مکانهای ناشناخته ایران: آتشکده کُلْم ایلام و اسرار آن
نگاهی به آتشکده کُلْم ایلام؛ جاذبه‌ای منحصر به فرد در تاریخ ایران
آتشکده کُلْم
آتشکده‌ها از جمله آثار معماری برجسته‌ای هستند که در تاریخ ایران از دوران پیش از اسلام تا دوران اسلامی، نقشی مهم در حفظ و انتقال باورهای دینی و فرهنگی داشته‌اند. یکی از این آتشکده‌ها که در استان ایلام و در روستای کلم واقع شده است، آتشکده کلم است که قدمت آن به دوران پس از اسلام می‌رسد. این بنا که در منطقه‌ای کوهستانی و سرسبز قرار دارد، به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و همچنان مورد توجه پژوهشگران و گردشگران قرار دارد.
موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی
آتشکده کلم در شهرستان دره‌شهر، بخش بدره و روستای کلم واقع شده است. این روستا در فاصله 30 کیلومتری شمال غربی شهر بدره و 120 کیلومتری جنوب شرقی ایلام قرار دارد. روستای کلم در میان کوه‌های کبیرکوه و دره‌ای سرسبز با میانگین ارتفاع 1500 متر از سطح دریا واقع شده است. اقلیم معتدل و کوهستانی این منطقه، به ویژه در فصل‌های بهار و تابستان، جذابیت‌های خاصی به این روستا افزوده است.
رودخانه کلم که در کنار روستا جریان دارد، نقش مهمی در زیبایی و طراوت منطقه ایفا می‌کند و این رودخانه باعث سبزی و شادابی محیط شده است.
تاریخچه آتشکده کلم
آتشکده کلم به دوران پس از اسلام تعلق دارد و به‌عنوان یکی از آثار تاریخی مهم منطقه شناخته می‌شود. باستان‌شناسان و پژوهشگران عقیده دارند که این آتشکده در دوران اسلامی ساخته شده است، اگرچه برخی دیگر بر این باورند که ممکن است آثار پیش از اسلام در آنجا وجود داشته باشد. یکی از دلایل این نظریه، وجود بقایای قلعه‌ها و دیگر آثار باستانی در اطراف روستا است که ممکن است نشان‌دهنده سکونت انسان‌ها از دوران مادها باشد.
آتشکده کلم به‌عنوان یک مرکز مذهبی و دینی، در دوران‌های گذشته احتمالاً محلی برای نیایش و عبادت بوده است و از آنجا که در منطقه‌ای کوهستانی و دورافتاده قرار دارد، می‌تواند در گذشته به‌عنوان مکانی معنوی و مذهبی مورد توجه قرار گرفته باشد.
معماری آتشکده کلم
آتشکده کلم در شمال روستای کلم، در منطقه‌ای باستانی به وسعت 22 هزار متر مربع واقع شده است. این بنا از سنگ لاشه، سفال و ملات گچ ساخته شده و باستان‌شناسان معتقدند که ساختار آن متعلق به دوره اسلامی است.
معماری این آتشکده به‌طور کلی ساده و کارآمد است، که نشان‌دهنده ویژگی‌های معماری دوره اسلامی است. به‌ویژه استفاده از سنگ‌های طبیعی در ساختار بنا، نشان از توجه به استفاده از مواد بومی در ساخت بنا دارد. این آتشکده احتمالاً در طول زمان مورد تعمیر و بازسازی قرار گرفته و تغییراتی در شکل اولیه آن ایجاد شده است، اما هنوز هم نشانه‌های معماری ابتدایی آن قابل شناسایی است.
ویژگی‌های باستان‌شناسی و کشفیات
مطالعات باستان‌شناسی نشان داده است که در این منطقه آثار مختلفی از جمله قلعه‌های قدیمی، بناهای تاریخی و آتشکده‌ها وجود دارد که همگی نشانه‌هایی از سکونت انسان‌ها در این منطقه از دوران‌های مختلف تاریخی هستند. از جمله دیگر آثار مهم این منطقه می‌توان به بقعه جابربن انصاری و بنای سید تاج‌الدین اشاره کرد که در نزدیکی روستای کلم قرار دارند.
آتشکده کلم در تاریخ فرهنگی ایران
آتشکده‌ها در تاریخ ایران نمادهایی از دین زرتشتی و آیین‌های باستانی ایرانیان بوده‌اند، اما آتشکده کلم به‌ویژه از آن جهت جالب توجه است که در دوران پس از اسلام ساخته شده است. با توجه به آثار موجود، این بنا ممکن است نشانه‌ای از تلفیق عناصر فرهنگی پیش از اسلام و پس از اسلام باشد.
اهمیت آتشکده کلم
آتشکده کلم نه‌تنها از نظر تاریخی بلکه از نظر فرهنگی و گردشگری نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. این بنا به‌عنوان یک اثر ملی ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی منطقه ایلام به شمار می‌رود. همچنین، موقعیت جغرافیایی خاص این آتشکده، آن را به یک مقصد جذاب برای گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران تبدیل کرده است.
سوالات متداول درباره آتشکده کُلْم در ایلام
1.آتشکده کُلْم در کجا واقع شده است؟
آتشکده کُلْم در شهرستان دره‌شهر، بخش بدره، روستای کُلْم واقع شده است. این روستا در فاصله 30 کیلومتری شمال غربی شهر بدره و 120 کیلومتری جنوب شرقی شهر ایلام قرار دارد.
2.آتشکده کُلْم به چه دوره تاریخی تعلق دارد؟
آتشکده کُلْم به دوران پس از اسلام تعلق دارد و به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. برخی باستان‌شناسان احتمال می‌دهند که این آتشکده در دوره اسلامی ساخته شده باشد.
3.آتشکده کُلْم از چه موادی ساخته شده است؟
آتشکده کُلْم از سنگ لاشه، سفال و ملات گچ ساخته شده است. این مواد نشان‌دهنده استفاده از مصالح بومی در ساخت بنا است.
4.چرا آتشکده کُلْم اهمیت تاریخی دارد؟
آتشکده کُلْم به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران و نماد فرهنگ و تاریخ منطقه ایلام، اهمیت تاریخی زیادی دارد. این آتشکده از جمله بناهایی است که ممکن است نشانه‌ای از تلفیق فرهنگ‌های پیش از اسلام و پس از اسلام باشد.
5.چه آثار تاریخی دیگری در نزدیکی آتشکده کُلْم وجود دارد؟
در نزدیکی آتشکده کُلْم، آثار تاریخی دیگری مانند بقعه جابربن انصاری و بنای سید تاج‌الدین وجود دارند که نشان‌دهنده تاریخ غنی و فرهنگی منطقه هستند.
نتیجه‌گیری
آتشکده کلم در استان ایلام، با قدمت تاریخی خود و موقعیت منحصر به فردش، یکی از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی ایران است که با توجه به ویژگی‌های معماری و باستان‌شناسی خود، می‌تواند توجه هر پژوهشگر و گردشگری را به خود جلب کند. این اثر با ثبت ملی خود، به‌عنوان نمادی از تاریخ دینی و فرهنگی ایران در دوران پس از اسلام باقی مانده و برای نسل‌های آینده نیز اهمیت فراوانی خواهد داشت.
در نهایت، آتشکده کلم می‌تواند مکانی برای آشنایی بیشتر با تاریخ منطقه، فرهنگ مردم آن و همچنین ترکیب آثار پیش از اسلام و پس از اسلام باشد.
گرد آوری:بخش گردشگری موزستان
