زندگی و آثار گلی ترقی؛ یک نویسنده فراتر از مرزها

گلی ترقی؛ نویسنده‌ای که دنیای داستان را تغییر داد

بیوگرافی گلی ترقی

گلی ترقی یکی از نویسندگان برجسته معاصر ایرانی است که با آثار خود جایگاه ویژه‌ای در ادبیات ایران به دست آورده است. او در 17 مهر 1318 در تهران متولد شد و در خانواده‌ای فرهنگی و ادبی بزرگ شد. پدر او، لطف‌الله ترقی، صاحب مجله‌ی «ترقی» بود و مادرش نیز نویسنده‌ی داستان‌های عاشقانه بود. زندگی فرهنگی و ادبی خانواده ترقی نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت و علاقه‌مندی‌های ادبی گلی ترقی داشت.

تحصیلات و شروع فعالیت‌های ادبی

گلی ترقی تحصیلات ابتدایی خود را در محله شمیران تهران گذراند. او در دوران نوجوانی برای تحصیل در رشته فلسفه به آمریکا مهاجرت کرد، اما مدت زیادی در آنجا نماند و به ایران بازگشت. پس از بازگشت به ایران، به تحصیل در رشته‌ی شناخت اساطیر و نمادهای آغازین پرداخت. این تغییر مسیر تحصیلی و علاقه به مطالعه در زمینه‌های مختلف، موجب شکوفایی استعدادهای ادبی او شد.

آشنایی با هژیر داریوش و ورود به محافل ادبی

در دوران تحصیل در ایران، گلی ترقی با هژیر داریوش، کارگردان و فیلم‌ساز ایرانی آشنا شد. این آشنایی منجر به ازدواج آن‌ها شد. به واسطه این ازدواج، گلی ترقی وارد محافل ادبی مختلفی شد و در نشست‌های ادبی که اغلب در خانه ابراهیم گلستان برگزار می‌شد، با شخصیت‌های برجسته‌ای همچون فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، صادق چوبک، پری صابری و دیگر نویسندگان و شاعران مطرح آن زمان آشنا گردید.

تاثیر فروغ فرخزاد بر مسیر نویسندگی

فروغ فرخزاد، شاعر و نویسنده مطرح ایرانی، نقش مهمی در تشویق گلی ترقی برای انتشار نوشته‌هایش ایفا کرد. فروغ فرخزاد به او پیشنهاد داد که نوشته‌هایش را منتشر کند و این توصیه باعث شد که گلی ترقی اولین داستان خود را با نام «میعاد» در یک نشریه دانشگاهی منتشر کند. این داستان که به سبک خاطره‌گونه نوشته شده بود، مورد توجه خوانندگان قرار گرفت و به این ترتیب گلی ترقی به دنیای نویسندگی وارد شد.

نخستین آثار گلی ترقی

اولین مجموعه داستان گلی ترقی با نام «من هم چه‌گوارا هستم» در سال 1348 منتشر شد. این کتاب در آن زمان توجه بسیاری از خوانندگان را جلب کرد و به یکی از آثار شاخص او تبدیل شد. علاوه بر این، گلی ترقی در سال‌های بعد مجموعه داستان‌های دیگری مانند «خاطره‌های پراکنده» (1373)، «دو دنیا» (1381) و «جایی دیگر» (1379) را منتشر کرد که در آنها نیز سبک خاص خاطره‌نگاری و بیان زندگی روزمره و احساسات درونی شخصیت‌ها به چشم می‌خورد.

گلی ترقی همچنین سه رمان موفق با نام‌های «خواب زمستانی» (1354)، «اتفاق» (1393) و «بازگشت» (1397) را نوشته است. رمان «خواب زمستانی» که به زبان لهستانی ترجمه شد، مورد توجه ویژه قرار گرفت و به عنوان یکی از آثار برجسته او شناخته شد.

جوایز و افتخارات گلی ترقی

گلی ترقی در طول دوران حرفه‌ای خود جوایز متعددی را از آن خود کرده است. یکی از افتخارات مهم او این است که داستان‌هایش در جوایز معتبر ادبی ایران، از جمله جایزه هوشنگ گلشیری، مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان مثال، داستان «گل‌های شیراز» در سومین دوره جایزه هوشنگ گلشیری به عنوان داستان برگزیده شناخته شد. همچنین، داستان «آن سوی دیوار» نیز در همین دوره جایزه هوشنگ گلشیری، برگزیده شد.

رمان «بزرگ بانوی روح من» پس از ترجمه به زبان فرانسه، به عنوان داستان برتر سال در فرانسه شناخته شد که موفقیت بین‌المللی گلی ترقی را نمایان می‌کند. در سال 1380، سه داستان از کتاب «جایی دیگر» نیز عنوان داستان‌های برجسته را از هیئت داوران جایزه هوشنگ گلشیری به دست آورد.

زندگی گلی ترقی در خارج از ایران

در اوایل دهه 50، گلی ترقی به فرانسه مهاجرت کرد و در آنجا ساکن شد. در فرانسه، او به فعالیت‌های ادبی و فرهنگی خود ادامه داد و آثارش همچنان در ایران و دیگر کشورهای فارسی‌زبان منتشر شد. در همین دوران، آثار گلی ترقی به زبان‌های مختلف ترجمه شدند و به شهرت جهانی رسیدند.

آثار سینمایی و فیلم‌نامه‌نویسی گلی ترقی

گلی ترقی علاوه بر نویسندگی، در زمینه فیلم‌نامه‌نویسی نیز فعالیت داشته است. او فیلم‌نامه‌هایی مانند «بیتا»، «درخت گلابی» و «چه خوبه که برگشتی» را نوشته است که برخی از آنها به فیلم تبدیل شدند.

سبک نویسندگی و ویژگی‌های آثار گلی ترقی

آثار گلی ترقی بیشتر به سبک خاطره‌نگاری و تجربی نوشته شده‌اند. او در داستان‌های خود به بیان احساسات درونی شخصیت‌ها، زندگی روزمره و مشکلات اجتماعی پرداخته و از زبان ساده و در عین حال تاثیرگذار استفاده کرده است. گلی ترقی با توانایی ویژه‌ای که در توصیف احساسات و روابط انسانی دارد، توانسته است ارتباطی عمیق با خوانندگان خود برقرار کند.

نتیجه‌گیری

گلی ترقی یکی از برجسته‌ترین نویسندگان معاصر ایران است که با آثار خود توانسته است در ادبیات ایران و جهان جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. او با داستان‌های خود نه تنها به فرهنگ ایرانی پرداخته بلکه توانسته است مسائل اجتماعی و انسانی را با نگاهی خاص و هنری به تصویر بکشد. آثار گلی ترقی همچنان به عنوان مرجع ادبیات فارسی معاصر شناخته می‌شوند و تأثیر زیادی بر نویسندگان جدید گذاشته‌اند.

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر موزستان