رکورد قیمتی در ۱۴۰۳؛ تورم اقلام خوراکی و غیرخوراکی به هم رسیدند/ سبقت قیمت هلو از گوشت
به گزارش اکوایران، بر اساس آخرین آمار منتشر شده از شاخص قیمت مصرف‌کننده، تورم سالانه گروه خوراکی در خرداد امسال 32.3 درصد بود که نسبت به سه سال گذشته کمترین تورم را ثبت کرده است. بالاترین سطح تورم اقلام خوراکی، 74.9 درصد بود که مربوط به اردیبهشت سال گذشته است. به عبارت دیگر، پس از گذشت یک سال تورم خوراکی بیش از 40 واحد درصد پایین‌تر آمده است.
با توجه به ماهیت بلندمدت تورم سالانه، با وجود اینکه تورم سالانه خوراکی به کف سه ساله رسیده، به این علت که در چند ماه اخیر تورم خوراکی‌ها بالا بوده، انتظار می‌رود اگر همین روند ادامه پیدا کند در چند ماه آتی شاهد روند صعودی تورم سالانه باشیم.
حذف ارز ترجیحی عامل رکورد تورم خوراکی
روند کاهشی تورم خوراکی‌ها در آبان سال 1400 شروع شد. به بیان دقیق‌تر، می‌توان گفت تاثیر ورود بایدن و تسهیل شرایط فروش نفت در این ماه پدیدار شده و نرخ تورم خوراکی‌ها از 61 درصد به 49.1 درصد در اردیبهشت 1401 کاهش یافت. اما این روند ادامه‌دار نبود و روند افزایشی نرخ تورم خوراکی در ماه بعد آغاز شده است.
در ادریبهشت سال 1401 دولت با جراحی اقتصادی اقدام به حذف ارز 4200 کرد. این اقدام منجر به جهش قیمت خوراکی‌ها در خردادماه شد، به گونه‌ای که تورم ماهانه این ماه بالغ 12 درصد به ثبت رسید که بالاترین تورم ماهانه در چندین دهه گذشته محسوب می‌شود.
پس از حذف ارز ترجیحی از خرداد 1401، نرخ تورم خوراکی‌ها به مدت یک سال روندی صعودی داشت و در اردیبهشت سال گذشته به بالاترین سطح در طول سه سال رسیده است. تورم سالانه ماهیت بلندمدت دارد و شوک‌های قیمتی در آن به سرعت دیده نمی‌شود. به همین خاطر، اثر شوک قیمتی جراحی اقتصادی دولت تا یک سال بر روی تورم سالانه دیده می‌شود.
در اردیبهشت سال 1402، نرخ تورم این گروه برابر با 74.9 درصد بود که نسبت به مدت مشابه سال قبلی، افزایشی معادل 25.8 واحد درصدی را تجربه کرد. همچنین در این ماه فاصله تورم خوراکی و غیرخوراکی به بالاترین سطح رسیده است. تورم خوراکی اردیبهشت سال گذشته 36.9 واحد درصد بالاتر از غیرخوراکی‌ها محاسبه شده اس.ت.
پس از شوک حذف ارز ترجیحی و مسیر افزایشی نرخ تورم خوراکی این روند تا اردیبهشت سال گذشته ادامه پیدا کرد و به اوج خود رسید. اما تخلیه این شوک در خرداد 1402 اتفاق افتاد و تا خرداد امسال ادامه پیدا کرد. به عبارت دیگر، نرخ تورم خوراکی در طول یک سال گذشته روندی کاهشی را طی کرد؛ به طوری‌که ماه گذشته کمترین نرخ تورم خوراکی‌ها در طول سه سال گذشته را شاهد بود.
نوسان بیشتر تورم خوراکی‌ها نسبت به غیرخوراکی‌ها
آمار‌ها گویای آن است که نوسان نرخ تورم خوراکی‌ها در سال‌های گذشته بیشتر از غیرخوراکی‌ها بود. دلیل این امر آن است که قیمت اقلام خوراکی حساسیت بالاتری به شوک‌های اقتصادی سیاسی نشان می‌دهد و همچنین اقلام غیرخوراکی چسبندگی قیمت زیادی داشته و کمتر از اقلام خوراکی از اتفاقات تاثیر می‌پذیرند.
پس مشاهد می‌شود که سطح تورم گروه غیرخوراکی به تورم کل نزدیک‌تر است. در مقابل نرخ تورم سالانه خوراکی‌ها فاصله بیشتری در مقایسه با اقلام غیرخوراکی از تورم سالانه کل کشور دارد. دلیل این امر را می‌توان در محاسبه نرخ تورم کل جستجو کرد. در برآورد نرخ تورم کل، وزن سبد غیرخوراکی اهمیت بیشتری در محاسبه دارد و به همین علت سطح تورم غیرخوراکی‌ها به تورم کل نزدیک‌تر است.
***
سبقت هلو از گوشت
فرارو نوشت: به‌جز برنج ایرانی و روغن، بقیه خوراکی‌ها کم‌وبیش در مسیر گرانی حرکت کردند و طبق آمار‌های رسمی در این مدت، 19 قلم خوراکی مختلف جلوتر از نرخ تورم عمومی حرکت کرده است. تورم خوراکی‌ها با این حال از تورم عمومی پایین‌تر قرار دارد و وقتی به‌جزئیات نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم تورم خوراکی در مناطق شهری از تورم غیر خوراکی‌ها کمتر است.
