روغن مایع یا روغن جامد: معایب و مزایای هرکدام را بشناسید
آیا واقعا روغن مایع از روغن جامد بهتر است؟
روغن‌ها یکی از مهم‌ترین اجزای هر رژیم غذایی به شمار می‌روند، زیرا تقریباً تمامی غذاها و سالادها با استفاده از روغن تهیه می‌شوند. اگر روغن مصرفی شما از کیفیت کافی برخوردار نباشد و فاقد ارزش غذایی مناسب باشد، ممکن است به عاملی برای بروز بیماری‌های مختلف تبدیل شود. بنابراین، در انتخاب، خرید و استفاده از روغن باید دقت کافی به خرج دهید و محصولاتی را انتخاب کنید که علاوه بر داشتن مواد مغذی و ویتامین‌ها، در شرایط مختلف، ترکیبات مضر و بیماری‌زا تولید نکنند.
در این میان، برند روغن ورژن به‌عنوان یکی از معتبرترین نام‌های تجاری در این حوزه شناخته می‌شود. شما می‌توانید با بررسی قیمت و ویژگی‌های روغن‌های مایع و جامدی که توسط این برند عرضه می‌شوند، مناسب‌ترین گزینه را برای خود انتخاب کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد انواع روغن‌های مایع و جامد، ویژگی‌ها و تفاوت‌های آن‌ها ارائه کنیم و تصمیم‌گیری در مورد اینکه روغن مایع بهتر است یا روغن جامد را به شما بسپاریم!
تفاوت روغن مایع و جامد
پیش از پرداختن به تفاوت‌های روغن مایع و جامد، بهتر است با نحوه تولید روغن جامد آشنا شویم. شاید جالب باشد بدانید که روغن‌های جامد در حالت اولیه کاملاً مایع هستند و پس از استخراج از دانه‌های گیاهی، طی فرآیندهای خاصی به حالت جامد در می‌آیند.
در این فرآیند از هیدروژن استفاده می‌شود. به زبان ساده، روغن مایع به‌طور طبیعی دارای پیوندهای دوگانه یا سه‌گانه در ساختار شیمیایی خود است. زمانی که این پیوندها اشباع شوند، روغن به حالت جامد تبدیل می‌شود. این اشباع‌سازی با افزودن هیدروژن به ساختار مولکولی روغن انجام می‌شود. بنابراین، تفاوت اصلی این دو نوع روغن در پیوندهای شیمیایی آن‌ها است: روغن مایع حاوی پیوندهای غیراشباع و روغن جامد دارای پیوندهای اشباع است.
نکته قابل توجه این است که روغن جامد پس از قرار گرفتن روی حرارت، دوباره به حالت مایع بازمی‌گردد، اما این تغییر حالت ماهیت اصلی آن را تغییر نمی‌دهد.
یکی دیگر از تفاوت‌های روغن مایع و جامد، قیمت آن‌ها است. روغن مایع به‌دلیل ویژگی‌های سالم‌تر و فرآیند تولید متفاوت، معمولاً گران‌تر از روغن جامد است، و این مسئله باعث می‌شود برخی افراد به‌دلیل قیمت پایین‌تر، روغن جامد را انتخاب کنند.
مزایای استفاده از روغن جامد
روغن جامد به دلایلی همچنان در بسیاری از آشپزخانه‌ها، قنادی‌ها و رستوران‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. در ادامه به برخی از مزایای استفاده از این نوع روغن اشاره می‌کنیم:
1. عطر و طعم بی‌نظیر غذا
یکی از برجسته‌ترین مزایای روغن جامد، عطر و طعمی است که به غذاها می‌بخشد. این ویژگی باعث شده است که بسیاری از قنادان و آشپزان حرفه‌ای، روغن جامد را برای پخت شیرینی‌ها و غذاهای خاص ترجیح دهند. طعم مطبوع حاصل از این روغن، یک مزیت کلیدی نسبت به روغن مایع محسوب می‌شود.
2. پایداری در برابر حرارت بالا
روغن جامد دارای نقطه دود بالا و مقاومت حرارتی مناسبی است. این ویژگی باعث می‌شود که در برابر حرارت زیاد نسوزد و برای سرخ‌کردن عمیق مواد غذایی انتخابی مناسب باشد. در مقابل، روغن‌های مایع معمولی نقطه دود پایینی دارند و برای استفاده در دماهای بالا باید از نوع مخصوص سرخ‌کردن آن‌ها استفاده کرد.
