وضعیت نابسامان بازار برنج
روزنامه جهان صنعت نوشت: در شرایطی که بازار برنج شاهد نوسانات قیمتی شدید و التهابات بی‌سابقه‌ای بوده است، شواهد بسیاری از جمله سخنان وزیر جهاد کشاورزی و رییس انجمن تولیدکنندگان برنج حکایت از احتمال بالای کمبود برنج در بازار دارد.
برنج یکی از کالاهای اساسی مهم در سبد خرید خانوار ایرانی محسوب می‌شود. در حال حاضر اخباری مبنی بر کمبود و گرانی برنج به گوش می‌رسد که نگرانی طیف وسیعی از مردم جامعه را برانگیخته است یا توجه به اینکه برنج قوت غالب سفره خانواده‌های ایرانی است، افزایش قیمت یا کمبود آن در بازار باعث ایجاد مشکل برای مصرف‌کننده می‌شود. از طرفی به دلیل افزایش قیمت‌ها از قدرت خرید مردم کاسته می‌شود و بدین ترتیب مردم مجبور به تغییر رژیم غذایی خود می‌شوند که این امر می‌تواند بر سلامت مردم جامعه تاثیرگذار باشد. برنج‌کاری نیاز آبی بالایی دارد و در شرایط کمبود آب، به‌ویژه در مناطق مستعد کشت برنج، این موضوع به یک چالش جدی تبدیل می‌شود. مدیریت ناکارآمد منابع آبی و تبخیر بالا نیز به این مشکل دامن می‌زند.
تطبیق با شرایط خشکسالی
غلامرضا نوری‌قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی راجع به اقدامات پیشگیرانه در شرایط تنش آبی و تعطیل نشدن فعالیت کشاورزان به مهر گفت: پیش‌تر می‌گفتیم با خشکسالی مبارزه می‌کنیم اما ظاهرا باید با این شرایط موجود زندگی کنیم و زندگی و تولیدات‌مان را با شرایط خشکسالی سازگار کنیم. وی به مقوله تولیدات و فناوری‌های مربوط به تولید محصولات کشاورزی پرداخت و افزود: به دنبال ارقامی هستیم که نسبت به کم‌آبی مقاوم باشند و نسبت به آب‌وهوای گرم کمبود آب و تنش‌های آبی مقاوم باشند.
وزیر جهاد کشاورزی همچنین درباره ممنوعیت تولید برخی از محصولات کشاورزی که در تولید آنها آب بسیار زیادی نیاز است، بیان کرد: همه این موارد در قالب الگوی کشت اعلام و اعمال می‌شود. یکی از آثار این اقدام افزایش نرخ برخی از محصولات کشاورزی نظیر برنج است که مطابق الگوی کشت اعلامی حدود 300هزار تن کاهش تولید برنج در استان‌های غیرشمالی کشور داشتیم و این از تبعات این تصمیم است که باید ارز آن را برای واردات تامین کرد. تکیه و تاکید ما بر تولید داخل است تا بتوانیم با سازگاری با شرایط موجود، تولید را تداوم ببخشیم.
اعلام موضوع از سمت انجمن تولیدکنندگان برنج
چهارشنبه 15مرداد نشست خبری رییس انجمن تامین‌کنندگان و واردکنندگان برنج برگزار شد. رییس انجمن تامین‌کنندگان و واردکنندگان در این نشست به وضعیت بازار برنج در چند سال اخیر پرداخت و گفت: سال 1400 در جلسه ستاد تنظیم بازار در خردادماه، انجمن درباره کمبود برنج در کشور اعلام موضوع کرد، در این مقطع زمانی به دلیل تغییر ارز ترجیحی 4200هزار تومان از سال قبل و سه ماهه نخست 1400 واردات کاهش پیدا کرد. محمد مختاریان افزود: نتیجه جلسه خردادماه این شد که در سال 1400 ممنوعیت واردات لغو شد. براساس قانون انتفاع، وظیفه واردات برنج از وزارت صنعت، معدن و تجارت به وزارت جهاد کشاورزی واگذار شد. به همین دلیل دوباره ممنوعیت واردات اعمال شد.
وی ادامه داد: در این سال بار برنج 40درصد کاهش یافت. این امر سبب شده برنج از هرکیلوگرم 28هزار تومان در اوایل بهمن هر کیلوگرم از 100هزار تومان عبور کند.
این مسوول صنفی تصریح کرد: در سال 1401 به دلیل مشکلات 1400 ممنوعیت واردات برداشته و در این مقطع زمانی واردات بیش از نیاز داخل وارد شد. آمار واردات به یک میلیون و 800هزار تن رسید. این امر مصادف با بهترین سال برداشت برنج ایرانی شد. وی تصریح کرد: در ادامه روند تولید و واردات برنج، در سال 1402 باعث شد که برنج‌های سال قبل در انبارها بماند. در این موضوع از انجمن تامین‌کنندگان و واردکنندگان برنج کمک خواسته شد.
وی اظهار کرد: در این سال 130هزار تن در سال 1402 خریداری شد به قیمت 58 تا 60هزار تومان خریداری و حدود 70هزار تومان به دست مصرف‌کننده رسید.
درخواست از ستاد تنظیم بازار
وی در ادامه روند بازار برنج عنوان کرد: در سال 1403 موجودی انبار برنج 1402 تخلیه شد. انجمن درخواست جلسه از ستاد تنظیم داد و برخی مشکلات مثل طولانی شدن زمان واردات از 30 به 40 روز به دلیل جنگ یمن در ستاد مصوب شد تا ممنوعیت واردات لغو شود.
مختاریان افزود: با تغییر دولت و مستقر شدن دولت جدید ممنوعیت واردات اعمال شد. بنابراین، انجمن بارها نامه نوشت و اعلام کرد ورودی کالا کم شده و ممکن است بازار از تعادل خارج شود. ما نسبت به این وضعیت هشدار دادیم.
رییس انجمن تامین‌کنندگان و واردکنندگان برنج در ادامه به قیمت برنج خارجی اشاره کرد و گفت: قیمت برنج خارجی دو برابر شد و نرخ برنج ایرانی مناسب بود. مصرف عمده بازار به سمت برنج ایرانی بود. ضمن اینکه ارز واردکنندگان برنج تا یک سال قبلش هم پرداخته نشده بود.
وی گفت: آمار نادرست برداشت برنج سال قبل سبب شد تا امسال برنج کهنه نداشته باشیم در حالی که در سال‌های قبل تا آماده شدن برنج نو برای پخت، در چند ماه ابتدای سال از برنج کهنه استفاده می‌شد.
عدم امکان احتکار در بازار برنج
این مسوول صنفی با رد احتکار برنج گفت: احتکار با انگیزه اقتصادی است در حالی که با برداشت برنج نو قیمت این محصول در بازار کاهش پیدا می‌کند و سودی برای انبار برنج کهنه وجود ندارد. رییس انجمن تامین‌کنندگان و واردکنندگان در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه شرکت‌های بزرگ مبادرت به پیش خرید برنج کرده است یا خیر، عنوان کرد: این امر صحت ندارد و برنج‌کار محصولش را پیش فروش نمی‌کند چون ممکن است قیمت‌ها در ادامه تغییر و افزایش یابد.
وی در پایان گفت: با توجه به کاهش واردات برنج در سال گذشته به دلیل اعلام آمار غلط برداشت 7/2میلیون تن برنج ایرانی، یک‌میلیون تن کمبود در بازار داریم که باید دید وزارت جهاد کشاورزی برای مدیریت این بازار چه برنامه‌ای دارد.
