همه چیز درباره آزمایش هاپتوگلوبین؛ فرایند، کاربردها و نتایج

آزمایش هاپتوگلوبین (HP) چیست؟

این آزمایش مقدار هاپتوگلوبین در خون را اندازه‌گیری می‌کند. هاپتوگلوبین پروتئینی است که توسط کبد شما ساخته می‌شود. این پروتئین به نوع خاصی از هموگلوبین متصل می‌شود. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون است که اکسیژن را از ریه‌ها به سایر نقاط بدن شما حمل می‌کند. بیشتر هموگلوبین داخل گلبول‌های قرمز قرار دارد، اما مقادیر کمی از آن در جریان خون گردش می‌کند. هاپتوگلوبین به هموگلوبین در جریان خون متصل می‌شود. این دو پروتئین به عنوان کمپلکس هاپتوگلوبین-هموگلوبین شناخته می‌شوند. این کمپلکس به سرعت از جریان خون پاک شده و توسط کبد از بدن خارج می‌شود.

وقتی گلبول‌های قرمز آسیب می‌بینند، هموگلوبین بیشتری را در جریان خون آزاد می‌کنند. این به معنی آن است که کمپلکس هاپتوگلوبین-هموگلوبین بیشتری از بدن پاک می‌شود. هاپتوگلوبین ممکن است سریع‌تر از آنکه کبد بتواند آن را بسازد، از بدن خارج شود. این باعث می‌شود سطح هاپتوگلوبین خون شما کاهش یابد. اگر سطح هاپتوگلوبین شما خیلی پایین باشد، ممکن است نشانه‌ای از اختلال در گلبول‌های قرمز خون، مانند کم‌خونی باشد.

نام کامل آزمایش هاپتوگلوبین (HP)

آزمایش سطح هاپتوگلوبین در خون (Haptoglobin (HP) Test)

نام های دیگر آزمایش هاپتوگلوبین (HP)

• پروتئین بایندینگ هموگلوبین

• HPT

• Hp

نوع نمونه آزمایش هاپتوگلوبین (HP)

خون

نحوه انجام آزمایش هاپتوگلوبین (HP)

یک متخصص مراقبت های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون می گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می شود. وقتی سوزن داخل یا خارج می شود ممکن است کمی احساس سوزش کنید. این معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می کشد.

خطرات و عوارض انجام آزمایش هاپتوگلوبین (HP)

انجام آزمایش خون خطر بسیار کمی دارد. ممکن است در نقطه ای که سوزن گذاشته شده درد خفیفی یا کبودی داشته باشید، اما بیشتر علائم به سرعت از بین می روند

زمان و شرایط انجام آزمایش هاپتوگلوبین (HP)

• این آزمایش معمولاً در زمانهای مشخصی انجام می‌شود و ممکن است نیاز به پیشنهاد پزشک شما باشد. معمولاً برای انجام آزمایش‌های خونی بهتر است از صبح وقت خالی معده یا پس از چند ساعتی از وعده غذایی آخر استفاده شود.

• در برخی موارد، شاید نیاز به هیچ شرایط آمادگی خاصی برای انجام این آزمایش نباشد. با این حال، پزشک شما ممکن است نکات خاصی را در مورد آماده‌سازی برای آزمایش به شما بیان کند. این ممکن است شامل خوردن یا نخوردن مواد خاص، داروهای مصرفی و سایر موارد باشد.

• در صورت وجود برخی از شرایط خاص مانند بارداری یا بیماری‌های مزمن، ممکن است نیاز به برخی از تدابیر خاص و هماهنگی با پزشک داشته باشید. در این صورت، پزشک شما می‌تواند شرایط انجام آزمایش را به شما توضیح دهد.

• بهتر است همواره پیش از انجام هرگونه آزمایش، با پزشک خود مشورت کنید تا شرایط و زمان مناسب برای شما مشخص شود.

آزمایش هاپتوگلوبین (HP) در چه مواردی تجویز می‌شود؟

آزمایش هاپتوگلوبین معمولاً برای تشخیص کم‌خونی همولیتیک استفاده می‌شود. کم‌خونی همولیتیک یک اختلال است که زمانی رخ می‌دهد که گلبول‌های قرمز خون شما به سرعت بیشتری از آنچه که می‌توانند تعویض شوند، از بین می‌روند. این آزمایش ممکن است همچنین برای بررسی این مورد استفاده شود که آیا نوع دیگری از کم‌خونی یا اختلال دیگری در خون علت علائم شماست. شما ممکن است نیاز به این آزمایش داشته باشید اگر علائم کم‌خونی داشته باشید. این علائم شامل موارد زیر است:

• خستگی

• پوست کمرنگ

• تنفس ناگهانی

• ضربان قلب تند

• جوانه، یک حالت که باعث می‌شود پوست و چشمان شما زرد شوند.

