ترومبوز ورید کبدی یا سندرم بود کیاری؛ تهدیدی خاموش برای سلامت کبد

ترومبوز ورید کبدی؛ از علل تا درمان، همه آنچه باید بدانید 

ترومبوز ورید کبدی یا سندرم بود-کیاری بیماری نادری است که در آن رگ‌های خونی کبد به دلیل تشکیل لخته خون مسدود می‌شوند. این انسداد مانع از جریان خون طبیعی به قلب شده و در نتیجه باعث آسیب جدی به کبد می‌شود. بدون درمان مناسب، این بیماری می‌تواند به نارسایی کبد و عوارض جدی دیگر منجر شود.

ترومبوز ورید کبدی چیست؟

ترومبوز ورید کبدی (HVT) یک انسداد در وریدهای کبدی است که به دلیل لخته شدن خون ایجاد می‌شود. این بیماری سیستم زهکشی کبد را مسدود می‌کند و جریان خون را به قلب مختل می‌کند. بدون جریان خون مناسب، کبد اکسیژن تازه مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کند که می‌تواند به آسیب جدی کبد و در نهایت نارسایی کبد منجر شود.

علل ترومبوز ورید کبدی:

علل ایجاد ترومبوز ورید کبدی متنوع بوده و می‌توانند عوامل مختلفی را شامل شوند. برخی از این عوامل ژنتیکی هستند، برخی به بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط‌اند و برخی دیگر به دلیل عادات زندگی یا عوامل محیطی ایجاد می‌شوند. در ادامه به بررسی عوامل مختلفی که می‌توانند منجر به ترومبوز ورید کبدی شوند، خواهیم پرداخت: 

• اختلالات خونریزی

• سرطان کبد

• آسیب کبد

• عفونت‌ها

• التهاب وریدها (فلبیت)

• قرص‌های ضد بارداری

• بارداری

• داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی

• اختلالات خود ایمنی

• اختلالات التهابی

• اختلالات بافت همبند

علائم ترومبوز ورید کبدی

علائم ترومبوز ورید کبدی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و برخی افراد ممکن است تا زمانی که انسداد باعث آسیب کبدی نشود، هیچ علامتی نداشته باشند. سندرم بود کیاری نیز نام دیگری برای ترومبوز ورید کبدی است. در مراحل اولیه این بیماری، ممکن است همه افراد مبتلا به ترومبوز ورید کبدی علائم قابل توجهی نداشته باشند. برای افرادی که علائم دارند، شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• تجمع مایع در شکم

• بزرگ شدن کبد

این علائم به دلیل افزایش فشار پشت انسداد ایجاد می‌شوند.

علائم دیگر ترومبوز ورید کبدی عبارتند از: 

• حالت تهوع و استفراغ

• استفراغ خون

• کاهش وزن غیر قابل توضیح

• بزرگ شدن طحال

• تورم اندام‌های تحتانی

• درد شکم (عمدتاً در قسمت بالای سمت راست شکم)

• زردی (زرد شدن پوست و چشم‌ها)

اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید. درمان سریع از آسیب کبد جلوگیری می‌کند و چشم‌انداز بهبودی را بهبود می‌بخشد.

راههای تشخیص ترومبوز ورید کبدی

پزشک شما می‌تواند با گرفتن تاریخچه پزشکی، انجام آزمایش‌های خون و معاینه فیزیکی، ترومبوز ورید کبدی را تشخیص دهد. در طول معاینه، پزشک شما به آرامی روی شکم شما فشار می‌دهد تا وجود مایع یا بزرگ شدن کبد را بررسی کند.

نمونه خون می‌تواند نشان دهد که کبد شما به درستی کار می‌کند. اگر نتایج آزمایش خون نشان دهنده آسیب کبدی باشد، ممکن است به آزمایش تصویربرداری نیاز داشته باشید.

پزشک شما ممکن است سونوگرافی کبد را برای بررسی اندازه و علائم آسیب آن تجویز کند. سی تی اسکن نیز می‌تواند برای بررسی انسدادها و بافت آسیب دیده استفاده شود.

اگر پزشک شما ناهنجاری‌هایی در کبد شما مشاهده کند، ممکن است به بیوپسی کبد نیاز داشته باشید. برای انجام بیوپسی، پزشک شما یک قطعه کوچک بافت از کبد شما را برای بررسی آسیب برمی‌دارد.

