مرگ خاموش استخوان ها؛ آشنایی با نکروز آواسکولار

استخوان مرده، مفصل فلج؛ همه چیز درباره نکروز آواسکولار 

نکروز آواسکولار (همچنین به نام استئونکروز شناخته می‌شود) مرگ بافت استخوانی به دلیل کمبود خونرسانی است. این بیماری می‌تواند باعث ایجاد شکستگی‌های کوچک در استخوان و در نهایت فروپاشی استخوان شود. این فرآیند معمولاً ماه‌ها تا سال‌ها طول می‌کشد.

شکستگی استخوان یا دررفتگی مفصل می‌تواند جریان خون به قسمتی از استخوان را متوقف کند. همچنین مصرف طولانی مدت داروهای استروئیدی با دوز بالا و مصرف بیش از حد الکل با نکروز آواسکولار مرتبط است. هر کسی ممکن است به این بیماری مبتلا شود. اما این عارضه در افراد بین 30 تا 50 سال شایع‌تر است.

علائم نکروز آواسکولار

ممکن است برخی افراد در مراحل اولیه نکروز آواسکولار هیچ علائمی نداشته باشند. با وخیم تر شدن بیماری، مفاصل آسیب دیده ممکن است تنها زمانی که وزن روی آنها قرار می گیرد، دردناک شوند. در نهایت، حتی زمانی که دراز کشیده اید، ممکن است درد را احساس کنید.

شدت درد می تواند خفیف یا شدید باشد و به تدریج ایجاد می شود. دردی که با نکروز آواسکولار لگن همراه است، ممکن است در کشاله ران، ران یا باسن متمرکز شود. علاوه بر لگن، شانه، زانو، دست و پا نیز می توانند تحت تاثیر قرار گیرند. برخی از افراد در هر دو طرف بدن دچار نکروز آواسکولار می شوند، مانند هر دو لگن یا هر دو زانو.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت درد مداوم در هر مفصلی به پزشک مراجعه کنید. برای شکستگی احتمالی استخوان یا دررفتگی مفصل، به دنبال مراقبت های پزشکی فوری باشید.

علل بروز نکروز آواسکولار

نکروز آواسکولار زمانی رخ می دهد که جریان خون به استخوان قطع یا کاهش یابد. کاهش خونرسانی می تواند به دلایل زیر باشد:

• آسیب مفصل یا استخوان: آسیب هایی مانند دررفتگی مفصل ممکن است به رگ های خونی اطراف آسیب برساند. درمان های سرطان با پرتودرمانی نیز می تواند باعث ضعیف شدن استخوان و آسیب به رگ های خونی شود.

• رسوبات چربی در رگ های خونی: چربی (لیپیدها) می توانند رگ های خونی کوچک را مسدود کنند. این می تواند جریان خون به استخوان ها را کاهش دهد.

• بیماری های خاص: شرایط پزشکی مانند کم خونی داسی شکل و بیماری گوچر نیز می توانند جریان خون به استخوان را کاهش دهند.

گاهی اوقات علت نکروز آواسکولار که ناشی از ضربه نباشد به طور کامل شناخته نشده است. به احتمال زیاد ژنتیک همراه با مصرف بیش از حد الکل، داروهای خاص و سایر بیماری ها در آن نقش دارند.

عوامل خطر

عوامل خطر برای ابتلا به نکروز آواسکولار عبارتند از:

• آسیب (تروما): آسیب‌هایی مانند دررفتگی یا شکستگی لگن می‌تواند به رگ‌های خونی اطراف آسیب برساند و جریان خون به استخوان‌ها را کاهش دهد.

• مصرف استروئید: مصرف دوز بالای کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزون، یکی از دلایل رایج نکروز آواسکولار است. دلیل آن ناشناخته است، اما برخی از کارشناسان بر این باورند که کورتیکواستروئیدها می‌توانند سطح چربی خون را افزایش دهند و جریان خون را کاهش دهند.

• مصرف بیش از حد الکل: مصرف روزانه چندین نوشیدنی الکلی به مدت چندین سال نیز می تواند باعث ایجاد رسوبات چربی در رگ های خونی شود.

• مصرف بیس فسفونات: مصرف طولانی مدت داروهای افزایش دهنده تراکم استخوان ممکن است در ایجاد استئونکروز فک نقش داشته باشد. این عارضه نادر در برخی از افرادی که برای سرطان‌هایی مانند میلوم چندگانه و سرطان سینه متاستاتیک با دوزهای بالای این داروها درمان می‌شوند، رخ می‌دهد.

• برخی از درمان‌های پزشکی: رادیوتراپی برای سرطان می‌تواند استخوان را ضعیف کند. پیوند عضو، به ویژه پیوند کلیه، نیز با نکروز آواسکولار مرتبط است.