3. ماندگاری بیشتر
یکی از ویژگی‌های قابل‌توجه روغن جامد، ماندگاری و دوام بالای آن است. این روغن در مقایسه با روغن مایع، در شرایط نگهداری مختلف به‌خصوص در تماس با اکسیژن، کمتر مستعد فاسدشدن است. این امر آن را به گزینه‌ای اقتصادی‌تر و مطمئن‌تر برای نگهداری طولانی‌مدت تبدیل کرده است.
4. مقرون‌به‌صرفه بودن
روغن جامد از نظر قیمت نسبت به روغن مایع ارزان‌تر است. برای خانواده‌های پرجمعیت یا مراکز تهیه غذا، این ویژگی به معنای صرفه‌جویی بیشتر در هزینه‌ها و امکان استفاده طولانی‌تر از یک حجم مشخص روغن خواهد بود.
5. حمل‌ونقل آسان‌تر
روغن جامد معمولاً در بسته‌بندی‌های فلزی مقاوم عرضه می‌شود که جابه‌جایی آن را آسان‌تر می‌کند. این مزیت برای رستوران‌ها و مراکز تولیدی بسیار حائز اهمیت است، زیرا حمل‌ونقل و نگهداری آسان‌تری نسبت به روغن مایع دارند.
این مزایا، همراه با کاربرد گسترده روغن جامد، آن را به گزینه‌ای محبوب در برخی مصارف خاص تبدیل کرده است.
دلایل رایج‌تر‌شدن استفاده از روغن مایع چیست؟
با تمام این حرف‌ها، استفاده از روغن مایع نسبت به روغن جامد در میان خانواده‌ها مخصوصاً در سال‌های اخیر بسیار رایج‌تر شده است و این موضوع علل مختلفی دارد. در حقیقت باید گفت مهم نیست قیمت روغن مایع یا روغن جامد به چه شکلی تعیین می‌شود و برای خرید هر یک از این محصولات چقدر باید هزینه کرد، روغن به‌عنوان مهم‌ترین عنصر برای پخت هر نوع غذایی باید کاملاً سالم باشند تا باعث بروز انواع بیماری‌های گوارشی، قلبی، عروقی و … نشود.
روغن‌های جامد دارای برخی مضرات هستند که موجب شده نگاه کلی جامعه نسبت به آن‌ها منفی باشد و تمایل به استفاده از روغن مایع بیشتر شود. یکی از اصلی‌ترین مشکلات روغن‌های جامد، وجود اسیدهای چرب ترانس در این روغن‌ها است. این اسیدها به‌طور قابل توجهی برای سلامتی مضر هستند و می‌توانند سطح کلسترول بد خون را افزایش دهند. افزایش کلسترول بد خون یکی از عوامل اصلی بروز بیماری‌های قلبی، عروقی و فشار خون بالا است، بنابراین مصرف روغن‌های جامد می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری‌ها را افزایش دهد.
علاوه بر این، هضم روغن جامد برای دستگاه گوارش دشوار است و این موضوع به ویژه برای افرادی که مشکلات گوارشی دارند، می‌تواند مشکل‌ساز شود. به همین دلیل، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از روغن مایع استفاده کنند که هضم آن راحت‌تر است و برای سلامتی بدن مناسب‌تر به نظر می‌رسد.
این در حالی است که روغن‌های مایع گیاهی که از دانه‌ها و گیاهان مفیدی مانند ذرت، کنجد، زیتون و دیگر منابع طبیعی استخراج می‌شوند، کمترین مقدار ممکن از اسیدهای چرب ترانس مضر را دارند و به‌طور کلی به افزایش کلسترول بد خون کمک نمی‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود که استفاده از روغن مایع، نسبت به روغن جامد، منطقی‌تر و سالم‌تر به نظر برسد. با این حال، بهتر است مصرف روغن را در رژیم غذایی خود به حداقل برسانید تا هم بتوانید خواص غذایی را به‌طور کامل دریافت کنید و هم از افزایش وزن و بروز بیماری‌های مختلف جلوگیری کنید.
انواع روغن مایع و ویژگی‌های هر کدام
روغن‌های مایع انواع مختلفی دارند و از گیاهان و دانه‌های مغذی و متنوعی استخراج می‌شوند. خواص، ویژگی‌ها و قیمت روغن مایع به نوع گیاهی که روغن از آن گرفته می‌شود، بستگی دارد و شما می‌توانید با توجه به این فاکتورها مناسب‌ترین روغن مایع برای پخت‌وپز، سرخ‌کردن مواد غذایی و تهیه سالاد را انتخاب کنید.
