صدا کردن زانو نشانه چیست و چگونه درمان کنیم؟
تق تق زانو؛ علائم هشداردهنده یا پدیده‌ای بی‌ضرر؟
آیا زانوهای شما صدا می‌دهند؟ احتمالاً جای نگرانی نیست. صدای تق و شکستن معمولاً نشان‌دهنده مشکلی نیستند. بسیاری از مفاصل صدا می‌دهند و زانوها مفاصل بسیار رایجی هستند که صدا می‌دهند. بیشتر مردم وقتی خم می‌شوند یا تمام دامنه حرکت را طی می‌کنند، زانوهایشان صدا می‌دهد. معمولاً وقتی این صداها همراه با درد یا تورم نباشند، نگرانی وجود ندارد. پزشکان به این صدای شکستن “کریپیتوس” (Crepitus) می‌گویند.
علل صدا کردن زانو
کنجکاوید که چرا زانوهای سالم شما ممکن است صدا بدهند؟ با افزایش سن، بافتی که استخوان‌ها را می‌پوشاند، به نام غضروف، ممکن است نواحی نامنظم پیدا کند. وقتی ما خم می‌شویم یا می‌ایستیم، این صداها از تماس سطوح زبر با یکدیگر ایجاد می‌شود. ممکن است این صداها از تنگ شدن بافتی باشد که استخوان‌ها را به هم متصل می‌کند، به نام رباط‌ها، یا از حرکت پوشش مفصل روی استخوان‌ها.
اما اگر صدای شکستن یا پاپ همراه با درد یا تورم باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. این می‌تواند نشانه‌ای از موارد زیر باشد:
• پارگی مینیسک: مینیسک یک دیسک لاستیکی شکل C است که از زانو محافظت می‌کند و عمل جذب ضربه را انجام می‌دهد. همچنین کمک می‌کند تا وزن به طور یکنواخت پخش شود تا استخوان‌ها به هم ساییده نشوند. پارگی مینیسک معمولاً به دلیل پیچ خوردن ناگهانی یا فعالیت‌هایی که ممکن است در ورزش انجام دهید، اتفاق می‌افتد. در افراد جوان، این پارگی‌ها معمولاً در اثر حوادث شدید رخ می‌دهد، اما با افزایش سن، مینیسک به راحتی آسیب می‌بیند.
• آسیب یا فرسایش غضروف: گاهی اوقات پوشش غضروفی استخوان‌ها آسیب می‌بیند و یک تکه از آن جدا شده و در مفصل گیر می‌کند. معمولاً زانو به این آسیب با تورم یا گیر کردن واکنش نشان می‌دهد. غضروف زانو می‌تواند نازک شده یا تخریب شود که معمولاً به عنوان آرتروز شناخته می‌شود. برخی افراد می‌گویند که هنگام حرکت زانوهایشان احساس ساییدگی می‌کند. آرتروز استخوانی شایع‌ترین نوع آرتروز است و معمولاً افراد میانه‌سال و مسن را درگیر می‌کند.
علائم
اگر دچار کریپیتوس زانو هستید، هنگام خم کردن زانو صداهایی خواهید شنید. ممکن است متوجه شوید که صداهایی مانند:
• شکستن
• کلیک
• خرخر
• ساییدگی
این علائم به این معنا نیست که مشکلی جدی در زانو دارید. اگر مشکل دیگری دارید، احتمالاً علائم اضافی مانند:
• تورم
• درد و ناراحتی
• سفتی
• محدودیت در دامنه حرکتی
• ضعف عضلانی
• ناپایداری یا خم شدن ناگهانی زانو
درمان صدا کردن زانو زمانی که درد دارد
صدا کردن زانو معمولاً بی‌ضرر است و نیازی به درمان ندارد. اگر همراه با صدای کلیک، درد نیز دارید، پزشک شما علت دقیق را تشخیص می‌دهد تا بهترین روش درمان را تعیین کند.
