مشاوره روانشناسی آنلاین یا مشاوره روانشناسی حضوری؟
مشاوره روانشناسی حضوری چیست؟
مشاوره حضوری یعنی مراجعه فرد به درمانگر در یکی از مراکز رسمی و ارتباط برقرار کردن چهره به چهره و حضوری با او. مشاور روانشناسی حضوری میتونه مشاور روانشناسی فردی و مشاور روانشناسی زوجی و سایر موارد رو شامل بشه. معمولاً فرد درمانگر مجوزی از سازمان روانشناسی داره و جلسات درمان معمولاً به طور هفته ای یک بار یا یک هفته در میون و به مدت 45 دقیقه در این مکان‌ها برگزار میشه.
مزایای مشاوره روانشناسی حضوری چیست؟
1- بیشتر بودن ارتباط غیر کلامی
یکی از موارد مثبتی که در تراپی حضوری شاهد اون هستیم، اینه که وقتی حضوراً دو شخص با همدیگه ملاقات می‌کنند، درمانگر بهتر میتونه از زبان بدن مراجع و میمیک صورت و موارد دیگه و تجربه‌ای که مراجع از سر می‌گذرونه رو درک بکنه و ارتباط غیر کلامی بیشتر و بهتری بین درمانگر و درمانجو در جریانه. لازم به ذکر هستش که امروزه در مشاوره روانشناسی آنلاین، ارتباط غیر کلامی کاهش پیدا می‌کنه ولی به طور کامل در تماس‌های ویدیویی از بین نمیره. ولی در مدل چت، ارتباط غیر کلامی به شدت کاهش پیدا می‌کنه و ممکنه اصلاً وجود نداشته باشه.
2- کاهش سوگیری مکانی
برای بسیاری از ما ممکنه این مورد پیش اومده باشه که وقتی در مکان‌های مختلف حضور پیدا می‌کنیم، بر حسب تجربیات و اتفاق‌هایی که در اون مکان قبلا برای ما افتاده، ممکنه که حس منفی یا مثبت در ما جریان پیدا بکنه. اتاق مشاوره مکانی خنثی هستش و اگه قرار بود که در هر جایی جلسات مشاوره برگزار می‌شد، ممکن بود که با بازگشت مجدد ما به همون مکان بیرونی، خاطرات و اتفاق‌ها و حال روحی که در اون موقع داشتیم، مجدد برای ما یادآوری بشه. در اتاق مشاوره برحسب مقتضیات، سوگیری کمتری ممکنه پیش بیاد.
معایب مشاوره روانشناسی حضوری چیست؟
همراه با این مزیت‌هایی که بیان شد، مشاوره روانشناسی حضوری میتونه معایبی هم به همراه داشته باش. این معایب عبارتند از:
1- هزینه زیاد
به دلیل اینکه درمانگر مکانی رو تهیه کرده و در آن به مراجعان خدمات ارائه میده در نتیجه اجاره و پولی رو به صاحب ملک میده و این میتونه در افزایش هزینه‌های درمان نقش بسزایی داشته باشه و ممکنه بعضی از افراد با افزایش هزینه‌های درمان و سنگین بودن قیمت، جلسات درمانی رو ادامه ندن یا اصلاً خیلی از افراد امکان شرکت در جلسات رو نداشته باشند. همچنین ممکنه که هزینه‌های تراپی مشمول بیمه نشه.
2- دسترسی محدودتر
یکی ازمعایبی که شاهد اون هستیم، این هستش که وقتی فردی در یک مکانی زندگی می‌کنه، ناچارا باید به افراد متخصص در حیطه روان در اون ناحیه مراجعه بکنه و ممکنه که درمانگر مطلوبش رو پیدا نکنه یا تنوع درمانگرها کم باشه. افرادی که خارج از کشور هستند علاوه بر اینکه هزینه‌های بیشتری رو برای درمان باید متقبل بشن، بلکه ممکنه که درمانگری که مطلوب خودشون هست رو نتونن پیدا بکنن؛ درمانگری که اون‌ها رو بفهمه، درک بکنه و با زمینه فرهنگی اون‌ها آشنایی داشته باشه یا حتی به زبان اون فرد مسلط باشه و بهتر در شناسایی دنیای اون بتونه گام برداره. به همین جهت هست که ممکنه مشاوره حضوری در این حوزه با محدودیت‌هایی مواجه بشه.
