استنشاق چسب؛ تله‌ای برای ذهن و جسم
استشمام مرگ؛ حقیقت تلخ اعتیاد به چسب
استنشاق چسب، سوءمصرف مواد استنشاقی است که می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد. نزدیک به 20 درصد از کودکان در مقاطع راهنمایی و دبیرستان حداقل یک بار نوعی ماده استنشاقی را امتحان کرده‌اند، زیرا این کار به سرعت حس سرخوشی ایجاد می‌کند. اما مانند سایر انواع سوءمصرف مواد، سوءمصرف مواد استنشاقی می‌تواند به اعتیاد منجر شود.
انواع مواد استنشاقی
چسب تنها یکی از انواع مواد استنشاقی است که برای ایجاد سرخوشی استفاده می‌شود. بسیاری از مواد استنشاقی ارزان هستند و دسترسی به آن‌ها برای کودکان آسان است. برخی از این موارد، اشیاء معمولی هستند که ممکن است در خانه داشته باشید، از جمله:
• لاک پاک‌کن
• مایع فندک
• واکس کفش
• تینر رنگ
• رنگ اسپری
• بنزین
• ماژیک
• اسپری پخت‌وپز
• خامه زده‌شده کنسروی
روش‌های سوءمصرف مواد استنشاقی
کودکان از روش‌های مختلفی برای استفاده از مواد استنشاقی به منظور سرخوشی استفاده می‌کنند. این روش‌ها شامل موارد زیر است:
• استشمام (Sniffing): ماده‌ای مانند چسب مستقیماً از ظرف استشمام می‌شود. برخی از مواد استنشاقی اسپری ممکن است ابتدا روی سطح گرم اسپری شده و سپس استشمام شوند.
• هاف کردن (Huffing): یک پارچه با ماده استنشاقی خیس شده و به دهان یا بینی فشار داده می‌شود.
• اسپری کردن (Spraying): اگر ماده استنشاقی در قوطی اسپری باشد، ممکن است مستقیماً به داخل بینی یا دهان اسپری شود.
• استنشاق (Inhaling): ماده، که اغلب گاز است، در کیسه پلاستیکی یا بادکنک ریخته، اسپری یا آزاد می‌شود و سپس کاربر از آن ظرف جدید استنشاق می‌کند.
اثرات استنشاق چسب
استنشاق چسب در ابتدا حس سرخوشی ایجاد می‌کند. از آنجا که مواد استنشاقی به سرعت بر مغز تأثیر می‌گذارند، استنشاق چسب همچنین می‌تواند باعث موارد زیر شود:
• سرگیجه
• تکلم نامفهوم
• مشکل در راه رفتن
• گم‌گشتگی
• توهم
• از دست دادن هماهنگی
• خواب‌آلودگی
• سردرد
• فشار خون پایین
• گرگرفتگی و احساس گرما
• مشکل در تنفس
• از بین رفتن مهارها
• احساس شکست‌ناپذیری
خطرات استنشاق چسب
سوءمصرف مواد استنشاقی با مرگ ناگهانی و همچنین آسیب جدی به اندام‌های اصلی بدن مرتبط است. فردی که چسب استنشاق می‌کند هم در خطر فوری قرار دارد و هم در معرض اثرات مضر طولانی‌مدت است.
• مرگ ناگهانی: شایع‌ترین علت مرگ ناشی از استنشاق چسب، نارسایی قلبی است. مواد شیمیایی موجود در این ماده می‌توانند قلب را نسبت به آدرنالین حساس کنند. این می‌تواند باعث ضربان قلب بسیار سریع شود که به نارسایی قلبی منجر می‌شود. همچنین ممکن است باعث توقف ناگهانی تنفس کاربر شوند.
• یکی دیگر از خطرات مرگ و آسیب ناشی از استنشاق چسب، احساس شکست‌ناپذیری است. کاربر ممکن است خطراتی را بپذیرد که در حالت عادی انجام نمی‌داد، مانند افتادن، غرق شدن، سوختگی یا آسیب‌های دیگر به خود.
• اثرات مضر طولانی‌مدت: قرار گرفتن مداوم در معرض مواد استنشاقی مانند چسب می‌تواند باعث موارد زیر شود:
– تشنج
– ضعف سیستم ایمنی
– آسیب ریه
– آسیب کلیه
– اسپاسم
– آسیب مغزی
– تغییرات در ریتم قلب
– کاهش شنوایی
– آسیب کبد
– کما
– مرگ
نشانه‌های سوءمصرف مواد استنشاقی
تشخیص اینکه آیا فرزندتان یا فردی که می‌شناسید در حال سوءمصرف مواد استنشاقی است یا خیر، ممکن است دشوار باشد. برخی از نشانه‌هایی که باید به آن‌ها توجه کنید عبارتند از:
• بوی شیمیایی در نفس
• لکه‌های رنگ یا روغن روی لباس
• غیبت از مدرسه یا کار
• افت نمرات یا ناتوانی در انجام وظایف روزمره
• کاهش اشتها
• ظاهر گیج و منگ
• تکلم نامفهوم
• ظاهر نامرتب
• بی‌قراری در شب
• تغییر در رفتار
• لکه‌ها یا زخم‌های اطراف دهان
• جوش اطراف دهان، معروف به “جوش هافر”
راههای درمان اعتیاد به استنشاق چسب
استنشاق چسب مانند سایر اعتیادها درمان می‌شود. برنامه‌های درمانی متعددی به‌ویژه برای نوجوانان وجود دارد که ممکن است شامل درمان فردی، درمان خانوادگی، برنامه‌های تعاملی و برنامه‌های پیگیری باشد.
