ضرب و شتم «ضابطه‌مندِ»گشت ارشاد!
رونامه توسعه ایرانی نوشت:داستان برخوردهای گشت ارشاد با زنان به نظر می‌رسد فعلا تمامی ندارد و هرازچندگاهی باید منتظر حادثه‌ای جدید و البته توجیهات عجیب‌تر از سوی مقامات بود.
در هفته‌ای که گذشت دو فیلم از برخورد خشن و غیرمتعارف با زنان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که واکنش تند افکار عمومی و توضیحات پلیس و توجیه وزیر کشور را به دنبال داشت. ویدئوهای تلخی که تحلیل و هشدارهای دوباره را به دنبال داشت.
از تعلیق تا توجیه
اوایل هفته فیلمی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌داد مامور پلیس زنی را با ضرب و شتم و سیلی‌های پی‌درپی، سوار خودروی گشت پلیس می‌کند. بازتاب‌های منفی این اقدام مامور فراجا به اندازه‌ای بالا بود که مرکز اطلاع‌رسانی پلیس اعلام کرد: در پی انتشار ویدئویی از برخورد دور از شئون اخلاقیِ مأمور، او بازداشت و در اختیار بازرسی و معلق از خدمت شد.
در اطلاعیه پلیس اینگونه آمده بود: «فراجا بارها تاکید کرده که هیچ نوع برخورد و رفتار غیرمتعارف را برنمی‌تابد و با مأموران خاطی برابر مقررات برخورد می‌کند. ضمن آنکه از شهروندان، به‌ویژه افراد متهم (نظیر خانمی که فیلم دستگیری‌اش منتشر شده) انتظار داریم به قانون و حکم بازداشت، تمکین کنند.»
آیا تحلیل جامعه پس از بازگشت گشت ارشاد و رفتارها و حوادثی که در تقابل «ون‌ها و زن‌ها» اتفاق می‌افتد، کار دشواری است؟ آیا دولتمردان نمی‌دانند که توجیهات و دفاع‌های ناصواب امثال وزیرکشور چه اندازه خشم و ناراحتی به وجود می‌آورد؟ آیا مراکز امنیتی گزارشی از افزایش خشم اجتماعی و تبعات آن ندارند؟
اما در ویدئوی دیگر که درگیری میان یکی از شهروندان زن و پلیس موجب کشیده شدن لباس و برهنگی او در انظار عمومی شد، وزیر کشور توجیهی عجیب برای آن عنوان کرد. وحیدی که عملکرد و رفتارش حاشیه‌های فراوانی را تاکنون برای دولت رقم زده و همین هفته پیش با حماسی خواندن حضور مردم در دور دوم انتخابات، واکنش فعالان سیاسی و کاربران مجازی را به دنبال داشت، این بار نیز مانند برخی کارشناسان داوری در برنامه‌های ورزشی، که همه مخاطبان خطای رخ داده را تشخیص می‌دهند اما او در قاب تلویزیون با قدرت می‌گوید خطایی رخ نداده، از ماموران پلیس حمایت کرد.
وزیر کشور در حاشیه جلسه روز گذشته هیات دولت گفت: «طبیعی است در هر کاری هر مأموری اگر تخلف کند با او برخورد می‌شود، اما آنچه که شنیدم در فضای مجازی درباره یک مورد خاص پخش شده و در آن مورد خاص آنچه توسط فراجا انجام شده این بوده که به خانمی تذکر حجاب داده شده، اما در برابر اجرای قانون و رعایت حجاب، مقاومت و در واقع خود را برهنه کرده است.»
وحیدی ادامه داد: «نیروی انتظامی با پتویی ایشان را پوشانده و طبق ضوابط عمل کرده است، اما آنچه منعکس شده، ظاهراً جور دیگری بوده است. باید از تقطیع و انحراف موضوعات جلوگیری کرد تا کاری که فراجا براساس موازین قانونی به آن عمل کرده، جور دیگری مطرح و حاشیه‌سازی انجام نشود.»
