آزمایش کراتین کیناز CK؛ پنجره‌ای به سلامت عضلات و قلب

آزمایش کراتین کیناز چیست؟

آزمایش کراتین کیناز (CK)، که به عنوان آزمایش کراتین فسفوکیناز (CPK) نیز شناخته می‌شود، میزان آنزیم کراتین کیناز را در نمونه خون شما اندازه‌گیری می‌کند. CK یک نوع آنزیم است که به تسریع واکنش‌های شیمیایی خاص در بدن شما کمک می‌کند. CK به تولید انرژی کمک کرده و بیشتر آن در عضلات اسکلتی شما (عضلاتی که برای حرکت استفاده می‌شوند) قرار دارد. همچنین CK در عضله قلب و مقادیر کمی در مغز شما وجود دارد.

به طور معمول، مقدار کمی CK در اثر فرسودگی و پارگی طبیعی عضلات وارد خون شما می‌شود. اما اگر بافت‌های عضلانی، قلبی یا مغزی شما آسیب ببینند، مقدار بیشتری CK از سلول‌هایتان به جریان خون نشت می‌کند. آزمایش CK به طور عمده برای کمک به تشخیص و پایش آسیب‌ها و بیماری‌هایی که باعث آسیب به عضلات اسکلتی و افزایش سطح CK در خون شما می‌شوند، استفاده می‌شود. با این حال، این آزمایش ممکن است برای تشخیص شرایطی که به عضله قلب و مغز آسیب می‌رساند نیز به کار رود.

نام کامل آزمایش کراتین کیناز

• کراتین کیناز (Creatine Kinase)

نام های دیگر آزمایش کراتین کیناز

• آزمایش کراتین فسفوکیناز (CPK)

• تست CK

• تست CPK Total

نوع نمونه آزمایش کراتین کیناز

خون

نحوه انجام آزمایش کراتین کیناز

یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی از طریق رگ در بازوی شما، با استفاده از یک سوزن کوچک، نمونه خون می‌گیرد. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع‌آوری می‌شود. ممکن است هنگام ورود یا خروج سوزن، کمی سوزش احساس کنید. این کار معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.

خطرات و عوارض انجام آزمایش کراتین کیناز

آزمایش کراتین کیناز یک آزمایش ایمن و کم خطر است. با این حال، مانند هر آزمایش دیگری، خطرات و عوارض جانبی جزئی وجود دارد که ممکن است رخ دهد. خطرات و عوارض جانبی احتمالی عبارتند از درد یا کبودی در محل نمونه‌گیری و خونریزی خفیف 

زمان و شرایط انجام آزمایش کراتین کیناز

برای آزمایش CK نیازی به آمادگی خاصی ندارید. برای کمک به اطمینان از دقیق بودن نتایج، ممکن است پزشک از شما بخواهد چند روز قبل از آزمایش از ورزش شدید و نوشیدن الکل خودداری کنید. 

آزمایش کراتین کیناز در چه مواردی تجویز می‌شود؟

در صورت داشتن علائم اختلال عضلانی ممکن است نیاز به آزمایش CK داشته باشید. این شامل:

• درد و یا گرفتگی عضلات

• ضعف عضلانی

• مشکلات تعادلی و یا افتادن زیاد

• بی حسی یا گزگز

• ادرار تیره رنگ ( ادرار کردن )

• پاهای متورم

همچنین ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشید اگر:

• صدمه ای داشته اید که ماهیچه های شما را له کرده یا پاره کرده است.

• سوختگی های جدی داشته اند.

• از داروهای خاصی استفاده کنید که ممکن است باعث آسیب عضلانی شود، مانند استاتین ها برای کاهش کلسترول خون

• سکته مغزی یا آسیب مغزی تروماتیک (TBI) داشته باشید.

داروها و عوامل مداخله گر برای انجام آزمایش کراتین کیناز

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن

• داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین

• داروهای ضدتشنج مانند فنی توئین

• داروهای کاهنده کلسترول مانند استاتین‌ها

• داروهای ضدافسردگی مانند لیتیوم

• داروهای هورمونی مانند کورتیکواستروئیدها

• مکمل‌های گیاهی مانند جینسینگ و خار مریم

• فعالیت بدنی شدید

• تزریق عضلانی

• آسیب عضلانی

• بیماری‌های عضلانی

• بیماری‌های کبدی

• بیماری‌های کلیوی

• تیروئید پرکار

• مصرف الکل و کافئین 

تفسیر آزمایش کراتین کیناز

اگر سطح CK شما بالاتر از حد نرمال باشد:

• آسیب عضلانی: فعالیت بدنی شدید، تزریق عضلانی، آسیب عضلانی

• حمله قلبی: سطح CK معمولاً 6 تا 12 ساعت پس از حمله قلبی افزایش می‌یابد و به طور طبیعی در 2 تا 3 روز به سطح نرمال باز می‌گردد.

