزیم و از خرید اقلام غیرضروری خودداری کنیم.
به عنوان یک کاربر فضای مجازی، چه رفتاری داشته باشم؟
کاربری در توئیتر نوشته بود: «ما الان بحران خمیردندان داریــم؟ نداریم. ولی اگر چهارتا اکانت و کانال تلگرامیِ پرفالوئر به من بدهید، قادرم جوری شایعه سازی کنم که بحران خمیردندان راه بیفتد، طوری که هیچ خمیردندانی در هیچ مغازه‌ای پیدا نشود!» یک توئیت ساده که تلنگر مهمی دارد: شبکه های اجتماعی مجازی و پست ها و کامنت هایی که تک تکِ ما به عنوان کاربر به این فضا روانه می‌کنیم، این روزها قدرتِ زیادی پیدا کرده‌اند. قدرتی که می تواند موج ایجاد کند. موج های منفی یا مثبتی که تعدادی می توانند از آن ها سواری بگیرند و به هدف متعالی یا غیرانسانی خود برسند. بخش مهمی از جو نامطلوب روانی مبتنی بر شایعاتی درباره چندبرابر شدن قیمت یک جنس یا کمیاب و نایاب شدنش، در همین شبکه‌ها شکل می‌گیرد. ای کاش هر کدام مان به عنوان یک کاربر ساده، در شرایط بحرانی جامعه، به رواج اخبار نادرست و شایعات یا حتی اخبار درست اما آزاردهنده ای که هیچ کاری برای اصلاحش از دستمان برنمی آید، دامن نزنیم.
این روزها همه مان مدت زمان زیادی از روز را در فضای مجازی می گذرانیم. روی همین حساب، محتوای این فضا به راحتی می تواند حالمان را خوب یا بد کند. ای کاش از این فضا به جای بیشتر ملتهب کردن حال هموطنانمان، برای آرام کردنشان استفاده کنیم. در همین روزهای اخیر کم نبودند کاربرانی که به واسطه دیده ها و شنیده های موثق خود، پیام‌هایی برای بهتر کردن حال بقیه و از بین بردن فشار روانیِ حاکم بر فضا منتشر کردند: «همین الان از فروشگاه شهروند محله‌مان برگشتم. دوسه کامیون حمل‌بار توی محوطه بود و وقتی دقت کردم، پر بود از پوشک و پدبهداشتی و دستمال‌کاغذی که در حال تخلیه و چیدن توی قفسه ها بود.»
منبع : zendegisalam.khorasannews.com
