از مریخ هم تولیدکننده وارد کنیم، قدرت خرید مصرف‌کننده افزایش نمی‌یابد
بعد از قرارداد 25 ساله بین ایران و جمهوری خلق چین، حضور چینی‌ها در اکثر عرصه‌های اقتصادی در صدر خبرها قرار گرفت. مشارکت در ساخت ورزشگاه و فرودگاه، فعالیت در سواحل و … از نمونه حضور چشم‌بادامی‌ها در اقتصاد ایران بود و اکنون قرار است به حوزه ساخت‌وساز مسکن در کشور ما نیز ورود کنند.
حضور چینی‌ها در مسکن‌سازی ایران در اواخر سال گذشته مطرح شد و اکنون به مرحله اجرا رسیده است. دو روز پیش مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران خبر داد که شرکت چینی سازنده مسکن، در تهران مستقر شده است.
چینی‌ها 200 هزار مسکن می‌سازند
مهدی هدایت در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین، با تاکید بر اینکه این روزها جلسات هفتگی منظم با شرکت چینی سازنده مسکن در تهران برگزار می‌شود، اظهار کرد: در حال حاضر یک شرکت چینی در تهران مستقر است و مهمترین دلیلی که باعث شده اقبال بیشتری برای ورود چینی‌ها به بافت فرسوده تهران ایجاد شود سرعت در اتمام پروژه است. چرا که طولانی شدن ساخت مسکن در بافت فرسوده باعث کاهش علاقمندی مردم و ساکنان بافت فرسوده می‌شود.
تحلیلگر بازار مسکن: ورود چینی‌ها ممکن است باعث شود با نظارت بهتر محصولات باکیفیت‌تری تولید شود زیرا در ایران مشکل نظارت و هزینه بالای ساخت وجود دارد و تولیدکنندگان حرفه‌ای و فنی نیستند؛ اما اگر حتی از کره مریخ هم تولیدکننده و سرمایه‌گذار وارد کنیم، به افزایش قدرت خرید مصرف‌کنندگان کمکی نمی‌کند
او همچنین اعلام کرد: در حال حاضر هنوز به مرحله قرارداد با چینی‌ها نرسیده‌ایم اما آنچه مشخص است اینکه قرار است چینی‌ها در تهران و در مناطق 22گانه در فاز نخست 200 هزار واحد مسکونی احداث کنند.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در خصوص تامین پول چینی‌ها برای ساخت مسکن در تهران گفت: تامین پول چینی‌ها از مسیر یوزانس خواهد بود و پول آنها 5 سال بعد به نرخ بهره‌ای که در قرارداد یوزانس مشخص خواهد شد از محل فروش واحدهای مسکونی که توسط چینی‌ها احداث شده است پس داده می‌شود.
هدایت همچنین افزود: دو شرط اساسی برای ورود چینی‌ها به بافت فرسوده تهران از ابتدا مطرح شد. اول اینکه چینی‌ها تامین منابع انجام دهند تا به رونق ساخت و ساز در تهران با رویکرد نوسازی بافت فرسوده کمک کنند. دومین شرط اساسی نیز موضوع انتقال تکنولوژی جدید است و تا این دو موضوع محقق نشود عملا با شرکت‌های چینی وارد قرارداد نخواهیم شد. البته باید چینی‌ها در پروژه‌ها از کارگران ایرانی و مصالح ساختمانی ایرانی نیز استفاده کنند.
او درباره توان شرکت‌های ایرانی اظهار کرد: شرکت‌های ایرانی طولانی مدت مسکن می‌سازند. به هر حال در بافت فرسوده محدودیت‌های دسترسی و موضوع نفوذپذیری وجود دارد. در بافت فرسوده وقتی واحد مسکونی زودتر تکمیل شود میزان علاقمندی برای مشارکت در احیای بافت نیز بالا می‌رود. اما می‌بینیم که یک پروژه 3 سال طول می‌کشد و مردم علاقمندی خود را برای مشارکت و نوسازی از دست می‌دهند.
اما آیا واقعا چنین توانی در داخل وجود ندارد و تاثیر این 200 هزار مسکن در حل مشکلات این حوزه مسأله‌دار و خبرساز چیست؟
مشکلات مسکن با ورود چینی‌ها حل نمی‌شود
یک کارشناس بازار مسکن در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره استقرار شرکت مسکن‌ساز چینی در تهران عنوان کرد: این همکاری‌ها به ظاهر می‌تواند شبیه سرمایه‌گذاری باشد، اما مشکلات اصلی مسکن را حل نمی‌کند.
ناصر ذاکری افزود: مشکل اصلی مسکن این نیست که چنین مجموعه‌های تولیدی در آن فعال نیستند که با ورود شرکت‌های چینی، مشکلات بازار حل شود. مشکل بخش مسکن این است که اجازه دادیم قیمت زمین شهری به حدی بالا رود که نیازمندان و مصرف‌کنندگان واقعی از بازار خارج شوند. او تاکید کرد: اگر حتی از کره مریخ هم تولیدکننده و سرمایه‌گذار وارد کنیم، به افزایش قدرت خرید مصرف‌کنندگان کمکی نمی‌کند.