3- صرف زمان طولانی‌تر
در جلسات روان درمانی حضوری نیازه که افراد مسافتی رو طی بکنند تا بتونن مشاور رو ببینن. علاوه بر اینکه ممکنه که توی ترافیک بمونن، ممکنه که از خیلی از کارهاشون هم عقب بمونن تا امکان شرکت در جلسات رو داشته باشن. گاها حتی نیاز باشه که از محل کارشون چند ساعتی مرخصی بگیرند تا بتونن در جلسه‌ها شرکت بکنند. همچنین ممکنه که برای بسیاری از افراد موقعیت ناگهانی پیش بیاد و بخوان به شهری سفر بکنن و از طرفی دوست نداشته باشند که جلسه‌شون هم کنسل بشه. در این صورت، جلسات مشاوره حضوری با مشکل مواجه خواهد شد.
مشاوره روانشناسی آنلاین
مشاوره روانشناسی آنلاین یعنی ارائه خدمات مشاوره و روانشناسی از طریق اینترنت با استفاده از ابزارهایی مثل تلفن همراه، لپ تاپ و تبلت در نرم‌افزهایی مثل گوگل میت، اسکایپ و… در قالب تماس ویدیویی یا صوتی. البته لازم به ذکر هست که تماس ویدیویی رایج‌تر هست و متقاضی بیشتری داره چون افراد می‌تونن با درمانگرشون ارتباط بهتری روتجربه بکنند.
با شیوع دوره کرونا میشه گفت که مشاوره روانشناسی آنلاین خواهان بیشتری پیدا کرده و این روزها افراد بیشتر ترجیح میدن که در جلسات مشاوره روانشناسی آنلاین شرکت کنند. همچنین بسترهای متفاوتی خدمات مشاوره روانشناسی آنلاین رو به مردم ارائه میدن مثل جوونه و… . پژوهش ها هم ثابت کردند که مشاوره روانشناسی آنلاین میتونه به اندازه مشاوره روانشناسی حضوری، اثربخشی داشته باشه. افراد می‌تونن برای مشاوره روانشناسی فردی، مشاوره روانشناسی زوجی و موارد دیگه از خدمات مشاوره روانشناسی آنلاین استفاده بکنن.
مزایای مشاوره روانشناسی آنلاین چیست؟
1- مقرون به صرفه‌تر بودن
بسیاری از درمانگرها به دلیل اینکه می‌تونند جلساتشون رو در مکان مناسبی که ساکت و آروم باشه و حریم شخصی حفظ بشه، برگزار کنن، نیاز نیست که حتماً در یک مکان رسمی خارج از منزل باشه و اون رو اجاره بکنن. در نتیجه هزینه روانشناسی آنلاین بسیار مقرون به صرفه‌تر از مشاوره حضوریه. همچنین خود مراجعان هم هزینه‌هایی رو بابت رفت و آمد نمیدن و این میتونه در مقرون به صرفه‌تر بودن نقش داشته باشه.
2- تنوع درمانگر
در پژوهش ها نشون داده شده که امروزه افراد به ویژه در شهرهای کوچیک، بیشتر خواهان این هستند که از مشاوره روانشناسی آنلاین استفاده بکنند زیرا با درمانگرهای حرفهای بیشتری روبرو هستند و تنوع درمانگرها زیاد هست و هر درمانگری رو که متناسب خودشون می‌بینن، می‌تونن انتخاب بکنند. علاوه بر اون افراد ترجیح میدن که در شهرهای کوچیک که درمانگر کم هست مشاوره حضوری نرن چون ممکنه که آشنایانشون هم نزد همون درمانگر مراجعه بکنند و این در میزان اعتماد مراجع میتونه نقش داشته باشه.
