رژیم غذایی لوپوس؛ بایدها و نبایدهای غذایی
غذاهای مفید و مضر برای بیماران لوپوس: آنچه باید بدانید
لوپوس یک بیماری خودایمنی مزمن است که می‌تواند التهاب در بخش‌های مختلف بدن ایجاد کند. طبق برآورد بنیاد لوپوس آمریکا (LFA)، حدود 1.5 میلیون نفر در ایالات متحده و حداقل 5 میلیون نفر در سراسر جهان به نوعی از لوپوس مبتلا هستند. شایع‌ترین نوع آن، لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) است که 70٪ از مبتلایان را درگیر می‌کند. این بیماری می‌تواند بر پوست، مفاصل، کلیه‌ها، قلب و سایر اندام‌ها تأثیر بگذارد.
فواید پیروی از رژیم غذایی سالم برای مبتلایان لوپوس
یک رژیم غذایی جامع با تمرکز بر غذاهای ضدالتهاب می‌تواند طیف وسیعی از مواد مغذی را برای بدن فراهم کند، التهاب را کاهش دهد، علائم لوپوس را برطرف کند و به حفظ وزن در محدوده‌ی سالم کمک کند. پیروی از رژیم غذایی سالم و متعادل برای مبتلایان به لوپوس فواید زیادی دارد، از جمله:
• کاهش التهاب و سایر علائم بیماری: با توجه به اینکه لوپوس یک بیماری التهابی است، خوردن غذاهای ضدالتهاب و اجتناب از مصرف غذاهایی که باعث التهاب می‌شوند، می‌تواند علائم آن را کاهش دهد.
• تقویت استخوان‌ها و عضلات: تغذیه‌ی مناسب به حفظ استحکام استخوان و عضلات کمک می‌کند.
• مدیریت عوارض جانبی داروها: رژیم غذایی سالم علاوه بر اینکه با اثرات مخرب کورتیکواستروئیدها روی استخوان‌ها مقابله می‌کند، می‌تواند سایر عوارض جانبی دارو از جمله احتباس مایعات و افزایش فشار خون را هم کنترل کند.
• کاهش وزن و حفظ آن در محدوده‌ی مناسب: کاهش وزن و کاهش اشتها در بیماری لوپوس شایع است. علاوه بر این، عوارض جانبی داروها می‌تواند به کاهش یا افزایش وزن منجر شود. در این بیماران، درد مفاصل و کم‌تحرکی ناشی از آن هم از سایر علل افزایش وزن به شمار می‌رود.
• کاهش خطر ابتلا به سایر بیماری‌ها: لوپوس ممکن است با چند بیماری از جمله بیماری قلبی، پوکی استخوان، بیماری تیروئید و سندرم شوگرن همراه شود. پیروی از رژیم غذایی سالم و سبک زندگی فعال احتمال بروز آن‌ها را کاهش می‌دهد.
غذاهای مفید بیماری لوپوس
• میوه‌ها و سبزیجات: سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها که به کاهش التهاب کمک می‌کنند.
• غلات کامل: مانند برنج قهوه‌ای و جو دوسر که فیبر بالایی دارند و به سلامت گوارش کمک می‌کنند.
• ماهی‌های چرب: مانند سالمون و ساردین که حاوی اسیدهای چرب امگا-3 هستند و خاصیت ضدالتهابی دارند.
• روغن‌های گیاهی: مانند روغن زیتون که حاوی چربی‌های مفید است و به کاهش التهاب کمک می‌کند.
• لبنیات کم‌چرب: منابع خوبی از کلسیم و ویتامین D که به سلامت استخوان‌ها کمک می‌کنند.
• آجیل‌ها و دانه‌ها: حاوی اسیدهای چرب مفید و پروتئین که به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند.
غذاهایی که باید اجتناب کرد
• غذاهای فرآوری‌شده: مانند فست‌فودها که ممکن است التهاب را تشدید کنند.
• نمک: مصرف زیاد نمک می‌تواند فشار خون را افزایش دهد و باید محدود شود.
• الکل: مصرف الکل می‌تواند با داروهای لوپوس تداخل داشته باشد و باید محدود شود.
اگرچه رژیم غذایی خاصی برای درمان لوپوس وجود ندارد، اما انتخاب‌های غذایی مناسب می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. توجه به مصرف مواد غذایی ضدالتهابی و اجتناب از مواد غذایی که ممکن است علائم را تشدید کنند، می‌تواند مفید باشد.
طبق نظر کالج روماتولوژی آمریکا (ACR)، پزشکان ممکن است برای درمان لوپوس از داروهایی مانند داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و استروئیدها استفاده کنند. اگرچه متخصصان به‌طور معمول رژیم غذایی خاصی را برای افراد مبتلا به لوپوس توصیه نمی‌کنند، اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که الگوهای غذایی خاصی ممکن است مفید باشند.