حرف های وزیر کشور واکنش شدید در بین کاربران شبکه‌های اجتماعی داشت. محسن برهانی، حقوقدان در جواب گفت: «کور نیستیم و فرق بین «برهنه کردن توسط خود» و «برهنه کردن توسط دیگری» و «برهنه شدن در درگیری» را می‌فهمیم. شما فیلم تقطیع نشده را نشان دهید تا ملت ببینند و قضاوت کنند.»
حالا و با توجه به حجم اعتراضات باید منتظر ماند و دید آیا وزیر کشور که پس از واکنش‌های شدید به اظهاراتش درباره انتخابات مجبور به عقب‌نشینی و پاک کردن مطلب خود در شبکه ایکس شده بود، آیا این‌بار نیز توضیحات خود را درباره آنچه که در خصوص این فیلم واضح گفته اصلاح می‌کند و توضیح می‌دهد که چگونه این رفتار را «طبق ضوابط» خوانده است. البته تجربه برخورد با مساله حجاب نشان داده که او و همفکرانش هیچ پذیرشی حتی در خصوص اشتباهات ندارند.
هشدار چندباره منتقدان و بی‌توجهی موافقان
حساسیت افکار عمومی در مساله برخوردهای صورت گرفته درباره حجاب افزایش یافته است و منتقدان بار دیگر مقامات مسئول را از تداوم چنین رویه‌ای برحذر می‌دارند.
سید محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات اوایل این هفته گفته بود که «برای جوانان منتقد و معترض احکام سنگین حتی اعدام صادر می‌شود و یا با زنان و دختران جوان در خیابان‌ها، دانشگاه‌ها، ورزشگاه‌ها و سایر مکان‌ها به بهانه بی‌حجابی برخورد سخت صورت می‌گیرد و برای کسبه و نهادهای رسمی و غیررسمی دردسر درست می‌شود و از ایران چهره‌ای خشن به نمایش گذاشته می‌شود.»
داستان برخوردهای گشت ارشاد با زنان تمامی ندارد و هرازگاهی باید منتظر حادثه‌ای جدید بود. در هفته‌ای که گذشت دو فیلم از برخورد خشن و غیرمتعارف با زنان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که واکنش تند افکار عمومی و توضیحات پلیس و توجیه عجیب وزیر کشور را به دنبال داشت. ویدئوهایی تلخ که درپی آن دوباره تحلیل‌ها و هشدارهایی مطرح شد
یاشار سلطانی، روزنامه‌نگار نیز با انتقاد شدید از درآمدن لباس از تن یک شهروند نوشت: «لباس از تن دختر ایران درمی‌آورند چون روسری ندارد. رادان فرمانده نیروی انتظامی چند روز پیش گفت که امروز خاکریزهای کمیل در خیابان و کوچه و پس‌کوچه‌های ایران است. او نمی‌فهمد که پشت خاکریزهای کمیل با دشمن متجاوز عراقی می‌جنگیدند نه دختر معصوم ایرانی.»
علی مجتهدزاده، وکیل دادگستری هم نوشت: «در ماجرای برخورد مامور انتظامی با آن بانو، اصل مفسده اتفاقا خود گشت ارشاد و شیوه ماه‌های اخیر مبارزه با بی‌حجابی است که نه مبنای قانونی دارد و نه مورد وثوق جامعه است. در واقع در این بستر ما شاهد وقوع طیف وسیعی از رفتارهای غیرقانونی و فراقانونی، از نوع برخورد ماموران با شهروندان تا چگونگی پلمب کسب و کارها و توقیف اتومبیل‌ها و محرومیت‌های اجتماعی هستیم. با چنین گستره وسیعی از موارد رفتارهای غیرمنطبق با قانون حتما بازداشت یک مامور صرفا یک استثنا است که جامعه را به هیچ عنوان قانع نمی‌کند.»