• ادرار با رنگ تیره

• همچنین ممکن است نیاز به انجام این آزمایش داشته باشید اگر انتقال خون داشته‌اید. آزمایش هاپتوگلوبین ممکن است به همراه آزمایش دیگری به نام مستقیم ضد-گلبولین انجام شود. نتایج این آزمایش‌ها می‌تواند نشان دهد که آیا شما به انتقال خون واکنش منفی داشته‌اید یا خیر.

داروها و عوامل مداخله گر برای انجام آزمایش هاپتوگلوبین (HP)

در انجام آزمایش هاپتوگلوبین (HP)، برخی از داروها و عوامل ممکن است تأثیرگذار باشند و نتایج را تحت تأثیر قرار دهند. در نتیجه، قبل از انجام آزمایش، مهم است که پزشک خود را در جریان داروهایی که مصرف می‌کنید و همچنین هرگونه عوامل دیگری که ممکن است تأثیرگذار باشند، قرار دهید. در زیر، لیستی از برخی از داروها و عوامل مداخله‌گر معمول برای آزمایش هاپتوگلوبین (HP) آمده است:

• آنتی‌بیوتیک‌ها

• ضدالتهاب‌ها

• داروهای ضدسرطان

• داروهای ضدافسردگی

• بارداری: بارداری و تغییرات هورمونی ممکن است تأثیری بر نتایج آزمایش داشته باشند.

• بیماری‌های مزمن: برخی از بیماری‌های مزمن مانند بیماری کبدی یا کلیوی نیز می‌توانند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند.

• عوامل تغذیه‌ای: مصرف برخی از مکمل‌های غذایی یا تغییراتی در رژیم غذایی نیز ممکن است تأثیرگذار باشند.

تفسیر آزمایش هاپتوگلوبین (HP)

اگر نتایج آزمایش هاپتوگلوبین نشان دهنده سطح هاپتوگلوبین کمتر از حد معمول باشد، ممکن است به این معنا باشد که یکی از شرایط زیر را دارید:

• کم‌خونی همولیتیک

• بیماری کبدی

• واکنش به انتقال خون

پزشک شما ممکن است سفارش دهد تا آزمایش‌های خون دیگری انجام شود تا به تشخیص کمک شود. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• شمارش رتیکولوسیت

• آزمایش هموگلوبین

• آزمایش هماتوکریت

• آزمایش دهیدروژناز لاکتات

• آزمایش لکه خون

• شمارش کامل گلبولهای خون

این آزمایش‌ها ممکن است در همان زمان یا پس از انجام آزمایش هاپتوگلوبین انجام شود.

مقادیر نرمال آزمایش هاپتوگلوبین (HP)

سوالات رایج در رابطه با آزمایش هاپتوگلوبین (HP)

1. چه چیزی نتیجه نادرست آزمایش هاپتوگلوبین (HP) را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

مصرف برخی از داروها و بیماری‌هایی مانند کم‌خونی همولیتیک، بیماری کبدی، و واکنش به انتقال خون ممکن است بر نتایج آزمایش هاپتوگلوبین (HP) تأثیرگذار باشند.

2. چقدر طول می‌کشد تا نتایج آزمایش هاپتوگلوبین (HP) آماده شود؟

معمولاً نتایج آزمایش هاپتوگلوبین (HP) در چند روز آماده می‌شوند، اما زمان ممکن است بسته به آزمایشگاه و میزان کارآمدی آنها متغیر باشد.

3. چه کارهایی می‌توانم بر اساس نتایج آزمایش هاپتوگلوبین (HP) انجام دهم؟

در صورتی که نتایج نرمال نباشند یا اختلالی مشاهده شود، پزشک شما ممکن است برای شما آزمایش‌های خونی دیگری سفارش دهد یا برنامه درمانی مشخصی را توصیه کند.

نکات مهم دیگری که باقی مانده است و باید بدانید

• سطوح بالای هاپتوگلوبین ممکن است نشانه یک بیماری التهابی باشد. بیماری های التهابی اختلالاتی در سیستم ایمنی بدن هستند که می توانند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کنند. اما آزمایش هاپتوگلوبین معمولاً برای تشخیص یا نظارت بر شرایط مربوط به سطوح بالای هاپتوگلوبین استفاده نمی شود.

• در صورتی که نتایج آزمایش هاپتوگلوبین نرمال نباشند یا نتایج نادرستی داشته باشند، بهتر است با پزشک خود برای بررسی بیشتر و تشخیص دقیق‌تر تماس بگیرید.

تذکر مهم

از اطلاعات موجود در این مقاله نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد سلامتی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.