نماز اشراق چیست و به چه صورت خوانده می شود ؟

آشنایی با نماز اشراق:

نماز اشراق چیست؟

نماز اشراق، یکی از نمازهای اهل سنت است، نماز اشراق نیز همان نماز ضحی است و یا می توان گفت که نماز اشراق جزوی از نماز ضحی است، زیرا مستحب است که این نماز (اشراق) بعد از طلوع خورشید خوانده شود.

به عبارتی نماز اشراق (فقط) دو رکعت نماز است که بعد از طلوع خورشید و ارتفاع آن خوانده می شود، برای کسی که نماز صبح را در مسجد به صورت جماعت خوانده و سپس در محل نمازش نشسته و مشغول ذکر خداوند بوده تا آنکه خورشید طلوع کرده و دو رکعت نماز می خواند.

علامه محمد قطب الدین می فرماید که در اکثر احادیث نام این نماز بـه ضحی یاد شده و از ظاهرکلام این فهمیده می شود که این هر دو نماز یکی هستند اگر در اول وقت اداء بشود به صلاه الاشراق تعبیر می شود و اگر وقت الضحوه الکبری ( یعنی چاشتگاه قبل از ظهر) خوانده شود صلاه الضحی گفته می شود و ابتدای وقت این نماز بعد از طلوع خورشید که وقت کراهیت خارج شود، شروع می شود و تا زوال ادامه دارد.

نماز اشراق :

پس از اقامه نماز بامداد، به ذکر و عبادت مشغول شوید و تا طلوع خورشید از جای خود برنخیزید. زمانی که مقداری از قرص آفتاب در آسمان نمایان شد، دو یا چهار رکعت نماز نفل بجا آورید؛ این نماز، اشراق نامیده می شود. همچنین می توانید پس از اقامه این چهار رکعت، مقداری صبر کنید و دو یا چهار رکعت دیگر نیز بجا آورید؛ به این نماز، چاشت می گویند. هر دو این نماز ها از جمله سنت های گرانقدر پیامبر گرامی اسلام هستند.

نماز اشراق چند رکعت است و چگونه و باچه شرایطی خوانده می شود ؟

نماز ضحی یا نماز اشراق به صورت دو رکعت دو رکعت خوانده می شود، هر قدر که نمازگزار توانایی داشت می تواند از هنگام بالا آمدن و طلوع خورشید به اندازه یک نیزه تا هنگام زوال خورشید از وسط آسمان یعنی تا قبل از اذان ظهر به صورت دو رکعت دو رکعت نماز بخواند، و حداقل آن نیز دو رکعت است.

ومی توان آنرا دو رکعت یا چهار رکعت یا شش رکعت یا هشت رکعت و … خواند، که مستحب است (اگر کسی خواست تا بیشتر از دو رکعت بخواند) بعد از هر دو رکعت سلام دهد و بعد دو رکعت دیگر را بخواند. باید به صورت دو رکعتی خوانده شود.

وقت نماز اشراق بعد از طلوع خورشید تا چه مدت است ؟

وقت نماز اشراق بعد از اینکه خورشید طلوع کند و به اندازه یک نیزه (نیزه حدود دو متر و پنجاه سانتیمتر می باشد.) از سطح زمین ارتفاع داشته باشد شروع می شود و تا قبل از زوال ادامه دارد.

علامه مفتی رشید احمد حفظه الله می فرماید: وقت نماز اشراق بعد از طلوع خورشید زمانیکه کاملا سرخی بر طرف شود شروع می شود و تا نصف النهار ادامه دارد ولی در آغاز وقت ، نماز اشراق خواندن افضل است .

زمانی که نماز صبح را بـا جماعت ادا کند و تا طلوع خورشید مشغول ذکر و یاد خدا باشد و به کار دنیوی مشغول نباشد و بعد از طلوع خورشید دو رکعت نماز بخواند ثواب حج و عمره به او می رسد ولی اگر به علت اشتغال به کارهای دنیوی نتوانست با این کیفیت خدا را یاد کند و تا قبل از زوال خورشید نماز اشراق را خواند، درست است ولی آن ثوابی که در حدیث ذکر شد (ثواب حج و عمره) به او نمی رسد.

فضیلت نماز اشراق :

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ صَلَّى الْغَدَاهَ فِی جَمَاعَهٍ ثُمَّ قَعَدَ یَذْکُرُ اللَّهَ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ ثُمَّ صَلَّى رَکْعَتَیْنِ کَانَتْ لَهُ کَأَجْرِ حَجَّهٍ وَعُمْرَهٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ تَامَّهٍ تَامَّهٍ تَامَّهٍ» رواه الترمذی و قال: هَذَا حَدِیثٌ حَسَنٌ غَرِیبٌ و صححه الآلبانی.

از انس بن مالک روایت است که گفت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: کسی که نماز صبح را با جماعت اداء کند، سپس در جای خود تا طلوع خورشید مشغول ذکر خدا گردد، آنگاه دو رکعت نماز بخواند، اجر یک حج و یک عمره کامل را خواهد برد.

از ابوذر روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند : (یصبح علی کل سلامی من أحدکم صدقه، فکل تسبیحه صدقه، وکل تحمیده صدقه، و کل تهلیله صدقه، وکل تکبیره صدقه، و أمر بالمعروف صدقه، ونهی عن المنکر صدقه، و یجزی من ذلک رکعتان یرکعهما من الضحی) «در هر روز بخاطر هر بند و مفصلی بر شما صدقه لازم است، پس هر سبحان الله، و الحمدلله، و لا إله إلا الله، و هر الله أکبر صدقه است و همچنین امر به معروف و نهی از منکر صدقه به حساب می آید و خواندن دو رکعت نماز ضحی جای همه آنها را می گیرد».

نکته: خواندن نماز اشراق یا ضحی بصورت جماعت، جایز است. به شرطی که این عمل همیشگی و مستمر  نباشد و بلکه گه گاهی صورت گیرد.

گردآوری: بخش مذهبی موزستان