شرایط پزشکی مرتبط با نکروز آواسکولار عبارتند از:

• پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)

• بیماری گوچر

• اچ‌آی‌وی/ایدز

• لوپوس اریتماتوز سیستمیک

• کم خونی داسی شکل

• بیماری حبس زدگی (دکمپرشن سیکنس)، همچنین به عنوان بیماری غواصی یا خماری شناخته می شود.

• برخی از انواع سرطان، مانند لوسمی (سرطان خون)

عوارض نکروز آواسکولار

نکروز آواسکولار درمان نشده، بدتر می شود. در نهایت، استخوان ممکن است فرو بریزد. همچنین نکروز آواسکولار باعث می شود استخوان شکل صاف خود را از دست بدهد و احتمالا منجر به آرتروز شدید شود.

راههای پیشگیری از نکروز آواسکولار

برای کاهش خطر ابتلا به نکروز آواسکولار و بهبود سلامت عمومی:

• مصرف الکل را محدود کنید: مصرف زیاد الکل یکی از مهم ترین عوامل خطر برای ابتلا به نکروز آواسکولار است.

• سطح کلسترول خون را پایین نگه دارید: تکه های کوچک چربی شایع ترین ماده ای هستند که جریان خون به استخوان ها را مسدود می کنند.

• مصرف استروئید را کنترل کنید: مطمئن شوید که پزشک از مصرف گذشته یا حال شما از استروئید با دوز بالا مطلع است. به نظر می رسد آسیب استخوانی مرتبط با استروئید با دوره های مکرر مصرف استروئید با دوز بالا بدتر می شود.

• سیگار نکشید: سیگار کشیدن باعث تنگ شدن عروق خونی می شود که می تواند جریان خون را کاهش دهد.

راههای تشخیص نکروز آواسکولار

معاینه فیزیکی:

در طی معاینه فیزیکی، پزشک متخصص مراقبت های بهداشتی اطراف مفاصل شما را فشار می دهد تا حساسیت را بررسی کند. آنها همچنین ممکن است مفاصل را در موقعیت های مختلف حرکت دهند تا ببینند آیا دامنه حرکت کاهش یافته است یا خیر.

تست های تصویربرداری:

بسیاری از شرایط می توانند باعث درد مفاصل شوند. تست های تصویربرداری می توانند به شناسایی منبع درد کمک کنند. تست ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

√ اشعه ایکس: این تصاویر می توانند تغییرات استخوانی را که در مراحل بعدی نکروز آواسکولار رخ می دهد نشان دهند. در مراحل اولیه بیماری، اشعه ایکس معمولاً هیچ مشکلی را نشان نمی دهد.

√ MRI و سی تی اسکن: این آزمایشات تصاویر دقیقی از استخوان تولید می کنند که می تواند تغییرات اولیه استخوان را نشان دهد که ممکن است حاکی از نکروز آواسکولار باشد.

√ اسکن استخوان: مقدار کمی ماده رادیواکتیو به ورید تزریق می شود. این ردیاب به قسمت های آسیب دیده یا در حال بهبود استخوان ها سفر می کند. این ماده به عنوان نقاط روشن روی صفحه تصویربرداری ظاهر می شود.

راههای درمان نکروز آواسکولار

هدف از درمان جلوگیری از تحلیل بیشتر استخوان است.

داروها

در مراحل اولیه نکروز آواسکولار، داروهای خاصی ممکن است به کاهش علائم کمک کنند:

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین آی بی، و …) یا ناپروکسن سدیم (آلِو) ممکن است به کاهش درد ناشی از نکروز آواسکولار کمک کنند. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) قوی تر با تجویز پزشک در دسترس هستند.

• داروهای پوکی استخوان: این نوع داروها ممکن است پیشرفت نکروز آواسکولار را کند کنند، اما شواهد قطعی نیست.

• داروهای پایین آورنده کلسترول: کاهش مقدار کلسترول و چربی خون ممکن است به جلوگیری از انسداد عروق خونی که می تواند باعث نکروز آواسکولار شود، کمک کند.

• داروهای بازکننده رگ های خونی: ایلوپروسانت (ونتاویس) ممکن است جریان خون به استخوان آسیب دیده را افزایش دهد. مطالعات بیشتری مورد نیاز است.

• رقیق کننده های خون: برای اختلالات انعقادی، داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین (جانتوون) ممکن است از لخته شدن خون در عروق تغذیه کننده استخوان ها جلوگیری کند.

فیزیوتراپی

پزشک متخصص مراقبت های بهداشتی شما ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• استراحت: محدود کردن فعالیت بدنی یا استفاده از عصا به مدت چند ماه برای جلوگیری از فشار وزن روی مفصل ممکن است به کند شدن آسیب استخوان کمک کند.

• تمرینات ورزشی: یک فیزیوتراپ می تواند تمریناتی را برای کمک به حفظ یا بهبود دامنه حرکت در مفصل آموزش دهد.

• تحریک الکتریکی: جریان الکتریکی ممکن است بدن را به رشد استخوان جدید برای جایگزینی استخوان آسیب دیده تحریک کند. تحریک الکتریکی می تواند در حین جراحی و به طور مستقیم روی ناحیه آسیب دیده اعمال شود. یا می توان آن را از طریق الکترودهای متصل به پوست تجویز کرد.