3- راحتی بیشتر
مشاوره روانشناسی آنلاین فضایی رو فراهم کرده که اگه افرادی خواهان مشاوره روانشناسی فردی هستند و معلولیت خاصی دارند، از طریق رسانه‌ها بتونن در جلسات مشاوره شرکت بکنند. همچنین برای زوجین هم این امکان رو فراهم آورده که برای شرکت در مشاوره روانشناسی زوجی نیاز نباشه که هر دو از بخش‌هایی از کارهاشون بزنند یا مرخصی بگیرن تا بتونن لحظه‌ای رو با همدیگه هماهنگ کنند و در تراپی حضور داشته باشند؛ بلکه می‌تونن خودشون بر سر زمانی توافق کنن و در هر کجا که بودند امکان شرکت در جلسه رو داشته باشند یا حتی هر زمانی از شب که مایل بودند و کنار هم بودن، بتونن در جلسه شرکت کنند.
همچنین این امکان برای افرادی که تو مناطق دور افتاده هستند، فراهم شده که بتونن از درمانگرهای خوب بهره‌مند بشن. برای افرادی که خارج از کشور هستند هم مورد مزیت محسوب میشه چون هم هزینه‌شون کاهش پیدا می‌کنه و هم درمانگری رو می‌تونن پیدا بکنن که زبان و فرهنگ اون‌ها رو متوجه میشه و می‌تونن به راحتی باهاش در هر کجای دنیا که باشن ارتباط بگیرن.
4- کاهش زمان انتظار
افراد برای اینکه بتونن در جلسات مشاوره حضوری شرکت بکنن باید از چند هفته قبل نوبت بگیرن و تا نوبتشون صبر بکنن. اما برای شرکت در مشاوره روانشناسی آنلاین افراد نیاز به این ندارند که زمان خیلی طولانی رو انتظار بکشند. همچنین اگه در جای مختلفی بودند یا سفر بودن هم اگه مکان آروم و کم سر و صدایی رو پیدا کردن، می‌تونن جلسات مشاوره‌شونو برگزار بکنند.
5- وجود پشتیبان
در بسیاری از پلتفرم های مشاوره روانشناسی آنلاین دارن مثل جوونه ، پشتیبان‌هایی وجود دارند که پیگیری‌های لازم رو برای شرکت در جلسات مشاوره، خدمات پس از آن و پاسخ به پرسش‌های مراجعان رو انجام میدن و این در اثربخشی درمان بسیار حائز اهمیت هست.
6- کارایی بیشتر
نتایج نشون داده که جلسات مشاوره روانشناسی آنلاین می‌تونن مثل مشاوره روانشناسی حضوری برای درمان افسردگی، اضطراب به ویژه اضطراب اجتماعی و انواع فوبیاها موثر واقع بشن و همچنین افراد مهارت‌های خود مراقبتی رو یاد می‌گیرند. همچنین اگه کسی اضطراب اجتماعی داره و در معرض دید دیگران قرار گرفتن، اذیتش می‌کنه، فضای مشاوره روانشناسی آنلاین میتونه براش بهتر باشه. علاوه براون اگه فرد مریض باشه میتونه در جلسات تراپی شرکت بکنه، همونطور که در دوره کرونا خیلی از افراد از این نوع مشاوره بهره‌مند شدند.
محدودیت‌های مشاور روانشناسی آنلاین چیست؟
دو تا از محدودیت‌هایی که می‌تونیم در وهله اول بهش اشاره بکنیم اینه که ممکنه که همه افراد دسترسی به گوشی، تبلت یا لپ تاپ نداشته باشند و با توجه به شرایط اوضاع اقتصادی شرایط اینو نداشته باشند که بخوان تهیه بکننش و محدودیت دوم هم ممکنه این باشه که دسترسی به اینترنت خیلی خوب نباشه یا گاهاً جلسات قطع و وصل بشه و موارد این چنینی ممکنه پیش بیاد.
