مالیات بر عایدی سرمایه، تمام جامعه را درگیر می‌کند
نمایندگان در نشست علنی دیروز (سه شنبه ) مجلس شورای اسلامی با رفع ایرادات طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی اعاده شده از شورای نگهبان موافقت و چند ماده و بند را اصلاح و الحاق کردند.
قالیباف تصویب را افتخارآمیز دانست
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تنها کمتر از نیم درصد مردم مشمول قانون مالیات بر سوداگری می‌شوند، تأکید کرد که این قانون یکی از قوانین افتخارآمیز مجلس یازدهم خواهد بود.
به گزارش ایلنا، محمدباقر قالیباف در خصوص مشمولین این مالیات افزود: در گذشته به اشتباه گفته می‌شد مالیات بر سوداگری به دنبال اخذ مالیات از 90 درصد مردم است اما واقعیت این است که این قانون تنها سوداگران را دنبال می‌کند. یعنی اگر فردی دارای دو واحد مسکونی بود و قصد فروش یک واحد آن را داشت گفته می‌شد که مشمول سوداگری می‌شد؛ سوداگر کسی است که با نیت سوءاستفاده وارد بازار شده و پیش‌بینی کند که سه ماه بعد به عنوان مثال قیمت طلا، ارز و خودرو افزایش یافته و حجم زیادی را خرید کرده و سه ماه بعد سود آن را دریافت کند و این قانون از این اقدام جلوگیری خواهد کرد.
زیرساخت‌های طرح فراهم نیست
پژوهشگر موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» طرح مالیات بر عایدی سرمایه را نیازمند برخی زیرساخت‌ها و سامانه‌ها برای بررسی دارایی‌ها و معاملات دانست.
ابوالفضل گرمابی با بیان اینکه هم‌اکنون در این زیرساخت‌ها ضعف داریم، افزود: تمرکز دولت سیزدهم بر مالیات بر ثروت، نظیر مالیات بر خانه‌های خالی و خودروهای لوکس، بود که سال به سال هم عملکرد آن در این مورد ضعیف‌تر می‌شود. در سال 1401 سهم مالیات بر ثروت تنها 4 درصد بود که در سال 1402 به 3.6 درصد رسید.
او تصریح کرد که علت کاهش این مالیات‌ها، نبود زیرساخت‌ها و سامانه‌ها و بحث‌های حقوقی است؛ بنابراین نیازمند یک سامانه برای شفاف کردن دارایی‌ها و معاملات هستیم.
کاهش عرضه با مالیات جدید
این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه طرح، محدودیت‌هایی بر تعداد معاملات و مالکیت مسکن و خودرو و … گذاشته است، عنوان کرد: اگر این طرح با دیگر طرح‌ها همراه نشود، خود این موضوع باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود.
گرمابی ادامه داد: برای مثال شخصی 10 عدد خودرو دارد و با آن کار می‌کند. وقتی این افراد با چنین روندی مواجه شوند، مسلما عرضه خود را کاهش می‌دهند. این کاهش عرضه اگر با ورود فعال خودروساز به بازار همراه نشود، باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود. هرچند خودروساز هم نمی‌تواند عرضه خود را افزایش دهد زیرا عملا خودروسازان به مونتاژکار تبدیل شده‌اند و قطعات مورد نیاز خود را از چین وارد می‌کنند.
او تصریح کرد: اکنون بین قیمت کارخانه و بازار تفاوت وجود دارد و دست‌هایی این خودرو را از کارخانه وارد بازار می‌کنند. اگر این طرح اجرا شود، این دست‌ها معاملات را متوقف می‌کنند و منتظر افزایش قیمت‌ها می‌شوند.
این پژوهشگر اقتصادی درباره تاثیر این طرح در بازارهای دیگر اظهار کرد: از طرفی دیگر در بازار مسکن، کسی که بیشتر از 4 ملک در تملک دارد، عجله‌ای در معاملات نمی‌کند و با تاخیر فعالیت می‌کند. بنابراین با یک تقاضای گسترده و یک عرضه‌ی قطره چکانی مواجه می‌شویم و باز هم این نیازمند طرح‌های دولت نظیر نهضت ملی مسکن است که هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است.
گرمابی تاکید کرد: برای اینکه طرح مالیات بر عایدی سرمایه بخواهد کارآمد باشد و باعث افزایش قیمت‌ها نشود، باید عرضه افزایش یابد.
