همه‌چیز درباره آزمایش CEA؛ از تشخیص تا پایش درمان

آزمایش CEA چیست؟

آزمایش CEA (آنتی‌ژن کارسینوامبریونیک) یک آزمایش خون است که سطح پروتئینی به نام CEA را در خون اندازه‌گیری می‌کند. این پروتئین معمولاً در بافت‌های جنینی وجود دارد، اما در بزرگسالان سالم به مقدار بسیار کم یافت می‌شود. افزایش سطح CEA می‌تواند نشانه‌ای از برخی سرطان‌ها یا بیماری‌های غیرسرطانی باشد.

نام کامل آزمایش CEA

• Carcinoembryonic Antigen

نام‌های دیگر آزمایش CEA

• آنتی‌ژن کارسینوامبریونیک

• آزمایش نشانگر تومور CEA

نوع نمونه آزمایش CEA

• خون (گرفته‌شده از ورید بازو)

نحوه انجام آزمایش CEA

برای انجام آزمایش CEA، نمونه خون از ورید بازو گرفته می‌شود. این فرآیند معمولاً چند دقیقه طول می‌کشد و شامل مراحل زیر است:

1. بیمار روی صندلی می‌نشیند و بازوی او تمیز می‌شود.

2. یک نوار الاستیک دور بازو بسته می‌شود تا وریدها پرخون شوند.

3. سوزن وارد ورید شده و نمونه خون جمع‌آوری می‌شود.

4. نمونه به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا سطح CEA با روش‌های ایمونولوژیک (مانند ELISA) اندازه‌گیری شود.

خطرات و عوارض انجام آزمایش CEA

آزمایش CEA یک آزمایش خون ساده است و معمولاً عوارض جدی ندارد. خطرات احتمالی شامل:

• درد یا کبودی خفیف در محل خون‌گیری

• احساس سرگیجه یا ضعف موقت

• در موارد نادر، عفونت در محل ورود سوزن

زمان و شرایط انجام آزمایش CEA

• نیازی به ناشتا بودن نیست، مگر اینکه پزشک دستور خاصی بدهد.

• بهتر است بیمار از مصرف الکل یا سیگار قبل از آزمایش خودداری کند، زیرا ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارد.

• آزمایش معمولاً صبح انجام می‌شود، اما زمان خاصی ندارد.

• بیمار باید پزشک را از داروهای مصرفی یا بیماری‌های زمینه‌ای مطلع کند.

آزمایش CEA در چه مواردی تجویز می‌شود؟

آزمایش CEA معمولاً برای موارد زیر تجویز می‌شود:

• غربالگری و پایش سرطان‌هایی مانند سرطان روده بزرگ، پانکراس، ریه، پستان یا تخمدان.

• ارزیابی اثربخشی درمان سرطان (شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی).

• تشخیص بیماری‌های غیرسرطانی مانند بیماری‌های التهابی روده (IBD)، سیروز کبدی یا پانکراتیت.

• بررسی احتمال بازگشت سرطان پس از درمان.

داروها و عوامل مداخله‌گر برای انجام آزمایش CEA

• سیگار کشیدن: می‌تواند سطح CEA را به‌طور کاذب افزایش دهد.

• التهاب‌های مزمن: مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو.

• مصرف برخی داروها: مانند داروهای شیمی‌درمانی یا ضدالتهاب.

• بیماری‌های کبدی: ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارد.

تفسیر آزمایش CEA

• سطح CEA بالا ممکن است نشان‌دهنده سرطان (مانند روده بزرگ یا پانکراس) یا بیماری‌های غیرسرطانی (مانند التهاب روده یا سیروز) باشد.

• سطح نرمال CEA به تنهایی سرطان را رد نمی‌کند، زیرا برخی سرطان‌ها ممکن است CEA را افزایش ندهند.

• کاهش سطح CEA در طول درمان معمولاً نشان‌دهنده پاسخ خوب به درمان است.

• نتایج باید توسط پزشک با توجه به سایر آزمایش‌ها و علائم بیمار تفسیر شود.

مقادیر نرمال آزمایش CEA

• در افراد غیرسیگاری: کمتر از 3 نانوگرم بر میلی‌لیتر (ng/mL).

• در افراد سیگاری: ممکن است تا 5 نانوگرم بر میلی‌لیتر طبیعی باشد.

مقادیر بالاتر از این محدوده ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد.

سوالات رایج در رابطه با آزمایش CEA

1. آیا آزمایش CEA می‌تواند سرطان را به‌طور قطعی تشخیص دهد؟

خیر، این آزمایش تنها یک نشانگر است و باید با سایر روش‌های تشخیصی ترکیب شود.

2. آیا ناشتا بودن برای آزمایش CEA لازم است؟

معمولاً خیر، اما پزشک ممکن است شرایط خاصی را توصیه کند.

3. چه عواملی می‌توانند سطح CEA را به‌طور کاذب بالا ببرند؟

سیگار، التهاب مزمن یا بیماری‌های کبدی.

4. هر چند وقت یک‌بار باید این آزمایش را انجام داد؟

بستگی به شرایط بیمار دارد و پزشک تعیین می‌کند.

نکات مهم دیگری که باقی مانده است و باید بدانید

• آزمایش CEA به‌تنهایی برای تشخیص سرطان کافی نیست و معمولاً با تصویربرداری یا بیوپسی تکمیل می‌شود.

• افراد سیگاری ممکن است سطح CEA کمی بالاتر از حد نرمال داشته باشند، بدون اینکه نشانه بیماری باشد.

• در برخی موارد، سطح CEA ممکن است در مراحل اولیه سرطان افزایش نیابد. 

تذکر مهم

از اطلاعات موجود در این مقاله نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه‌ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد سلامتی خود سوالی دارید حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.