روغن زیتون
یکی از محبوب‌ترین و مقوی‌ترین روغن‌های گیاهی، روغن زیتون است که به‌دلیل خواص فوق‌العاده‌ش همیشه جزو پرفروش‌ترین‌های بازار بوده است و می‌توان برای پخت انواع غذاها، شیرینی‌ها و ترکیب‌کردن با سالادها از آن استفاده کرد. روغن زیتون عطر و طعم بی‌نظیری دارد و در دو نوع تصفیه‌شده و تصفیه‌نشده تولید می‌شود. روغن‌های تصفیه‌نشده خود به دو نوع بکر و فرابکر تقسیم می‌شوند و هر دوی این‌ها نوع خالص و اصیل روغن زیتون هستند که تمام خواص و ویتامین‌های زیتون را درون خود دارند و البته طعم و عطر اصلی زیتون را از خود ساطع می‌کنند؛ اما نوع تصفیه‌شده این روغن‌ها مخصوص کسانی است که بو و طعم خالص روغن زیتون برایشان خوشایند نیست و ترجیح می‌دهند نوع بدون بو و طعم آن را استفاده کنند. از تاثیرات بی‌نظیر این روغن‌ها می‌توان به درمان عارضه‌های مختلف و پیشگیری از بروز بیماری‌هایی مانند ناراحتی‌های قلبی و عروقی، ناراحتی‌های گوارشی، بیماری‌های پوستی و آلزایمر اشاره کرد.
روغن ذرت
روغن ذرت ورژن هم یکی از محبوب‌ترین و پروفروش‌ترین روغن‌های گیاهی است. آمار بالای مصرف این روغن نشان می‌دهد روغن ذرت در میان خانواده‌های ایرانی محبوبیت زیادی دارد و دلیل آن را باید در خواص و قیمت روغن مایع ذرت جستجو کرد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های روغن ذرت بالابودن نقطه دود آن است که باعث می‌شود نه‌تنها برای پخت‌وپز و تهیه سالاد کاربرد داشته باشد، بلکه می‌توان مواد غذایی مختلف را با آن به‌طور عمیق سرخ کرد.
مواد مغذی و ویتامین‌های موجود در این روغن نیز علت دیگری است که آن را تبدیل به پرمصرف‌ترین روغن مایع خانگی کرده است. این روغن بافت بسیار سبکی دارد و یک منبع عالی از آلفا توکوفرول که از مشتقات ویتامین E است، محسوب می‌شود و از این جهت می‌توان از این روغن خوراکی پرمصرف استفاده موضعی نیز کرد.
قیمت روغن مایع ذرت به‌دلیل فراوانی این گیاه در مزارع بسیار پایین است و طول عمر و ماندگاری زیاد آن باعث شده است این محصول به‌عنوان یک روغن مقرون‌به‌صرفه و اقتصادی شناخته شود. روغن ذرت ورژن در بالاترین کیفیت ممکن به بازار عرضه می‌شود و شما می‌توانید بهترین نسخه از این روغن را با قیمت مناسب از این مجموعه خریداری کنید.
روغن آفتابگردان
روغن آفتابگردان هم مانند روغن ذرت از پرطرفدارترین روغن‌های مایع در دنیا است که به‌دلیل داشتن طعم و عطری مطلوب و معتدل، در پخت انواع غذاها و تهیه سالادها کاربرد فراوانی دارد. درصد بالای امگا6 و امگا9 موجود در روغن آفتابگردان آن را تبدیل به یکی از بهترین منابع مغذی برای تسریع و تکمیل رشد کودکان کرده است. علاوه‌براین، روغن آفتابگردان منبع مفیدی از ویتامین‌های A, E و D بوده و کاملاً فاقد اسیدهای چرب ترانس است. ازاین‌رو هم موجب بهبود عملکرد اندام‌های حیاتی بدن می‌شود و هم ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد.
روغن کنجد
خواص کنجد بر هیچکس پوشیده نیست و واضح است که روغن کنجد نیز منبعی غنی از کلیه خواص دانه کنجد به شمار می‌آید. از گذشته تا به امروز، کنجد یکی از دانه‌هایی است که هم به‌عنوان طعم‌دهنده و هم به‌عنوان دانه تزئین‌کننده غذاها و سفره‌های ایرانی به کار می‌رفته و نقش مهمی در رژیم غذایی ایرانیان داشته است. روغن این دانه خوراکی بسیار محبوب و خوش‌طعم نیز به‌همان اندازه مقوی و مغذی است و می‌توانید از آن در تهیه انواع سالادها و غذاها استفاده کنید. خصوصاً که قیمت روغن مایع کنجد نسبتاً مناسب است و خاصیت ضدالتهابی فوق‌العاده‌ای دارد و درد و ورم مفاصل را به‌شکل قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. تنها لازم است حواستان باشد که این روغن نقطه دود چندان بالایی ندارد و بهتر است برای سرخ‌کردن مواد غذایی از آن استفاده نکنید.