او به علامت سوال‌های بزرگ در ذهن جامعه پرداخت و ضمن استقبال از برخورد با مامور متخلف تاکید کرد: «جامعه‌ای که بجز رویدادهای جاری همچنان می‌پرسد سرنوشت گروه‌های متعددی که در سال‌های قبل به عنوان «پلیس نما» معرفی شدند، به کجا رسید؟ یا چرا هنوز کسی ابعاد ماجرای فاجعه‌بار روز 8 مهرماه زاهدان را شفاف‌سازی نمی‌کند؟ تا وقتی در همین چارچوب رفتار ماموران پلیس با شهروندان مرتبا شاهد خشونت‌ها و رفتارهای غیرقانونی هستیم، برخورد با یک مورد دردی دوا نخواهد کرد. کما اینکه فیلم جدیدی از بازداشت خشونت‌آمیز یک زن به خاطر بحث پوشش در خیابان شهید مطهری منتشر شد. واقعیت این است که با برخود با یک یا دو مامور نمی‌شود به حجم وسیع رفتارهای فراقانونی با شهروندان چهره‌ای قانونی بخشید و مدعی اجرای عدالت شد.»
البته در همین هفته بانکی‌پور، نماینده اصفهان و یکی از طراحان لایحه عفاف و حجاب که مورد تقدیر رادان، فرمانده فراجا قرار گرفت، ابعاد جدیدتری از برخورد با مساله بی‌حجابی را مطرح کرد. او گفت: «در گذشته پلیس اجازه بازداشت افراد بی حجاب بر اساس بند 638 قانون مجازات اسلامی را داشت ولی همه افراد هنجارشکن بازداشت نمی‌شدند ولی بر اساس قانون جدید عفاف و حجاب در پنج مورد، پلیس می‌تواند اشخاص را بازداشت کند؛ نیمه برهنه‌ها، افراد سازمان‌یافته یا متصل به جریان‌های معاند و خارجی، اشخاصی که در مقابل تذکر مقاومت کرده و برخورد کنند و خارجی‌هایی که اسناد قابل قبول به همراه نداشته باشند.» او البته تاکید کرد که برخورد با سلبریتی‌ها سنگین‌تر از مردم عادی است.
سودجویی از خشم مردم؟
آیا تحلیل جامعه پس از بازگشت گشت ارشاد و رفتارها و حوادثی که در تقابل «ون‌ها و زن‌ها» اتفاق می‌افتد، کار دشواری است؟ آیا دولتمردان نمی‌دانند که توجیهات و دفاع‌های ناصواب امثال وزیر کشور چه اندازه خشم و ناراحتی به وجود می‌آورد؟ آیا مراکز امنیتی گزارشی از افزایش خشم اجتماعی و تبعات آن ندارند؟ به قول نویسنده سایت عصر ایران «حکومتی که حکایت حمله به اسراییل را اینقدر خوب به سرانجام می‌رساند خود بسیار بهتر و پیش‌تر به این تحلیل‌ها آگاه است.» پس مشکل کار کجاست؟ آیا عده‌ای از افزایش خشم و بروز حادثه‌های اجتماعی سود می‌برند؟ آیا گروهی با تعمد به دنبال افزایش تنش اجتماعی هستند؟ محمد رهبری، پژوهگر سیاسی معتقد است: «اقدامات و سیاست‌های غلطی که خشم و نارضایتی تولید می‌کند، همراهی یک اقلیت حامی و وفادار که باورهای ایدئولوژیک و افراطی دارند را نیز جلب می‌کند. در نتیجه، به‌خوبی می‌توان گفت که اتفاقاً جریانی که درون نظام سیاسی تصمیماتی می‌گیرد که خشم و نارضایتی تولید می‌کند اتفاقاً از اعتراضات 1401 عبرت گرفته است.»
او تصریح می‌کند: «آن‌ها اتفاقاً از تکرار اعتراضاتی مشابه 1401 استقبال می‌کنند چراکه معتقدند آن اعتراضات اگر برای مردم و کشور «آب» نداشت؛ برای آن‌ها «نان» داشته است. به‌همین جهت و برای آنکه همچنان فرصت سودجویی از اعتراضات مردم را داشته باشند، هیچ نگرانی بابت تصمیماتی که خشم و نارضایتی تولید می‌کند ندارند و چه‌بسا عامدانه تصمیماتی می‌گیرند که منجر به انباشت خشم در جامعه شود چراکه انباشت خشم را در جهت منافع سیاسی خود می‌دانند.»
