نگاهی به زندگی و آثار بی‌پایان نویسنده محبوب، مهدی آذر یزدی

پیشوای ادبیات کودک و نوجوان: آشنایی با مهدی آذر یزدی 

مهدی آذریزدی کیست؟

آذریزدی نخستین نویسنده بود که به فکر نوشتن داستان‌ها و کتبی برای کودکان و نوجوانان ایران افتاد. این ایده و تلاش‌های وی در این زمینه باعث اختصاص عنوان “پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران” به او شد. به خاطر آثار ارزشمند و تأثیرگذارش در زمینه کتاب‌های کودک، روز ملی ادبیات کودک و نوجوان به نام وی اختصاص یافت.

معروف‌ترین اثر آذریزدی مجموعه “قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب” است که جایزه‌های متعددی از جمله جایزهٔ یونسکو و جایزهٔ سلطنتی کتاب سال را به دنبال داشت. این کتب توسط شورای کتاب کودک به‌عنوان کتاب برگزیدهٔ سال انتخاب شدند و تأثیرات آن‌ها تا امروز حاصل مانده است.

زندگینامه مهدی آذریزدی 

مهدی آذریزدی، نویسنده برجسته کتاب‌های کودک و نوجوان اهل ایران، در 27 اسفند 1300  در محله خرمشاه یزد به دنیا آمد. او از خانواده‌ای تازه مسلمان با اجدادی زرتشتی بود. از هشت سالگی همراه با پدرش در زمین رعیتی فعالیت کرد و سپس به کارگاه جوراب بافی یزد پیوست. با تصمیم به تأسیس کتابفروشی در یزد، زندگی او مسیری جدید گرفت و او را از میان شاگردان کارگاه به کتابفروشی منتقل کرد.

کار در کتابفروشی نه تنها زمینه‌ای برای کسب درآمد برای او فراهم کرد، بلکه باعث آشنایی او با اهل ادب و شعر شد. پس از مدتی، او به تهران نقل مکان کرد و در چاپخانه حاج محمد علی علمی کار کرد.

در فیلم مستند “شبیه هیچکس”، آذریزدی درباره زندگی خود اظهار نظر می‌کند. او از وضع اقتصادی و اجتماعی خود راضی نبوده و همیشه به دنبال بهبود شرایط و موفقیت بیشتر بوده است. او تا زمانی که 86 سال داشت، تمام عمر خود را کار کرده و با این حال هیچ دارایی به دست نیاورده است.

در سن 35 سالگی و در سال 1335، پس از توجه به یک قصه از انوار سهیلی، به نویسندگی ساده و مختصر برای کودکان مشغول شد. این ایده، به ایجاد مجموعه “قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب” انجامید.

آذریزدی هرگز ازدواج نکرد و به کار دولتی مشغول نشد. علاوه بر نویسندگی، به امور غلط گیری و اعلام‌نویسی نیز پرداخت. او در سال‌های پایانی زندگی‌اش نیز به نگارش نوشته‌هایی که هنوز منتشر نشده بودند، ادامه داد و پیش از درگذشت اعلام کرد که نوشته‌های بیشتری نیز دارد. او در تاریخ 18 تیر 1388 از دنیا رفت. 

پیشه و جوایز مهدی آذریزدی

در سال 1335، مهدی آذریزدی با توجه به تخصص و زمینه مطالعات پیشین خود، شروع به نوشتن داستان‌های متنوع برای کودکان کرد. او پنج کتاب در مجموعه “قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب” و پنج کتاب دیگر در مجموعه “قصه‌های تازه از کتابهای کهن” منتشر کرد. آثار او شامل “قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن”، “گربه ناقلا”، “گربه تنبل”، “مثنوی برای بچه‌ها”، “مجموعه قصه‌های ساده”، و “تصحیح مثنوی معنوی مولوی برای بزرگسالان” می‌شوند. همچنین، دو کتاب آموزشی به نام “خودآموز عکاسی” و “خودآموز شطرنج” از آثار اوست.

در سال 1343، به دلیل نگارش کتاب “قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب”، او جایزهٔ نخستین “سازمان جهانی یونسکو” را از آن خود کرد. کتاب‌های او نیز به عنوان کتاب برگزیده سال توسط “شورای کتاب کودک” شناخته شدند. در سال 1379 به دلیل نگاشتن داستان‌های قرآنی و دینی، با لقب “خادم قرآن” شناخته شد.

