هشدار به مردم در خصوص استفاده از کابل غیراستاندارد در ساختمان‌ها

خطرات کابل غیراستاندارد برای مردم و ساختمان‌ها

کابل‌های برق یکی از حیاتی‌ترین اجزای زیرساختی ساختمان‌ها به شمار می‌آیند. اگر این کابل‌ها دارای کیفیت لازم نباشند، کوچک‌ترین نقص می‌تواند منجر به حوادث جدی شود. استفاده از کابل غیر استاندارد در ساختمان یکی از مهم‌ترین عوامل بروز حوادث برقی است.مشکلات استفاده از کابل‌های غیر استاندارد در ایران طی سال‌های اخیر افزایش یافته و گزارش‌های متعددی از آتش‌سوزی در مجتمع‌های مسکونی، اتصالی در تابلو برق‌ها و حتی برق‌گرفتگی ساکنان منتشر شده است.

آتش‌سوزی‌های ناشی از اتصال کوتاه، برق‌گرفتگی، افزایش بار شبکه و حتی خسارت به لوازم برقی از جمله مشکلات استفاده از کابل‌های غیر استاندارد هستند. طبق آمار سازمان آتش‌نشانی تهران، بیش از ۴۰ درصد آتش‌سوزی‌های ساختمانی در سال‌های اخیر به دلیل سیم‌کشی و کابل‌کشی غیراستاندارد رخ داده است.کابل‌های تقلبی یا بی‌کیفیت معمولاً دارای سطح مقطع واقعی کمتر از مقدار درج‌شده هستند. این موضوع باعث می‌شود در زمان عبور جریان، کابل بیش از حد داغ شود و خطر آتش‌سوزی افزایش یابد. همچنین توجه به قیمت کابل برق و دیگر معیارهای فنی و تخصصی، در انتخاب یک گزینه اصل و اورجینال اهمیت زیادی دارد که باید به آنها توجه داشته باشید. کابل برق غیر استاندارد معمولاً در برابر افزایش دما مقاومت مناسبی ندارد. هنگامی که جریان برق بیش از حد از آن عبور کند، روکش سریعاً ذوب می‌شود و سیم‌های لخت با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند. این اتفاق اولین جرقهٔ آتش‌سوزی است. از سوی دیگر، رسانایی ضعیف کابل‌های تقلبی باعث افزایش مصرف انرژی و داغ شدن تجهیزات برقی نیز می‌شود.باید توجه داشت که یک حادثهٔ کوچک مانند سوختن یک پریز یا روشنایی سقفی ممکن است نشانهٔ اولیهٔ استفاده از کابل غیر استاندارد در ساختمان باشد. اگر این موضوع جدی گرفته نشود، خطرات جانی و مالی بسیار سنگینی به همراه دارد.

نشانه‌های کابل غیر استاندارد چیست؟

یکی از مشکلات رایجی که در طی فرایند انتخاب کابل برق به وجود می‌آید تشخیص کابل استاندارد از غیراستاندارد است. با اینکه تشخیص کابل برق باکیفیت ممکن است برای عموم مردم آسان نباشد، توجه به چند معیار کلیدی زیر می‌تواند ما را به بهترین انتخاب نزدیک کند:

• وزن: کابل باکیفیت معمولاً سنگین‌تر است، چون میزان مس واقعی بیشتری دارد. اگر متراژ یک حلقه ۱۰۰ متری کابل سبک‌تر از مقدار معمول بود، احتمال تقلبی بودن آن زیاد است.
• روکش و عایق: روکش‌های بی‌کیفیت زود ترک می‌خورند یا بوی بد پلاستیک بازیافتی می‌دهند. کابل استاندارد روکش یکنواخت، براق و مقاوم دارد.
• رنگ هادی: مس خالص رنگ قرمز براق دارد؛ در حالی که مس ناخالص یا آلومینیوم می‌اندود مات یا کدر است.
• نوشته‌های روی کابل: در کابل‌های استاندارد، برند، سایز، ولتاژ نامی و تاریخ تولید به‌وضوح حک می‌شود. کابل‌های تقلبی معمولاً نوشته‌های محو یا بی‌کیفیت دارند.
• تست شعله: یک تست ساده این است که بخشی از روکش را در معرض شعله قرار دهید؛ کابل استاندارد
  دیرسوز است، در حالی که کابل تقلبی سریع شعله‌ور می‌شود.