پزشک شما همچنین می‌تواند فشار داخل وریدهای کبدی را اندازه‌گیری کند. برای این کار، آنها یک ابزار کوچک را از طریق یک کاتتر وارد یک ورید می‌کنند. این روش کاتتریزاسیون ورید کبدی نامیده می‌شود.

راههای درمان ترومبوز ورید کبدی

داروها

داروهای ضد انعقاد می‌توانند اغلب ترومبوز ورید کبدی را درمان کنند. داروهایی که برای حل کردن لخته‌های خون استفاده می‌شوند، داروهای فیبرینولیتیک نامیده می‌شوند. پزشک شما همچنین ممکن است برای جلوگیری از لخته شدن خون، داروهای ضد انعقاد را تجویز کند.

جراحی

پزشک شما ممکن است برای بهبود جریان خون، ورید کبدی آسیب دیده را باز کند. این روش آنژیوپلاستی ترانسلوکینال پوستی نامیده می‌شود. در طول این روش، یک جراح یک کاتتر را وارد ورید مسدود شده می‌کند. کاتتر در انتهای خود یک بالون خالی دارد که جراح پس از قرار گرفتن در ورید، آن را باد می‌کند. این باعث می‌شود ورید باز شود.

پس از باز شدن ورید به اندازه کافی، جراح یک مش سیم را وارد ورید می‌کند. این باعث می‌شود ورید باز بماند.

جراح شما ممکن است از شانتینگ پورتوسیستمیک داخل کبدی ترانسژوگولار برای هدایت جریان خون دور از کبد استفاده کند. این فشار روی ورید پورت را کاهش می‌دهد که مسئول انتقال خون به کبد است.

عوارض و چشم‌انداز آینده

ترومبوز ورید کبدی درمان نشده می‌تواند به نارسایی کبد منجر شود. افرادی که مبتلا به نارسایی کبد هستند و پیوند کبد دریافت نمی‌کنند، ممکن است سه سال طول عمر داشته باشند. موفقیت برنامه درمانی شما به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله:

• محل انسداد

• سرعت درمان

• نوع درمان

• علت اصلی ترومبوز ورید کبدی

ترومبوز ورید کبدی همیشه در مراحل اولیه خود علائم قابل توجهی ندارد. اگر تشخیص زودهنگام دریافت کنید و بلافاصله درمان را شروع کنید، چشم‌انداز بهبودی شما بهتر خواهد بود.

به طور منظم با پزشک خود چکاپ کنید و اگر علائمی را تجربه می‌کنید که نگران آن هستید، به آنها اطلاع دهید. این باعث می‌شود تشخیص زودهنگام بیماری‌های بالقوه جدی محتمل‌تر شود.

سوالات متداول درباره ترومبوز ورید کبدی

1. آیا ترومبوز ورید کبدی ارثی است؟

در برخی موارد، عوامل ژنتیکی و اختلالات ارثی انعقاد خون می‌توانند نقش داشته باشند، اما در اکثر موارد، این بیماری به صورت اکتسابی است.

2. آیا چاقی خطر ابتلا به ترومبوز ورید کبدی را افزایش می‌دهد؟

بله، چاقی با افزایش خطر بسیاری از بیماری‌ها از جمله ترومبوز ورید کبدی همراه است.

3. آیا ترومبوز ورید کبدی همیشه علائم دارد؟

خیر، در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد یا علائم بسیار خفیفی داشته باشد.

4. آیا ترومبوز ورید کبدی قابل پیشگیری است؟

در بسیاری از موارد، پیشگیری کامل امکان‌پذیر نیست، اما با کنترل عوامل خطر مانند درمان بیماری‌های زمینه‌ای و داشتن سبک زندگی سالم می‌توان خطر ابتلا را کاهش داد.

جمع‌بندی

ترومبوز ورید کبدی یک بیماری است که با تشکیل لخته خون در وریدهای کبد مشخص می‌شود و جریان خون به قلب را مختل می‌کند. این بیماری می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند مشکلات ژنتیکی، بیماری‌های کبدی، مصرف برخی داروها و یا جراحی رخ دهد. علائم آن ممکن است خفیف یا شدید باشد و شامل درد شکم، زردی پوست، تورم و خستگی می‌شود. تشخیص این بیماری با آزمایش‌های مختلفی مانند سونوگرافی و سی تی اسکن انجام می‌شود و درمان آن بسته به شدت بیماری، از داروهای ضد انعقاد تا پیوند کبد متغیر است. تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری برای جلوگیری از عوارض جدی بسیار مهم است.

گردآوری:بخش سلامت موزستان