اگر آرتروز دارید، درمان‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند تا علائم را مدیریت کنید. کارشناسان در حال حاضر روش‌های زیر را توصیه می‌کنند:
• مدیریت وزن
• ورزش منظم
• استفاده از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) یا استامینوفن (تایلنول)
• مصرف داروهای تجویزی
• تزریق استروئید
• استفاده از پدهای گرما و یخ برای کاهش التهاب
• انجام فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی
• در صورت که پارگی شدید مینیسک علل صدای زانو باشد که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد، جراحی آرتروسکوپی ممکن است لازم باشد.
• تزریق هیالورونیک اسید
• در موارد شدید و پیشرفته که دیگر درمان‌ها کارساز نیستند، جراحی تعویض مفصل زانو پیشنهاد می‌شود.
نکات برای داشتن زانوهای سالم
• ورزش منظم می‌تواند عضلات و زانوهای شما را تقویت کند. ورزش با وزنه یا باندهای مقاومتی یا انجام حرکات وزن بدن مانند اسکوات و لانج، حداقل دو بار در هفته. بالا رفتن از پله‌ها یا تپه‌ها یا دوچرخه‌سواری ثابت می‌تواند به ساخت عضلات برای حمایت از زانوها کمک کند.
• قبل از ورزش گرم کردن ضروری است. تمرینات شدید با عضلات و مفاصل سرد می‌تواند منجر به آسیب شود.
• انعطاف‌پذیر بمانید. پس از ورزش، کشش‌های ایستا انجام دهید، که در آن کشش را به مدت 30 ثانیه نگه دارید. این کار به پیشگیری از آسیب کمک می‌کند. عضلات جلویی و پشتی ران (چهارسر و همسترینگ) را به طور منظم کشش دهید.
• اگر قبلاً ورزش می‌کنید، به تدریج به تمرینات سخت‌تر و طولانی‌تر بپردازید.
• کفش‌هایی که مناسب هستند و در وضعیت خوبی قرار دارند بپوشید.
• وزن سالمی داشته باشید. این کار فشار روی زانوها را کاهش می‌دهد. اضافه وزن یک عامل خطر مهم برای ابتلا به آرتروز زودهنگام زانو است.
سوالات متداول درباره صدا کردن زانو
1. آیا صدای تق تق زانو خطرناک است؟
در اغلب موارد، صدای تق تق زانو بی‌ضرر است و نشان‌دهنده مشکلی جدی نیست. با این حال، اگر این صدا با درد یا تورم همراه باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
2. چرا زانوهایم هنگام خم و راست کردن صدا می‌دهند؟
علت این صداها ممکن است به دلیل تغییرات غضروفی و سطح نامنظم استخوان‌ها، فشرده شدن رباط‌ها، یا حرکت مایع مفصلی باشد که با افزایش سن بیشتر اتفاق می‌افتد.
3. چه زمانی باید نگران صدای زانوها باشیم؟
اگر صداهای زانو همراه با درد، تورم، ناپایداری یا محدودیت حرکتی باشد، بهتر است برای بررسی و تشخیص علت به پزشک مراجعه کنید.
4. آیا وزن بالا می‌تواند باعث صدا دادن زانوها شود؟
بله، وزن بالا فشار زیادی روی مفاصل زانو وارد می‌کند که می‌تواند به آسیب غضروفی و آرتروز منجر شود و باعث ایجاد صدا در زانوها گردد.
5. چگونه می‌توان صدای زانوها را کاهش داد؟
با تقویت عضلات اطراف زانو، کاهش وزن، و انجام تمرینات کششی و تقویتی می‌توان به بهبود عملکرد زانو و کاهش صداها کمک کرد.
نتیجه‌گیری
صدای شکستن و کلیک زانو معمولاً نشانه‌ای از مشکلی جدی نیست و بیشتر افراد نیازی به درمان ندارند. با این حال، اگر درد یا علائم دیگر همراه با صدای زانو دارید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. ورزش، رژیم غذایی و مدیریت وزن از راه‌های حفظ سلامت مفاصل زانو و پیشگیری از مشکلات آینده هستند. این اقدامات همچنین می‌توانند به شما کمک کنند تا علائم را مدیریت کنید و روند آسیب به زانوهای خود را در صورت داشتن آرتروز کند کنید.
گردآوری:بخش سلامت موزستان