آیا جلسات درمانی بصورت چت یا با استفاده از هوش مصنوعی میتونه موثر باشه؟
استفاده از چت یا هوش مصنوعی علی رغم اینکه امکان مرور مطالب برای شخص فراهم می‌کنه یا بعضی از افراد که خیلی خجالتی‌اند می‌تونن از این بستر استفاده بکنن، اما معایبی هم با خودش به همراه داره. به عنوان مثال همونطورکه بالاتر بیان کردیم، ممکنه که ارتباط غیر کلامی به طور کامل قطع بشه و در نتیجه درک و همدلی کمتری رخ بده.
افراد موقع استفاده از چت جی بی تی باید این پیش فرض رو داشته باشند که ربات داره اطلاعات میده و انسان نیست و شاید انسان‌ها بتونن بهتر هم رو درک بکنند و مسائل عمیق‌تر رو با همدیگه بتونن حل بکنن. همچنین بعضی از مسائل و مشکلات هستند که به وسیله چت یا هوش مصنوعی قادر به حل شدن نیستند و نیازی که حتماً از مشاوره روانشناسی آنلاین یا حضوری، بهره مند شن.
نکاتی که در جلسات مشاوره روانشناسی آنلاین باید بدانیم
یکی از مسائلی که ممکنه خیلی مطرح بشه، رازداری و رعایت اخلاق حرفهای درمانگر هست. درمانگر در جلسات مشاوره روانشناسی آنلاین باید تلاش بکنه که خوب بتونه بشنوه و حرفهای مراجع رو درک کنه و همدلی بکنه باهاش و انعکاس‌های لازم رو بده.
همچنین این نکته حائز اهمیت هستش که درمانگر جلسات رو در فضایی برگزار بکنه که فقط خودش حضور داشته باشه و فقط خودش صحبت‌های مراجع رو بشنوه و کسی کنارش نباشه یا در حین جلسه تراپی مزاحمش نشه. درمانجو هم بهتره که در فضایی که آروم و مناسب هستش و نور کافی داره جلسات رو برگزار بکنه. ضبط جلسه به طور کامل ممنوع هستش.
علی رغم اینکه درمانجو نباید شماره درمانگر رو داشته باشه ولی بستر ارتباطی باید وجود داشته باشه که وقتی یکی از طرفین حین جلسه به مشکل خوردند به همدیگه خبر بدن. درمانجو هم باید این نکته رو بدونه که در هر زمانی که خواست نمی‌تونه مزاحم درمانگر بشه و مرزهایی وجود داره.
درمانگر حتماً دانش، مهارت و تجربه لازم رو بایدکسب کرده باشه و سوپروایزر داشته باشه که اون رو نظارت بکنه. همچنین عضو سازمان نظام روانشناسی باشه و اگه درمانجو توضیحاتی درباره درمانگر خواست، درمانگر این‌ها رو براش بیان بکنه.
شایسته هستش که درمانگر در همه حوزه‌ها فعالیت نکنه و این نشون از غیرحرفه‌ای بودن درمانگر داره. درمانجو هر انتظار و حقی که در مشاوره حضوری داره در مشاوره آنلاین هم میتونه همون حقوق رو داشته باشه.
کلام آخر
ما در این مقاله تلاش کردیم که در رابطه با مشاوره روانشناسی حضوری و مشاور روانشناسی آنلاین صحبت بکنیم، این دو رو با همدیگه مقایسه بکنیم و به مزایا و معایب هر کدوم بپردازیم و در آخر نکاتی رو درباره مشاوره روانشناسی آنلاین ذکر کردیم. امیدواریم که بهره لازم رو از این مقاله برده باشید و براتون سودمند واقع شده باشه.