به‌عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2021 نشان داد که پیروی بیشتر از رژیم غذایی مدیترانه‌ای با کاهش فعالیت بیماری و خطر بیماری‌های قلبی در افراد مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) مرتبط است. شواهد نشان می‌دهند که رژیم غذایی مدیترانه‌ای ممکن است ضدالتهابی باشد و خطر بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. علاوه بر این، تحقیقات دیگر نشان می‌دهند که رژیم غذایی مدیترانه‌ای ممکن است برای برخی بیماری‌های خودایمنی مفید باشد.
با این حال، مهم است که توجه داشته باشیم تحقیقات بیشتری برای تأیید فواید رژیم غذایی مدیترانه‌ای در افراد مبتلا به لوپوس مورد نیاز است.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای عمدتاً بر پایه گیاهان است، اما شامل برخی ماهی‌ها، مرغ و محصولات لبنی نیز می‌شود. این رژیم غذایی بر مصرف مواد غذایی زیر تأکید دارد:
• سبزیجات متنوع: از جمله سبزیجات برگ‌دار سبز مانند اسفناج، کلم، کاهو و شاهی.
• غلات کامل: مانند برنج قهوه‌ای، کینوا، جو دوسر، جو، بلغور، گندم سیاه، چاودار و اسپلت.
• چربی‌های سالم: از روغن زیتون بکر، آووکادو و زیتون.
• ماهی‌های چرب: مانند شاه‌ماهی، ساردین، تن، هرینگ و ماهی خال‌مخالی.
• آجیل‌ها، حبوبات و دانه‌ها.
• میوه‌ها.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای با تأکید بر مصرف مواد غذایی گیاهی، چربی‌های سالم و محدود کردن مصرف گوشت قرمز و فرآورده‌های لبنی، به‌عنوان یکی از سالم‌ترین رژیم‌های غذایی دنیا شناخته می‌شود. این رژیم نه‌تنها بر نوع مواد غذایی تأکید دارد، بلکه سبک زندگی و عادات تغذیه‌ای سالم را نیز در بر می‌گیرد.
مواد غذایی برای عوارض جانبی داروهای لوپوس
بسته به داروهای مصرفی، ممکن است پزشک مصرف برخی غذاها را برای مدیریت عوارض جانبی داروها توصیه کند. افراد باید در مورد هرگونه عارضه جانبی که تجربه می‌کنند، با پزشک خود مشورت کنند.
غذاهای مفید برای تهوع و ناراحتی معده:
بر اساس اطلاعات بنیاد لوپوس آمریکا (LFA)، برخی داروها ممکن است خطر بروز زخم معده را افزایش دهند که می‌تواند علائمی مانند تهوع و استفراغ ایجاد کند. این داروها شامل داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و پردنیزون هستند. برای مدیریت این علائم، مصرف غذاهای زیر توصیه می‌شود:
• موز
• برنج
• سس سیب
• نان تست
غذاهای مفید برای جبران کمبود اسید فولیک
پزشکان ممکن است متوترکسات را برای برخی افراد مبتلا به لوپوس تجویز کنند. از آنجا که این دارو ممکن است منجر به کاهش اسید فولیک شود، ممکن است پزشک مکمل‌های اسید فولیک را نیز تجویز کند. افراد نباید رژیم غذایی خود را در حین مصرف متوترکسات تغییر دهند، مگر اینکه پزشک دستور دهد. با این حال، برخی غذاهای غنی از اسید فولیک عبارتند از:
• اسفناج
• جگر گاو
• آووکادو
• برنج
• مارچوبه
غذاهای مفید برای فشار خون بالا
برخی افراد مبتلا به لوپوس ممکن است پردنیزون مصرف کنند. بر اساس اطلاعات خدمات بهداشت ملی بریتانیا، استفاده طولانی‌مدت از پردنیزون ممکن است منجر به فشار خون بالا شود. انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که افراد برای مدیریت فشار خون خود، غذاهای زیر را در رژیم غذایی خود بگنجانند:
• غلات کامل
• میوه‌ها
• سبزیجات
• آجیل‌ها و حبوبات
• مرغ بدون پوست و ماهی
• محصولات لبنی کم‌چرب
• روغن‌های گیاهی غیرتروپیکال
غذاهایی که ممکن است نیاز به محدودیت یا اجتناب داشته باشند:
براساس اطلاعات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، افراد ممکن است نیاز به مشاوره با پزشک در مورد محدودیت یا اجتناب از برخی غذاها به دلیل لوپوس داشته باشند. CDC اشاره می‌کند که پزشک ممکن است توصیه کند که افراد از مصرف غذاهای پرچرب خودداری کنند، اگر به دلیل لوپوس دچار هیپرلیپیدمی شده‌اند. مطالعه‌ای قدیمی در سال 2015 تحقیقاتی را ذکر کرده است که نشان می‌دهند چربی‌های اشباع ممکن است اندوتوکسین‌هایی را که پاسخ التهابی را تحریک می‌کنند، افزایش دهند. اندوتوکسین‌ها مواد سمی هستند که در برخی انواع باکتری‌ها وجود دارند. همچنین، یک مرور در سال 2020 نشان می‌دهد که مصرف شکر ممکن است تأثیر منفی بر SLE داشته باشد. بنابراین، محدود کردن مصرف غذاهای پرچرب و پرشکر ممکن است برای علائم لوپوس مفید باشد.