روغن کانولا
حتماً نام روغن کانولا را شنیده‌اید و از خواص بی‌نظیر آن اطلاع دارید. روغن کانولا یکی از مفیدترین و مغذی‌ترین روغن‌های مایع گیاهی موجود در بازار به شمار می‌رود و عموماً از آن برای تهیه سالاد و پخت‌وپز استفاده می‌شود. جالب است بدانید اسیدهای چرب روغن کانولا بسیار شبیه به روغن زیتون است و البته نقطه دودی نزدیک به روغن زیتون نیز دارد. بنابراین برای سرخ‌کردن مواد غذایی گزینه چندان مناسبی محسوب نمی‌شود و می‌توانید از خواص آن در تهیه سالاد و پخت‌وپز بهره ببرید.
اسیدهای چرب این روغن، غیراشباع است و اگر مبتلا به کلسترول خون بالا هستید، می‌توانید به‌راحتی با مصرف روغن کانولا و دریافت امگا3، امگا6 و امگا9 سطح کلسترول خون خود را کاهش دهید. علاوه‌براین مصرف روغن کانولا می‌تواند تا حد زیادی به بهبود عملکرد سیستم عصبی و قلبی و عروقی شما کمک کند.
سوالات متداول درباره روغن مایع بهتر است یا روغن جامد
1. چرا روغن مایع بهتر از روغن جامد است؟
روغن مایع نسبت به روغن جامد حاوی اسیدهای چرب ترانس کمتری است که برای سلامت قلب و عروق مضر هستند. همچنین روغن‌های مایع معمولا حاوی مواد مغذی مانند ویتامین‌های E و A هستند که برای سلامتی مفیدند.
2. آیا مصرف روغن مایع باعث افزایش وزن می‌شود؟
مصرف بیش از حد هر نوع روغن، اعم از روغن مایع یا روغن جامد، می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. بهترین راه این است که مصرف روغن‌ها را به حداقل برسانید و در رژیم غذایی خود تنوع ایجاد کنید.
3. آیا روغن زیتون برای سرخ کردن مناسب است؟
روغن زیتون به دلیل نقطه دود پایین، برای سرخ کردن طولانی‌مدت مناسب نیست. با این حال، می‌توان از آن برای پخت‌وپز در دمای پایین یا ترکیب با سالادها استفاده کرد تا خواص آن حفظ شود.
4. روغن ذرت چه فوایدی دارد؟
روغن ذرت دارای نقطه دود بالا است و برای سرخ‌کردن عمیق مناسب است. همچنین، این روغن غنی از ویتامین E است و به تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت پوست کمک می‌کند.
5. آیا روغن‌های مایع فاقد اسیدهای چرب ترانس هستند؟
بله، روغن‌های مایع گیاهی معمولاً میزان اسیدهای چرب ترانس بسیار کمتری نسبت به روغن‌های جامد دارند، که این ویژگی آن‌ها را برای سلامت قلب و عروق مفیدتر می‌سازد.
سخن پایانی
در نهایت، انتخاب روغن مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت بدن و کیفیت غذایی که مصرف می‌کنیم داشته باشد. با توجه به اینکه روغن‌ها انواع مختلفی دارند و هر یک خواص و ویژگی‌های خاص خود را دارند، انتخاب روغن مناسب بر اساس نیاز بدن و سبک زندگی بسیار مهم است. روغن‌های مایع گیاهی مانند روغن زیتون، کنجد، ذرت، آفتابگردان و کانولا، به دلیل خواص مفید و کمبود اسیدهای چرب ترانس، گزینه‌های بهتری نسبت به روغن‌های جامد محسوب می‌شوند.
البته باید توجه داشت که مصرف روغن باید در حد متعادل و به‌صورت آگاهانه باشد تا از بروز مشکلات گوارشی و بیماری‌های قلبی و عروقی جلوگیری شود. در این راستا، انتخاب محصولات باکیفیت از برندهای معتبر می‌تواند تضمین‌کننده سلامتی و بهره‌وری بیشتر از مواد غذایی باشد.
در نهایت، این انتخاب‌ها نه تنها در بهبود کیفیت زندگی و رژیم غذایی ما نقش دارند، بلکه در طولانی‌مدت به حفظ سلامت عمومی بدن و پیشگیری از بیماری‌ها کمک می‌کنند. بنابراین، باید همواره در انتخاب روغن‌ها دقت کرده و به سلامت خود اهمیت دهیم.
گردآوری: بخش اسرارخانه داری موزستان