• بیماری‌های عضلانی: دیستروفی عضلانی، میوپاتی

• بیماری‌های کبدی: هپاتیت، سیروز

• بیماری‌های کلیوی: نارسایی کلیوی

• تیروئید پرکار

اگر سطح CK شما پایینتر از حد نرمال باشد:

• کمبود توده عضلانی

• بیماری‌های کبدی

• بیماری‌های هورمونی

نکته: محدوده نرمال CK ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد.

سطوح CK ممکن است تا دو روز پس از صدمات خاص به بالاترین حد خود نرسد. بنابراین، ممکن است بیش از یک آزمایش CK انجام دهید تا ببینید آیا سطح شما بالا می رود یا پایین. سطوح CK که بالا می مانند یا افزایش می یابند ممکن است به این معنی باشد که آسیب عضلانی همچنان ادامه دارد.

پزشک شما با در نظر گرفتن عوامل مختلفی مانند سن، جنس، نژاد، سطح فعالیت بدنی، سابقه پزشکی و علائم شما، نتایج آزمایش CK را تفسیر خواهد کرد. 

مقادیر نرمال آزمایش کراتین کیناز

سوالات رایج در رابطه با آزمایش کراتین کیناز

1. هدف از انجام آزمایش کراتین کیناز چیست؟

آزمایش CK برای تشخیص و پایش بیماری‌های مختلفی از جمله: آسیب عضلانی ، حمله قلبی ، بیماری‌های عضلانی ، بیماری‌های کبدی ، تیروئید پرکار

2. چه زمانی باید آزمایش کراتین کیناز انجام دهیم؟

اگر علائمی مانند درد عضلانی، ضعف عضلانی یا خستگی دارید.

اگر سابقه بیماری عضلانی، بیماری کبدی، بیماری کلیوی یا تیروئید پرکار دارید.

اگر اخیراً دچار حمله قلبی شده‌اید.

اگر به طور منظم ورزش می‌کنید و پزشک شما می‌خواهد سطح CK شما را پایش 

3. چگونه برای آزمایش کراتین کیناز آماده شویم؟

معمولاً نیازی به ناشتا بودن نیست.

به پزشک خود لیستی از تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، بدهید.

اگر سابقه بیماری خاصی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.

اگر به طور منظم ورزش می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.

4. آیا قبل از انجام آزمایش CK باید ناشتا باشم؟

به طور کلی، برای انجام آزمایش CK نیازی به ناشتا بودن نیست.

با این حال، اگر آزمایشگاه شما دستورالعمل خاصی دارد، باید از آن پیروی کنید.

5. آیا آزمایش CK دردناک است؟

آزمایش CK یک آزمایش خون ساده است که معمولاً دردناک نیست.

ممکن است هنگام وارد شدن سوزن به رگ، کمی سوزش احساس کنید.

6. چه زمانی نتایج آزمایش CK آماده می‌شود؟

نتایج آزمایش CK معمولاً در عرض چند روز آماده می‌شود.

با این حال، زمان آماده شدن نتایج ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد.

7. هزینه آزمایش CK چقدر است؟

هزینه آزمایش CK به عوامل مختلفی مانند محل انجام آزمایش و نوع بیمه شما بستگی دارد.

8. آیا می توانم با سطح بالای CK زندگی کنم؟

بله، در برخی موارد می توان با سطح بالای CK زندگی کرد.

با این حال، اگر سطح CK شما بالا است، مهم است که با پزشک خود کار کنید تا علت آن را مشخص و درمان مناسب را دریافت کنید.

نکات مهم دیگری که باقی مانده است و باید بدانید

• اگر منبع افزایش سطح CK مشخص نیست، ممکن است به نوع خاصی از آزمایش CK نیاز داشته باشید تا بفهمید آیا CK از عضلات، قلب یا مغز شما می آید یا خیر. این آزمایش خاص تر، آزمایش ایزوآنزیم CK نامیده می شود.

• افزایش سطح CK  همیشه نشان دهنده یک مشکل جدی نیست.  فعالیت بدنی شدید، تزریق عضلانی و مصرف برخی داروها می توانند به طور موقت سطح CK را افزایش دهند.

• درمان سطح بالای CK به علت آن بستگی دارد. در برخی موارد،ممکن است نیاز به درمان خاصی نباشد. در موارد دیگر، ممکن است نیاز به دارو یا درمان باشد.

تذکر مهم

از اطلاعات موجود در این مقاله نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد سلامتی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.