هلو؛ رکورددار افزایش قیمت در یک سال گذشته
قیمت هلو از خرداد پارسال تا امسال تقریبا دو برابر شده است. مرکز آمار ایران اخیرا میزان افزایش قیمت هلو در یک سال گذشته را 98.1 درصد اعلام کرده که از هر خوراکی دیگری بیشتر است.
قیمت هلو درحالی از سوی مرکز آمار ایران در خرداد امسال کیلویی 103 هزار و 847 تومان اعلام شده که یک سال قب در چنین روز‌هایی هر کیلو هلو 52 هزار و 413 تومان ارزش داشته است. قیمت هلو البته به‌شکل متوسط در کل مناطق شهری کشور کیلویی 103 هزار و خرده‌ای درنظر گرفته شده وگرنه خود مرکز آمار ایران کف و سقف قیمت هلو در خرداد امسال را به‌ترتیب نزدیک کیلویی 72 هزار، و 150 هزار تومان می‌داند.
گوشت قرمز گوسفندی بعد هلو دومین رکورددار گرانی بازار خوراکی‌هاست. رتبه‌های بعدی به‌ترتیب به شیر خشک، پیاز و کشمش پلویی تعلق می‌گیرد.
قیمت گوشت گوسفندی از یک سال قبل تا الان حدود 73 درصد افزایش داشته از کیلویی 377 هزار تومان به 653 هزار تومان تبدیل شده. همین رقم نیز به‌عنوان متوسط قیمت گوشت گوسفندی است و طبیعتا قیمت گوشت راسته و ران و … از متوسط قیمت‌ها بالاتر قرار می‌گیرد.
شیر خشک که پاییز پارسال سروصدای زیادی به پا کرد، افزایش قیمت 70.5 درصدی را به‌چشم دیده و آنطور که مرکز آمار می‌گوید، قوطی 450 گرمی شیر خشک به‌جای 66 هزار تومان در خرداد پارسال، خرداد امسال 112 هزار تومان ارزش داشته است. قیمت کشمش پلویی هم از کیلویی 119 هزار تومان به 196 هزار تومان رسیده و معادل 64 درصد رشد داشته است. دقیقا مثل قیمت پیاز که در این مدت از کیلویی 16 هزار و 400 تومان به کمی بیش از 27 هزار تومان رسیده است.
حیای برنج ایرانی و روغن
برنج ایرانی و روغن، تنها خوراکی‌هایی هستند که از یک سال قبل به این طرف ارزان شدند. برنج ایرانی حدود نیم‌درصد و روغن مایع و روغن نباتی به‌ترتیب 9 و 11 درصد.
قیمت برنج ایرانی از دید مرکز آمار ایران، از کیلویی 123 هزار تومان به طور متوسط، به کیلویی 118 هزار تومان تنزل پیدا کرده است. البته کاهش قیمت برنج فقط برای نمونه‌های ایرانی بوده و این وسط قیمت برنج خارجی رشد 16 درصدی از سال قبل تا الان تجربه می‌کند.
قیمت روغن مایع نیز که با بطری‌های 900 گرمی موجود در بازار ملاک گرفته می‌شود، از کیلویی 69 هزار و 300 تومان به 62 هزار و 800 تومان تنزل پیدا کرده است. حلب یک کیلویی روغن نباتی نیز خرداد امسال درحالی 67 هزار و 700 به‌فروش می‌رسد که یک سال قبل 76 هزار و 600 تومان ارزش داشته است.
سبقت 19 قلم خوراکی از نرخ تورم
تورم عمومی یا همان همان تورم نقطه‌به‌نقطه تعریف ساده‌ای دارد و به‌معنی بررسی میزان افزایش هزینه‌هاست. وقتی از تورم نقطه‌به‌نقطه صحبت می‌کنیم، منظورمان عددی است که میزان افزایش هزینه‌ها را از یک سال قبل تا الان نشان می‌دهد. فعلا در مناطق شهری با عددی نزدیک 31.9 درصد سروکار داریم که نشان می‌دهد خانوار ایرانی در مناطق شهری، بابت خرید کالا و خدمات 31.9 درصد بیشتر از پارسال هزینه کرده است.
تورم خوارکی اما از طرف دیگر نشان می‌دهد 19 قلم از نرخ تورم عمومی سبقت گرفتند. منظور از این 19 قلم خوراکی، علاوه بر هلو، گوشت گوسفندی، شیرخشک، پیاز و کشمش پلویی، خوراکی‌هایی مثل شیرینی خشک، لپه، قزل‌آلا، مغز گردو، سس گوجه‌فرنگی، رشته آش، عدس، قند، چای خارجی، شکر، هویج، کنسرو ماهی تن، لوبیا قرمز و گوشت گوساله است.
تاثیر تابستان در تورم خوراکی‌ها
لیمو و هندوانه جزو خوراکی‌هایی هستند که خرداد امسال تورم ماهانه بیشتری نسبت به اغلب خوراکی‌ها به ثبت رساندند. بخشی از این اتفاق می‌تواند به این ایام و روز‌ها ارتباط داشته باشد و انگار تاثیر تابستان در تورم خوراکی‌ها هم مشهود است.
پرتقال با رشد 32 درصدی در یک ماه، بالاتر از بقیه خوراکی‌ها قرار دارد. لیمو ترش و هویج به‌ترتیب با رشد قیمت 21 و 20 درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند و رتبه چهارم و پنجم در اختیار هندوانه و سیب قرار گرفته است.