پژوهشگر موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: سفته‌بازان در هر بازاری اعم از خودرو یا مسکن، اگر با کنترل و محدودیت مواجه شوند، عرضه خود را کاهش می‌دهند و اگر این کاهش عرضه با طرح‌های مکمل برای جبران آن همراه نشود، موجب افزایش قیمت‌ها می‌شود
ورود سفته‌بازان به بازارهای دیگر
او در ادامه درباره دیگر آثار این طرح بیان کرد: صاحبان سرمایه‌های کلان، که بازار خودرو و مسکن را در اختیار دارند، زیرک‌تر از آن هستند که خود را با شرایط جدید وفق ندهند. این افراد به بازارهایی، مانند رمزارز، منتقل می‌شوند که راحت‌تر بتوانند فعالیت کنند.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه اگرچه در طرح به سفته‌بازی در تمام بازارها اشاره شده اما سازوکار دقیقی برای این کار وجود ندارد و مبهم است، عنوان کرد:عمده سفته‌بازی در بازارهای مالی کشور است و این می‌تواند ورود سرمایه را صرفا به نفع سفته‌بازی کند.
ابوالفضل گرمابی: وقتی مالیات بر عایدی سرمایه با سیاست‌های مکمل همراه نباشد قیمت‌ها را برای تمام مردم افزایش می‌دهد و به صورت غیرمستقیم همه درگیر می‌شوند؛ حتی این درگیری برای طبقات پایینتر به شدت بیشتری است
گرمابی تصریح کرد: آنها برای سفته‌بازی کوتاه‌مدت و نه سرمایه‌گذاری بلندمدت وارد بازار بورس می‌شوند و تنش را در بازارهای مالی افزایش می‌دهد.
به گفته او، همچنین ممکن است با معاملات پایاپای مواجه شویم. برای مثال تعداد معاملات طلا محدود شود، اما شخص معاملات خود را به صورت غیررسمی و کالای خود را در قبال دلار یا رمز ارز معامله کند.
درگیری غیرمستقیم تمام جامعه
این پژوهشگر اقتصادی درباره ادعای قالیباف مبنی بر درگیر شدن نیم درصد از افراد جامعه در این طرح، اذعان کرد که مسئله درگیری نیم درصد جامعه نیست، مسئله آثار غیرمستقیم این طرح است.
گرمابی با تاکید بر اینکه این نیم درصد دنبال ایجاد نوسان در بازارند و وقتی بخواهیم آنها را محدود کنیم، عرضه خود را محدود می‌کنند و فقط در قیمت‌های بالاتر مشغول معامله می‌شوند، خاطرنشان کرد: وقتی این نیم درصد درگیر می‌شوند، به طور غیرمستقیم تمام جامعه را درگیر می‌کنند
او تصریح کرد: وقتی مالیات بر عایدی سرمایه با سیاست‌های مکمل همراه نباشد قیمت‌ها را برای تمام مردم افزایش می‌دهد و به صورت غیرمستقیم همه درگیر می‌شوند. حتی این درگیری برای طبقات پایینتر به شدت بیشتری است.
فقط علائم را می‌بینند!
این پژوهشگر موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی با تاکید بر اینکه مالیات بر عایدی سرمایه با این شرایط ناکارآست، اظهار کرد: سیاست‌گذار نمی‌تواند ریشه مسئله را حل کند و فقط به معلول‌ها توجه می‌کند.
گرمابی با تصریح اینکه سیاست‌گذار متوجه نیست وضعیت اقتصاد به صورتی است که بخش مولد نمی‌تواند فعال باشد، ادامه داد: اکنون به یک صدکی از جامعه اعتبار داده می‌شود که قدرت خرید بالایی دارد و این صدک با این اعتبارات به سفته‌بازی مشغول می‌شود. این صدک پول خود را وارد فضای مولد نمی‌کند زیرا فضای مولد در ایران به شدت ضعیف است و نمی‌تواند سودی را به سرمایه‌گذار بدهد که سفته‌بازی می‌دهد.
او تاکید کرد: باید مسئله انتقال قدرت خرید را حل کرد که اکنون فقط در دست عده‌ای محدود است که با آن سفته‌بازی می‌کنند. باید سازوکاری ایجاد شود که مالیات بر دارایی جایگزین مالیات بر عایدی سرمایه شود. هرچند دولت نمی‌تواند این کار را انجام دهد و کارنامه‌اش گویای این است.
گرمابی در نهایت خاطرنشان کرد: وقتی دولت نمی‌تواند ریشه‌ها را حل کند، علائم را کاهش می‌دهد. سفته‌بازی یکی از علائم است و مشکل اصلی، نبود سیستم توزیع درآمد کاراست.
