رازهای نهفته در دل خاک: سفری به تپه گردرویش ایلام

تپه‌ای که تاریخ را روایت می‌کند؛ با تپه گردرویش ایلام آشنا شوید

تپه گردرویش ایلام

استان ایلام با پیشینه‌ای کهن و جایگاه ویژه‌ای در تمدن‌های باستانی فلات ایران، یکی از گنجینه‌های ناشناخته میراث فرهنگی کشور به‌شمار می‌رود. در میان آثار تاریخی این استان، تپه‌های گردرویش 1 و 2 واقع در شهرستان چرداول و محدوده سرابله، از جمله محوطه‌های باستانی مهم و ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران هستند که نشانگر تداوم زیست و تمدن از هزاره اول پیش از میلاد تا قرون اولیه اسلامی در این منطقه‌اند.

معرفی تپه گردرویش 1

تپه گردرویش 1 در شهرستان چرداول قرار دارد و با شماره 8483 در تاریخ 9 اردیبهشت 1382 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

این تپه باستانی دارای کاربری سکونتی در دوران‌های مختلف تاریخی بوده و قدمت آن به هزاره اول پیش از میلاد بازمی‌گردد. بررسی‌های سطحی نشان‌دهنده استقرارهای پی‌درپی در دوره‌های تاریخی و پس از اسلام است. لایه‌های فرهنگی موجود در این تپه، قابلیت بررسی ساختار اجتماعی، اقتصادی و معماری مردم در دوران باستان را دارند.

معرفی تپه گردرویش 2

تپه گردرویش 2 نیز با شماره ثبت ملی 8480 در همان تاریخ (9 اردیبهشت 1382) به ثبت رسیده است. این اثر در یک کیلومتری شمال شهر سرابله و 1/5 کیلومتری جنوب روستای زنجیره سفلی واقع شده و قدمت آن به دوره‌های تاریخی تا قرون اولیه اسلامی بازمی‌گردد.

آثار سطحی این محوطه نشان‌دهنده لایه‌های معماری، سفال‌های منقوش و ساده، و بقایای زیستی مربوط به جوامع بومی منطقه در اوایل دوران اسلامی است. این تپه احتمالاً یکی از پایگاه‌های مردمی در دوران‌های انتقالی از دوره ساسانی به دوران اسلامی بوده است.

اهمیت باستان‌شناسی و فرهنگی تپه گردرویش  

تپه‌های گردرویش با توجه به گستره زمانی و تنوع فرهنگی موجود، منابع ارزشمندی برای مطالعه‌ی روند تحول سکونتگاه‌های غرب ایران در دوره‌های تاریخی و اسلامی به‌شمار می‌آیند.

بررسی این تپه‌ها می‌تواند به سؤالاتی مهم درباره نحوه گذار از تمدن‌های باستانی به فرهنگ اسلامی، نوع معیشت، ساختارهای معماری، و مناسبات اجتماعی پاسخ دهد.

تهدیدها و ضرورت حفاظت تپه گردرویش ایلام

متأسفانه بسیاری از تپه‌های باستانی در کشور، به دلیل عوامل طبیعی، ساخت‌وسازهای بی‌رویه، حفاری‌های غیرمجاز و کمبود بودجه‌های حفاظتی در معرض آسیب قرار دارند. تپه‌های گردرویش نیز از این قاعده مستثنی نیستند. حفاظت از این آثار، نیازمند همکاری نهادهای محلی، پژوهشکده باستان‌شناسی و مشارکت مردم بومی است.

سوالات متداول درباره تپه گردرویش ایلام

1- تپه گردرویش 1 در کدام منطقه قرار دارد و چه قدمتی دارد؟

تپه گردرویش 1 در شهرستان چرداول از توابع استان ایلام واقع شده است و قدمت آن به هزاره اول پیش از میلاد بازمی‌گردد.

2- تپه گردرویش 2 چه ویژگی‌هایی دارد و در کجا قرار گرفته است؟

تپه گردرویش 2 در یک کیلومتری شمال شهر سرابله و 1/5 کیلومتری جنوب روستای زنجیره سفلی قرار دارد. این اثر متعلق به دوران تاریخی و قرون اولیه اسلامی است.

3- این تپه‌ها در چه تاریخی به ثبت ملی رسیده‌اند؟

هر دو تپه گردرویش 1 و 2 در تاریخ 9 اردیبهشت 1382 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌اند.

4- اهمیت باستان‌شناسی تپه‌های گردرویش در چیست؟

این تپه‌ها به دلیل داشتن لایه‌های فرهنگی متعدد از دوران باستان تا اسلام، منابع ارزشمندی برای بررسی روند تحول سکونت و فرهنگ در غرب ایران هستند.

5- چه تهدیداتی این آثار تاریخی را تهدید می‌کند؟

حفاری‌های غیرمجاز، عوامل طبیعی، و ساخت‌وسازهای بی‌رویه از جمله تهدیدهایی هستند که سلامت و بقای این تپه‌های باستانی را به خطر انداخته‌اند.

نتیجه‌گیری

تپه‌های گردرویش به‌عنوان بخشی از میراث تاریخی و فرهنگی ایران، نه تنها برای پژوهشگران باستان‌شناسی بلکه برای هویت فرهنگی منطقه غرب کشور نیز اهمیت بالایی دارند. معرفی و حفاظت از این آثار، گامی مؤثر در حفظ تاریخ و فرهنگ مردمان این سرزمین و توسعه گردشگری فرهنگی در استان ایلام خواهد بود.

 گرد آوری:بخش گردشگری موزستان