غذاهایی که ممکن است نیاز به محدودیت یا اجتناب داشته باشند عبارتند از:
• گوشت‌های فرآوری‌شده یا گوشت با محتوای بالای چربی اشباع، مانند:
• سوسیس
• هات داگ
• بیکن
• گوشت خوک
• گوشت قرمز
• چربی خوک، مارگارین و چربی‌های گیاهی
• شیرینی‌ها، کیک‌ها، بیسکویت‌ها و محصولات پخته‌شده
• وعده‌های غذایی منجمد، غذاهای بسته‌بندی‌شده فوق‌فرآوری‌شده و فست‌فود
• غلات صبحانه با شکر بالا
• نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر
• الکل
• سس‌ها، سس‌های سالاد و شربت‌های غنی از شکر و چربی
افراد می‌توانند با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنند تا بفهمند کدام غذاها ممکن است علائم آن‌ها را تحریک کنند و به آن‌ها در برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی کمک کنند.
سوالات متداول درباره رژیم غذایی لوپوس
1. آیا رژیم غذایی خاصی برای بیماران لوپوس توصیه می‌شود؟
اگرچه رژیم غذایی مشخصی برای لوپوس وجود ندارد، اما تمرکز بر عادات غذایی سالم می‌تواند به کنترل علائم آن کمک کند. توصیه می‌شود بیماران از یک رژیم متعادل غذایی که حاوی مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل باشد، استفاده کنند. این رژیم باید شامل مقادیر متوسط گوشت، مرغ و ماهی‌های چرب نیز باشد.
2. کدام مواد غذایی ممکن است به کاهش التهاب در بیماران لوپوس کمک کنند؟
مصرف ماهی‌های چرب مانند سالمون، تن و ساردین که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند، می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند. همچنین، میوه‌ها و سبزیجات تازه به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها مفید هستند.
3. آیا مواد غذایی وجود دارند که بیماران لوپوس باید از آن‌ها پرهیز کنند؟
بله، برخی از مواد غذایی ممکن است علائم لوپوس را تشدید کنند. به عنوان مثال، یونجه (آلفا آلفا) و سیر ممکن است در برخی افراد باعث تشدید علائم شوند. همچنین، مصرف زیاد نمک و الکل توصیه نمی‌شود.
4. آیا مصرف مکمل‌های غذایی برای بیماران لوپوس مفید است؟
مصرف مکمل‌ها باید تحت نظر پزشک باشد. برخی بیماران ممکن است نیاز به مکمل‌های کلسیم و ویتامین D داشته باشند، به ویژه اگر از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنند که می‌تواند باعث کاهش تراکم استخوان شود.
5. چگونه می‌توان عوارض جانبی داروهای لوپوس را با رژیم غذایی مدیریت کرد؟
برخی داروهای لوپوس ممکن است باعث مشکلات گوارشی شوند. در این موارد، مصرف غذاهای سبک و پرهیز از غذاهای چرب و تند توصیه می‌شود. همچنین، مصرف فیبر کافی می‌تواند به بهبود عملکرد گوارشی کمک کند.
خلاصه
افراد مبتلا به لوپوس ممکن است از پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای بهره‌مند شوند. مطالعات نشان می‌دهند که این رژیم ممکن است ضدالتهابی باشد و به تنظیم پاسخ ایمنی کمک کند. با این حال، تحقیقات در مورد فواید این رژیم غذایی همچنان ادامه دارد و متخصصان بهداشت در حال حاضر رژیم غذایی خاصی را برای افراد مبتلا به لوپوس توصیه نمی‌کنند.
برخی شواهد نشان می‌دهند که مصرف رژیم غذایی حاوی مواد غذایی کامل که شامل مقدار زیادی سبزیجات، مقدار متوسطی از غلات کامل و حبوبات، و مقادیر کمتری از پروتئین حیوانی است، ممکن است مفید باشد. اجتناب از غذاهای با شکر اضافه و چربی‌های اشباع‌شده نیز ممکن است اثر ضدالتهابی داشته باشد. افراد می‌توانند با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنند تا در مورد غذاهایی که باید در رژیم غذایی خود بگنجانند و از آن‌ها اجتناب کنند، راهنمایی دریافت کنند.
گردآوری:بخش سلامت موزستان