این تحلیلگر بازار مسکن با عنوان اینکه ورود چینی‌ها ممکن است باعث شود با نظارت بهتر، محصولات باکیفیت‌تری تولید شود، بیان کرد: در ایران مشکل نظارت و هزینه بالای ساخت وجود دارد زیرا تولیدکنندگان ما حرفه‌ای و فنی نیستند، تجربه لازم را ندارند و از بد حادثه در این حوزه فعالیت می‌کنند.
ذاکری تصریح کرد: ورود چنین شرکت‌هایی شاید بتواند مثبت باشد اما نمی‌تواند مشکل اصلی ما را حل کند.
بازار ایران برای چینی‌ها سود ندارد
او درباره فعالیت چینی‌ها در بازار مسکن ایران گفت: چینی‌ها دنبال سود هستند و فعالیت مسکن‌سازی در ایران نمی‌تواند برای آنها در مبالغ هنگفت سودآور باشد.
این کارشناس اقتصاد مسکن ادامه داد: اگر هدف از فعالیت، تامین نیاز مصرف‌کننده واقعی باشد، در بازار ایران مصرف‌کننده امکانات خرید این مسکن را ندارد.
ناصر ذاکری در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: برای دولت تجهیز منابع داخلی سخت است و آسانترین راه، وارد کردن تولیدکننده خارجی است. برای مثال سهم تسهیلات مسکن در مجموع تسهیلات اعطایی بانک‌ها فقط 6 درصد است، در حالی که در اکثر کشورها، سهم وام‌های مسکن بالای 20 درصد برآورد می‌شود
ذاکری با بیان اینکه قدرت خرید مصرف‌کننده واقعی افزایش نمی‌یابد مگر اینکه بانک‌های ما خانه‌تکانی کنند و به سمت اعطای تسهیلات مسکن بروند، اضافه کرد: سهم تسهیلات مسکن در مجموع تسهیلات اعطایی بانک‌ها فقط 6 درصد است، در حالی که در اکثر کشورها، سهم وام‌های مسکن بالای 20 درصد برآورد می‌شود.
او خاطرنشان کرد: در بلندمدت شاید بتوانیم تغییراتی در نظام بانکی ایجاد کنیم که در حوزه مسکن به مصرف‌کنندگان کمک بیشتری شود اما تا زمانی که این اتفاق نیافتد، تقاضای مسکن تابعی از شرایط سفته‌بازی بازار است.
تولیدکننده و مصرف‌کننده واقعی نیستند
این تحلیلگر بازار مسکن در پاسخ به اینکه «آیا پیمانکار ایرانی قادر به ساخت 200 هزار مسکن نیست؟»، اذعان کرد: پیمانکاران ایرانی به دلیل مشکلات مالی و تعهدشان به دولت، تارومار شده‌اند.
ذاکری با اشاره به اینکه در داخل کشور قدرت و پتانسیلی در بعضی شرکت‌ها داریم که می‌توانند فراتر از این 200 هزار مسکن هم فعالیت کنند، درباره تاثیر این 200 هزار واحد در بازار، تاکید کرد: دولت اگر واقعا می‌خواست کار موثری در حوزه مسکن انجام دهد، اولین قدم این بود که بازار مسکن را بازآرایی کند.
به گفته او، دولت باید در راستای تغییر رویه تولید حرکت کند و واقعی‌ها شروع به فعالیت کنند. زیرا در بازار مسکن نه خریدار واقعی است و نه تولیدکننده. عمده خریداران به دلیل تقاضاهای سفته‌بازانه فعالیت می‌کنند و تولیدکنندگان ما، حرفه‌ای و توانمند نیستند که کالایی باکیفیت تولید و عرضه کنند.
این کارشناس درباره غیرواقعی بودن تولیدکنندگان بازار مسکن ایران افزود: برخی از افرادی که وارد بازار مسکن شده‌اند، به این دلیل که در حوزه‌های دیگر قادر به سرمایه‌گذاری نیستند، به انبوه‌ساز تبدیل شده‌اند.
ذاکری با بیان اینکه اکثر فعالان اقتصادی وقتی به سطحی از امکانات می‌رسند، حتما وارد فعالیت ساخت‌وساز می‌شوند، تصریح کرد: در ایران منابع و امکانات زیاد است؛ اما تولیدکنندگان حرفه‌ای و توانمند نیستند.
او اظهار کرد: اکنون بازار مسکن باید بازآرایی شود تا تولیدکنندگان حرفه‌ای و توانمند وارد بازار شوند و اگر کسی هم خواهان سرمایه‌گذاری در مسکن است، به صورت خرید سهام این کار را انجام دهد.
این تحلیلگر اقتصاد مسکن با تاکید بر اینکه نباید اجازه دهیم هرکسی نام خود را انبوه‌ساز بگذارد و محصولات بی‌کیفیت تولید کند، گفت: دولت ابتدا باید بازآرایی بازار را انجام دهد و اگر زمانی این فعالیت به نتیجه نرسید و احساس خلأ کردیم، آنگاه از تولیدکننده چینی کمک بگیریم.
ذاکری با اشاره به اینکه امکانات خود را تجهیز نکردیم و تلاش نکردیم تولیدکنندگان خود را سازمان‌یافته و متشکل کنیم، خاطرنشان کرد: برای دولت تجهیز منابع داخلی سخت است و آسانترین راه، وارد کردن تولیدکننده خارجی است.