ویژگی‌های کلیدی مقایسه کابل استاندارد و غیراستاندارد را در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید:

چرا کابل استاندارد در ساختمان اهمیت دارد؟

کابل استاندارد تنها یک کالای برقی معمولی نیست، بلکه پایه و ستون سیستم الکتریکی ساختمان است. در واقع انتخاب کابل مناسب به اندازه انتخاب مصالح مقاوم برای سازه‌ی ساختمان اهمیت دارد.به طور کلی کابل استاندارد کابلی است که بر اساس دستورالعمل‌ها و استانداردهای بین‌المللی مثل IEC یا ISIRI تولید شده باشد. یک کابل استاندارد معمولاً مشخصات زیر را دارد:

• تحمل حرارتی بالا و جلوگیری از ذوب‌شدن در دماهای زیاد
• مقاومت مکانیکی مناسب روکش در برابر فشار و ضربه
• استفاده از هادی مسی یا آلومینیومی خالص با درصد رسانایی قابل قبول
• عایق مقاوم در برابر رطوبت، حرارت، مواد شیمیایی و شرایط سخت

استفاده از یک کابل ایمن مانع از برق‌گرفتگی ناگهانی و آتش‌سوزی می‌شود، عمر مفید ساختمان را افزایش و نیاز به تعمیرات پرهزینه را کاهش می‌دهد.در ضمن بسیاری از شرکت‌های بیمه، در صورت استفاده از کابل‌های غیراستاندارد، خسارت آتش‌سوزی را پوشش نمی‌دهند.البته لازم به ذکر است که طبق مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان، استفاده از تجهیزات غیراستاندارد در تأسیسات الکتریکی ممنوع است.استفاده از کابل‌های غیراستاندارد به معنای افزایش هزینه‌های پنهان در آینده است. تعمیرات مکرر سیم‌کشی، خسارت به تجهیزات الکتریکی و حتی هزینه‌های انسانی در اثر حوادث، بسیار بیشتر از خرید کابل استاندارد خواهد بود.به همین دلیل است که مهندسان ناظر و سازمان نظام مهندسی همواره تأکید دارند که کابل‌های مورد استفاده باید دارای استاندارد ISIRI یا گواهینامه‌های معتبر بین‌المللی باشند.

مشکلات استفاده از کابل غیراستاندارد

مشکلات استفاده از کابل‌های غیراستاندارد تنها به مسائل ایمنی ختم نمی‌شود. این معضل معمولاً ابعاد بزرگ‌تری دارد و ممکن است به مشکلات اقتصادی و اجتماعی نیز ختم شود.رسانایی پایین کابل‌های تقلبی باعث افت ولتاژ و اتلاف انرژی می‌شود. این موضوع باعث افزایش مصرف انرژی خواهد شد و هزینه‌ی قبض برق را برای خانوارها و صنایع افزایش می‌دهد.استفاده از کابل غیر استاندارد در ساختمان بی‌کیفیت باعث افزایش هزینه‌های تعمیرات می‌شود و ساکنان هر چند سال یک بار مجبور به تعویض سیم‌کشی خواهند شد. در حالی که کابل استاندارد بیش از ۲۰ سال عمر مفید دارد.در نهایت ورود کابل‌های قاچاق و غیراستاندارد به کشور ضربهٔ بزرگی به تولیدکنندگان داخلی می‌زند و اشتغال در صنعت سیم و کابل را کاهش می‌دهد. توصیه‌های ایمنی برای انتخاب کابل برقبرای جلوگیری از مشکلات استفاده از کابل‌های غیر استاندارد در ساختمان‌ها، نکات زیر باید رعایت شود:

1. خرید از فروشگاه و مراکز معتبر: کابل‌ها را تنها از فروشندگان مورد تأیید و دارای مجوز استاندارد تهیه کنید.
2. توجه به علامت استاندارد ملی ایران: وجود علامت استاندارد ایران (ISIRI) و شماره پروانه تولید، اولین نشانه اعتبار کابل است.
3. مشاوره با برق‌کار متخصص: قبل از خرید و نصب کابل، حتماً با برق‌کار یا مهندس برق مشورت کنید.
4. عدم توجه به قیمت پایین: قیمت پایین اغلب نشانه‌ی استفاده از مواد اولیه بی‌کیفیت است.
5. انجام تست‌های ساده: تست شعله یا اندازه‌گیری سطح مقطع با کولیس می‌تواند تا حدی کیفیت کابل را مشخص کند.

بهترین گزینه استاندارد را برای ساختمان انتخاب کنید!

کابل برق استاندارد به‌عنوان پایه اصلی تأسیسات برقی ساختمان‌ها، تضمین‌کننده ایمنی و آسایش ساکنان است. استفاده از کابل‌های غیراستاندارد در ساختمان‌ها تهدیدی جدی برای جان و مال مردم است و ممکن است باعث خطرات و آسیب‌های غیر قابل جبرانی شود.به همین دلیل، انتخاب و استفاده از کابل‌های استاندارد یک ضرورت فنی است و هزینه‌ای که در ابتدا برای خرید کابل استاندارد پرداخت می‌شود، در واقع سرمایه‌گذاری برای آیندهٔ ساختمان و ساکنان آن است.

سوالات متداول

• آیا کابل غیر استاندارد می‌تواند باعث افزایش مصرف برق شود؟
  بله، به دلیل رسانایی پایین، کابل تقلبی باعث افت ولتاژ و اتلاف انرژی می‌شود و در نهایت مصرف برق و هزینه قبض بالاتر می‌رود.
• نشانه‌های اولیه وجود کابل غیر استاندارد در ساختمان چیست؟
  سوختن پریز، داغ شدن بیش از حد کلید و فیوز، بوی سوختگی یا خاموشی ناگهانی چراغ‌ها می‌تواند از نشانه‌های اولیه باشد.
• آیا بیمه ساختمان خسارت آتش‌سوزی ناشی از کابل غیراستاندارد را جبران می‌کند؟
  خیر، بیشتر شرکت‌های بیمه در صورت استفاده از تجهیزات غیراستاندارد خسارت را پرداخت نمی‌کنند.
• کابل‌های غیراستاندارد معمولاً چه تفاوتی در سطح مقطع با کابل اصلی دارند؟
  اغلب سطح مقطع واقعی‌شان کمتر از مقدار درج‌شده است و همین باعث داغ شدن و خطر آتش‌سوزی می‌شود.
• آیا استفاده از کابل غیر استاندارد روی عمر مفید لوازم برقی هم تأثیر دارد؟
  بله، چون باعث افت ولتاژ و نوسانات می‌شود و در نتیجه عمر وسایل برقی کوتاه‌تر خواهد شد.
• چرا بعضی کابل‌های تقلبی خیلی ارزان‌تر از کابل‌های اصلی هستند؟
  چون از مواد بازیافتی، هادی ناخالص و روکش بی‌کیفیت استفاده می‌شود و این موضوع ایمنی را به شدت پایین می‌آورد.
• چه کسی باید کیفیت کابل‌های برق ساختمان را تأیید کند؟
  طبق مقررات، مهندس ناظر و سازمان نظام مهندسی موظف هستند کیفیت و استاندارد بودن کابل‌ها را تأیید کنند.