مهدی آذریزدی تعدادی از جوایز و نشان‌ها را دریافت کرد، از جمله تجلیل از سوی “حوزه هنری استان یزد”، “انجمن آثار و مفاخر فرهنگی”، “بنیاد ریحانه الرسول (س)” و سازمان‌های فرهنگی مختلف. پس از درگذشت او، تمبر یادبودی به همت حوزه هنری استان یزد و با همکاری ادارهٔ پست شهر یزد به چاپ رسید. به خاطر آثار ارزشمند او در زمینه کتاب کودک، روز درگذشت او به نام روز ملی ادبیات کودک و نوجوان نام‌گذاری شد.

آثار مهدی آذر یزدی 

قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب (سال 1335 تا 1363):

جلد 1: قصه‌های کلیله و دمنه

جلد 2: قصه‌های مرزبان نامه

جلد 3: قصه‌های سندبادنامه و قابوسنامه

جلد 4: قصه‌های مثنوی معنوی

جلد 5: قصه‌های قرآن

جلد 6: قصه‌های شیخ عطار

جلد 7: قصه‌های گلستان و ملستان

جلد 8: قصه‌های چهارده معصوم

این مجموعه جوایز مختلفی از جمله جایزه یونسکو و جایزه سلطنتی کتاب سال را دریافت کرد و به زبان‌های مختلف ترجمه شده است.

قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن (1344 تا 1351):

خیر و شر

حق و ناحق

ده حکایت

بچه آدم

پنج افسانه

مرد و نامرد

قصه‌ها و مثل‌ها

هشت بهشت

بافنده داننده

اصل موضوع

سایر کتاب‌های مهدی آذر یزدی :

گربه ناقلا

شعر قند و عسل

مثنوی بچه خوب

قصه‌های ساده برای نوآموزان

تصحیح مثنوی معنوی مولوی

گربه تنبل

خودآموز مقدماتی شطرنج

خودآموز عکاسی برای همه

قصه‌های پیامبران

یاد عاشورا

تذکره شعرای معاصر ایران (با نام مستعار عبدالحمید خلخانی)

لبخند

چهل کلمه قصار حضرت امیر (ع)

دستور طباخی و تدبیر منزل

خاله گوهر

و آثاری دیگر که هنوز به چاپ نرسیده‌اند.

این آثار به عنوان میراث ارزشمند ادبی و کودکانه مهدی آذر یزدی در دنیای ادبیات فارسی به شمار می‌روند.

سوالات متداول دربارهٔ مهدی آذر یزدی

سوال 1: مهدی آذر یزدی چه زمینه‌ای ادبیاتی را پوشش داده است؟

مهدی آذر یزدی نویسندهٔ کودک و نوجوان است که در زمینهٔ ادبیات کودکان و نوجوانان فعالیت داشته و معروف به خاطر مجموعه قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب است.

سوال 2: چرا مهدی آذر یزدی به نام “پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران” شناخته می‌شود؟

به دلیل ارتباط بی‌پایان او با ادبیات کودک و نوجوان، مهدی آذر یزدی به عنوان “پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران” شناخته می‌شود.

سوال 3: آیا مهدی آذر یزدی به کار دولتی مشغول شده است؟

خیر، مهدی آذر یزدی هیچ‌گاه به کار دولتی مشغول نشده و تمرکز اصلی او بر روی نویسندگی و آثار ادبی برای کودکان و نوجوانان بوده است.

سوال 4: چرا روز ملی ادبیات کودک و نوجوان به نام مهدی آذر یزدی نام‌گذاری شده است؟

روز ملی ادبیات کودک و نوجوان به نام مهدی آذر یزدی به خاطر آثار ارزشمند او در این زمینه و تأثیرگذاری بر نویسندگان جوان نام‌گذاری شده است.

سوال 5: چه جوایزی به مهدی آذر یزدی اهدا شده است؟

مهدی آذر یزدی به عنوان شناخته‌شده‌ترین نویسنده کودکان و نوجوانان ایران، جوایز متعددی از جمله جایزه یونسکو و جایزه سلطنتی کتاب سال را از آن خود کرده است.

نکته‌ی مهم مقاله درباره ی مهدی آذر یزدی 

در این مقاله از موزستان مهدی آذر یزدی، نویسندهٔ معروف کودکان و نوجوانان ایران، مورد بررسی قرار گرفته است. آذر یزدی با آثاری همچون “قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب” به عنوان “پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران” شناخته می‌شود. او هرگز ازدواج نکرده و به کار دولتی مشغول نشده، تمرکز اصلی او بر روی خلق آثار ادبی برای جوانان بوده است. برنده جوایز متعدد، او با تأثیرگذاری در حوزهٔ ادبیات کودکان، روز ملی ادبیات کودک و نوجوان به نام او نام‌گذاری شده است.  

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر موزستان