قیمت اینترنت در کشورهای همسایه چقدر است؟/ گرانی اینترنت بی کیفیت در ایران
روزنامه جهان صنعت نوشت: مقرون‌به‌صرفه بودن اینترنت یکی از عوامل مهم در توسعه و گسترش اقتصاد دیجیتال است. دسترسی آسان و ارزان به اینترنت می‌تواند به افراد و کسب‌و‌کارها کمک کند تا از مزایای اینترنت برای آموزش، تجارت و ارتباطات بهره‌مند شوند. در سال‌های اخیر، دسترسی به اینترنت در ایران به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. طبق گزارش مرکز آمار ایران، تعداد کاربران اینترنت در ایران در سال 2023 به بیش از 100 میلیون نفر رسیده است. با این حال یکی از چالش‌های پیش‌روی توسعه اینترنت در ایران، هزینه بالای آن است. در ایران هزینه اینترنت تلفن همراه و ثابت نسبت به بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته بالاتر است.
بسیاری از کشورهای منطقه خاورمیانه، خدمات پهنای باند را برای هدف گسترده‌تر کشورسازی و گذار به اقتصاد مبتنی بر دانش شناسایی کرده‌اند. توافق گسترده‌ای وجود دارد که خدمات پهن باند در تقویت توسعه اقتصادی پایدار و اشتغالزایی، حیاتی است و جزء کلیدی استراتژی‌های فقرزدایی، افزایش فرصت‌های شغلی و پیشبرد یکپارچگی تجاری است. در واقع انتظار می‌رود پهنای باند تاثیری مشابه بر تحول اقتصاد و کل جامعه داشته باشد که ماشین‌های چاپ، موتورهای بخار یا برق در گذشته داشتند، اما برای اینکه تاثیر کامل خود را داشته باشد، مردم به دسترسی به آن نیاز دارند. بررسی شرکت هلندی «سرف شارک» درباره کیفیت زندگی دیجیتال در سراسر جهان، نابرابری‌های غالب در بین کشورها از نظر مقرون‌به‌صرفه بودن اینترنت را نشان می‌دهد.
شاخص کیفیت زندگی دیجیتال «سرف شارک» نشان می‌دهد مناطقی در جهان که مردم به‌طور متوسط بیشترین هزینه را برای خدمات پهنای باند تلفن همراه و ثابت می‌پردازند نیز با کندترین سرعت اینترنت و پایین‌ترین ثبات اتصال روبه‌رو هستند.
به عنوان مثال، افرادی که در آفریقا زندگی می‌کنند، باید تقریبا 11 ساعت در ماه کار کنند تا پول حتی ارزان‌ترین بسته پهنای باند را پرداخت کنند و حدود 12 دقیقه برای پرداخت پول یک گیگابایت اینترنت همراه کار کنند. کشورهایی که ارزان‌ترین اینترنت را دارند، معمولا کشورهایی با کندترین سرعت اینترنت هستند. متوسط سرعت خدمات پهنای باند در آفریقا، 85/4 مگابیت بر ثانیه (میانگین سرعت جهانی 94/15 مگابیت در ثانیه) است، در حالی که اتصال تلفن همراه، 55/20 مگابیت در ثانیه (میانگین سرعت جهانی 53/33 مگابیت در ثانیه) است.مساله هزینه اینترنت، پرسش دیگری را برای خانوارها مطرح می‌کند، زیرا براساس میانگین جهانی، افراد برای پرداخت حتی ارزان‌ترین بسته پهنای باند باید سه ساعت و 48 دقیقه در ماه کار کنند. با این حال، این مدت زمان از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.
به عنوان نمونه، در نیجریه تقریبا 34 ساعت، در هندوراس 10 ساعت، در آمریکا 52 دقیقه و در کانادا 7 دقیقه است. در حالی که کشورهای اسکاندیناوی از نظر کیفیت کلی زندگی دیجیتالی در رتبه بالایی قرار دارند، نسبت به سایر کشورهای ثروتمند از نظر اقتصادی، از قیمت پهنای باند پایین‌تری برخوردار هستند. به عنوان مثال، در سوئد یک ساعت و 46 دقیقه، در دانمارک یک ساعت و 51 دقیقه و در نروژ یک ساعت و 53 دقیقه است.تحقیقات کیفیت زندگی دیجیتال نشان داد که هیچ رابطه آشکاری بین مقرون‌به‌صرفه بودن اینترنت و سرانه تولید ناخالص داخلی وجود ندارد. به عنوان مثال، ایران از نظر سرانه تولید ناخالص داخلی، در رتبه پایینی قرار دارد، اما طبق گزارش سال گذشته «سرف شارک»، پنجمین اتصال اینترنتی مقرون‌به‌صرفه در سطح جهان را دارد. در مقایسه، دانمارک از سرانه تولید ناخالص داخلی بالایی برخوردار است و در مقرون‌به‌صرفه بودن اینترنت در رتبه بالاتر هفتم قرار دارد. چنین یافته‌هایی، پتانسیل بهبود مقرون‌به‌صرفه بودن اینترنت با منابع محدود و برنامه‌ریزی متمرکزتر برای منطقه را نشان می‌دهد. تفاوت در مقرون‌به‌صرفه بودن اینترنت بین کشورها می‌تواند به عوامل مختلفی مانند سطوح مختلف یا عدم رقابت در بازارهای پهنای باند، درجات مختلف اتخاذ سیاست ICT، هزینه توسعه زیرساخت اینترنت، فقدان نوآوری یا حتی معایب جغرافیایی بستگی داشته باشد. شکاف قابل‌توجهی نیز بین مقرون‌به‌صرفه بودن اینترنت باند پهن و تلفن همراه وجود دارد.
در سطح جهانی اینترنت موبایل تقریبا 23 برابر مقرون‌به‌صرفه‌تر از پهنای باند است. میانگین زمان کار برای خرید ارزان‌ترین یک گیگابایت اینترنت موبایل، حدود 10 دقیقه است.شاخص کیفیت زندگی دیجیتالی 2023 که توسط شرکت «سرف شارک» منتشر شده، بررسی رفاه دیجیتالی 121 کشور جهان است که 92 درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد. این بررسی هر کشور را براساس پنج رکن تاثیرگذار بر کیفیت زندگی دیجیتالی شامل مقرون‌به‌صرفه بودن اینترنت، کیفیت اینترنت، زیرساخت الکترونیکی، امنیت الکترونیکی و دولت الکترونیکی، رتبه‌بندی کرده است. به عنوان مثال هزینه یک گیگابایت اینترنت تلفن همراه در ایران حدود 5/0 دلار است. این رقم در مقایسه با کشورهایی مانند ترکیه (8/0 دلار)، عراق (9/0 دلار) و افغانستان (2/1 دلار) مقرون‌به‌صرفه است.
البته این بدان معنا نیست که اینترنت در ایران کاملا ارزان است. هنوز هم هزینه اینترنت در ایران نسبت به بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته بالاتر است. به عنوان مثال، هزینه یک گیکابایت اینترنت تلفن همراه در ایالات‌متحده حدود 1/0 دلار است. با این حال برای اینکه اینترنت در ایران کاملا مقرون‌به‌صرفه شود، لازم است دولت و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت، اقداماتی برای کاهش هزینه اینترنت انجام دهند. این اقدامات می‌تواند شامل افزایش رقابت در بازار اینترنت، کاهش هزینه‌های زیرساختی و ارائه تخفیف‌ها و تسهیلات به اقشار کم‌درآمد باشد.