• درمان فردی: درمان شناختی-رفتاری می‌تواند به فرد کمک کند تا استرس را مدیریت کند، با فشار همسالان کنار بیاید و هوس مصرف را کنترل کند. درمانگر همچنین می‌تواند به کاربر کمک کند تا انگیزه شخصی برای ترک پیدا کند.
• درمان خانوادگی: استنشاق چسب بیشتر در میان کودکان شایع است. در این موارد، کل خانواده تحت تأثیر قرار می‌گیرد. درمان خانوادگی می‌تواند به خانواده شما کمک کند تا ارتباط بهتری برقرار کنند و روابط قوی‌تری بسازند.
• برنامه‌های فعالیت و تعامل: این برنامه‌ها بر آموزش مهارت‌های جدید به نوجوانان و ارائه تجربه‌های اجتماعی جدید تمرکز دارند تا جایگزین‌هایی ارائه دهند. این برنامه‌ها ممکن است فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شب‌های فیلم و رقص را ارائه دهند. آن‌ها به فرزند شما جایگزین‌هایی برای استنشاق ارائه می‌دهند و می‌توانند به او کمک کنند تا دوستانی پیدا کند که مواد مخدر مصرف نمی‌کنند.
• مراقبت‌های پس از درمان: گروه‌های حمایتی و برنامه‌های 12 مرحله‌ای می‌توانند به کاربر کمک کنند تا بدون مواد باقی بماند و خطر بازگشت به مصرف را کاهش دهند.
• درمان فوری: اگر فرزندتان یا فردی را در حال استنشاق چسب پیدا کردید، آرام بمانید و سعی کنید او را نترسانید. با آرام ماندن، خطر بروز مشکل قلبی را کاهش می‌دهید. فرد را به مکانی با تهویه مناسب منتقل کنید تا اثرات آن از بین برود. اگر پاسخگو نباشد، با اورژانس تماس بگیرید.
پیشگیری از سوءمصرف مواد استنشاقی در نوجوانان
با فرزندتان درباره سوءمصرف مواد استنشاقی صحبت کنید. مطمئن شوید که در زندگی او درگیر هستید و از مکان حضور او و دوستانش اطلاع دارید. برخی اقدامات دیگر که می‌توانید انجام دهید عبارتند از:
• درباره محصولاتی که می‌توانند مورد سوءمصرف قرار گیرند صحبت کنید.
• اصطلاحات عامیانه برای مواد استنشاقی را بحث کنید.
• مطمئن شوید که فرزندتان می‌داند مواد استنشاقی مواد شیمیایی مرگبار هستند.
• خطرات و عوارض جانبی استنشاق چسب را توضیح دهید.
• در صورت امکان از لوازم مدرسه مبتنی بر آب به جای محصولات مبتنی بر حلال استفاده کنید.
سوالات متداول درباره استنشاق چسب
1. استنشاق چسب چیست و چرا برخی افراد آن را انجام می‌دهند؟
استنشاق چسب نوعی سوءمصرف مواد استنشاقی است که در آن فرد بخارات چسب را برای تجربه حس سرخوشی موقت استشمام می‌کند. افراد، به‌ویژه نوجوانان، ممکن است به دلیل دسترسی آسان، هزینه کم و اثر سریع آن به این کار روی آورند.
2. آیا استنشاق چسب قانونی است؟
خود چسب یک محصول قانونی است که برای مصارف صنعتی یا خانگی فروخته می‌شود، اما استفاده از آن به‌عنوان ماده مخدر در بسیاری از کشورها غیرقانونی محسوب می‌شود و می‌تواند عواقب قانونی داشته باشد.
3. چه مدت طول می‌کشد تا اثرات استنشاق چسب ظاهر شود؟
اثرات استنشاق چسب معمولاً چند ثانیه تا چند دقیقه پس از استشمام شروع می‌شود، زیرا مواد شیمیایی به سرعت از طریق ریه‌ها وارد جریان خون و مغز می‌شوند.
4. آیا استنشاق چسب اعتیادآور است؟
بله، استفاده مکرر از چسب و سایر مواد استنشاقی می‌تواند به وابستگی جسمی و روانی منجر شود و ترک آن دشوار باشد.
5. چه موادی در چسب باعث سرخوشی می‌شوند؟
موادی مانند تولوئن، استون و سایر حلال‌های شیمیایی موجود در چسب‌ها با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی باعث ایجاد حس سرخوشی و توهم می‌شوند.
جمع بندی
استنشاق چسب ممکن است در نگاه اول راهی ساده و ارزان برای فرار موقت از مشکلات به نظر بیاید، اما هزینه واقعی آن می‌تواند سلامتی، آینده و حتی زندگی شما یا عزیزانتان باشد. آگاهی، پیشگیری و حمایت به موقع می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. اگر خودتان یا کسی را می‌شناسید که با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کند، تردید نکنید و کمک بخواهید ارزشش را دارد. زندگی ارزشمندتر از هر لحظه سرخوشی کوتاه‌مدت است.
گردآوری:بخش سلامت موزستان