جراحی و سایر روش ها

از آنجایی که اکثر افراد تا پیشرفت نکروز آواسکولار علائمی را نشان نمی دهند، پزشک متخصص مراقبت های بهداشتی شما ممکن است جراحی را توصیه کند. گزینه ها عبارتند از:

• خارج کردن هسته (Core Decompression): جراح بخشی از لایه داخلی استخوان را خارج می کند. علاوه بر کاهش درد، فضای اضافی داخل استخوان باعث تولید بافت استخوانی سالم و عروق خونی جدید می شود.

• پیوند استخوان (گرافت): این روش می تواند به تقویت ناحیه استخوان آسیب دیده توسط نکروز آواسکولار کمک کند. پیوند، قسمتی از استخوان سالم است که از قسمت دیگری از بدن گرفته می شود.

• تغییر شکل استخوان (استئوتومی): برداشتن یک گوه استخوانی از بالا یا پایین یک مفصل تحمل کننده وزن برای کمک به انتقال وزن از استخوان آسیب دیده. تغییر شکل استخوان ممکن است به تعویض مفصل کمک کند.

• تعویض مفصل: اگر استخوان آسیب دیده فرو ریخته باشد یا سایر درمان‌ها کمکی نکنند، جراحی می‌تواند قسمت‌های آسیب‌دیده مفصل را با قطعات پلاستیکی یا فلزی جایگزین کند.

• درمان با طب ترمیمی: آسپیراسیون و تغلیظ مغز استخوان یک روش جدیدتر است که ممکن است در مراحل اولیه به نکروز آواسکولار لگن کمک کند. در حین جراحی، جراح نمونه‌ای از استخوان مرده لگن را برمی‌دارد و سلول‌های بنیادی گرفته شده از مغز استخوان را در جای خود قرار می‌دهد. این ممکن است اجازه دهد استخوان جدید رشد کند. مطالعات بیشتری مورد نیاز است.

سوالات متداول درباره نکروز آواسکولار 

1. آیا نکروز آواسکولار قابل برگشت است؟

متاسفانه، نکروز آواسکولار برگشت پذیر نیست. پس از مرگ بافت استخوان، دیگر نمی توان آن را احیا کرد. با این حال، درمان هایی برای کند کردن پیشرفت بیماری و کاهش درد و علائم وجود دارد.

2. آیا نکروز آواسکولار می تواند کشنده باشد؟

در موارد نادر، نکروز آواسکولار می تواند کشنده باشد. اگر بیماری به مفصل های اصلی مانند لگن یا ران برسد و به طور قابل توجهی آسیب ببیند، می تواند منجر به ناتوانی و مشکلات سلامتی جدی شود که در نهایت می تواند کشنده باشد.

3. آیا نکروز آواسکولار مسری است؟

نکروز آواسکولار مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.

4. آیا می توانم با ورزش به نکروز آواسکولار مبتلا شوم؟

ورزش شدید، به خصوص ورزش هایی که فشار زیادی به مفاصل وارد می کنند، می تواند خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را در افرادی که در معرض خطر هستند افزایش دهد. با این حال، فعالیت بدنی منظم و متعادل برای سلامت کلی و حفظ وزن سالم مفید است.

5. آیا می توانم با رژیم غذایی از نکروز آواسکولار پیشگیری کنم؟

رژیم غذایی سالم می تواند به حفظ وزن سالم و کاهش خطر ابتلا به نکروز آواسکولار در افراد دارای عوامل خطر کمک کند. یک رژیم غذایی متعادل که سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی باشد، ایده آل است.

جمع بندی

نکروز آواسکولار، که به آن استئونکروز نیز گفته می شود، وضعیتی است که در آن به دلیل کمبود جریان خون، بافت استخوان می میرد. این می تواند باعث درد، سفتی و در نهایت فروپاشی مفصل شود. علل مختلفی برای نکروز آواسکولار وجود دارد، از جمله آسیب، بیماری های خاص، مصرف کورتیکواستروئید، مصرف بیش از حد الکل و چاقی.

علائم نکروز آواسکولار ممکن است در ابتدا خفیف باشند و شامل درد در مفصل آسیب دیده، به خصوص هنگام تحمل وزن باشد. با گذشت زمان، درد ممکن است شدیدتر شود و حتی در هنگام استراحت نیز رخ دهد. سایر علائم ممکن است شامل سفتی مفصل، دامنه حرکتی محدود و لنگیدن باشد. هیچ درمانی برای نکروز آواسکولار وجود ندارد، اما درمان هایی وجود دارد که می تواند به کند شدن پیشرفت بیماری و کاهش درد و علائم کمک کند. درمان ها ممکن است شامل استراحت، دارو، فیزیوتراپی و جراحی باشد.

گردآوری:بخش سلامت موزستان