ادم پاپی؛ عارضه‌ای نادر با عواقبی جدی

همه چیز درباره ادم پاپی؛ از علل تا درمان 

ادم پاپی (ادم پاپیلو) اصطلاح پزشکی برای تورم عصب بینایی است. این عارضه تقریباً همیشه در هر دو چشم (دوطرفه) ایجاد می‌شود. ادم پاپی می‌تواند بسیار جدی باشد و باید درمان شود.

ادم پاپی چیست؟

ادم پاپی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن هر دو عصب بینایی در اثر افزایش فشار داخل جمجمه دچار تورم می‌شوند. مایع مغزی-نخاعی (CSF) به طور مداوم تولید و جذب می‌شود و سطح طبیعی آن به محافظت از مغز در برابر آسیب کمک می‌کند. عصب بینایی، که محل اتصال چشم به مغز است، از پشت چشم وارد حفره‌ی جمجمه می‌شود. بخش انتهایی عصب بینایی که وارد مغز می‌شود، به عنوان “صفحه پاپیل” (optic disc) شناخته می‌شود.

فشار خون بالای داخل جمجمه معمولا باعث ادم پاپی دوطرفه (تورم هر دو صفحه پاپیل) می‌شود. تورم صفحه پاپیل در تنها یک چشم (یکطرفه) معمولا به دلیل افزایش فشار داخل جمجمه نیست و با نام ادم عصب بینایی شناخته می‌شود.

ادم پاپی به دلیل اینکه می‌تواند نشانه‌ای از یک وضعیت جدی و حتی تهدیدکننده‌ی حیات در مغز باشد، یک فوریت پزشکی محسوب می‌شود.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به ادم پاپی هستند؟

ادم پاپی در زنان و افرادی که در بدو تولد جنس مونث برایشان تعیین شده (AFAB) شایع‌تر است. این افراد معمولا بین 20 تا 44 سال سن دارند و ممکن است اضافه وزن (شاخص توده بدنی بالاتر از 25) یا چاقی (شاخص توده بدنی بالاتر از 30) داشته باشند. در این گروه، میزان بروز ادم پاپی 13 نفر در هر 100 هزار نفر است.

علائم و نشانه های ادم پاپی 

ممکن است هیچ علائمی نداشته باشید (بدون علامت)، اما ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• سردرد: سردردهای مرتبط با ادم پاپی ممکن است در هنگام صبح و دراز کشیدن شدیدتر باشند.

• پوشش گذرای بینایی (Transient visual obscurations): این پدیده به دوره‌های کوتاه (حدود 5 تا 15 ثانیه) گفته می‌شود که در آن بینایی تار می‌شود، خاکستری می‌شود یا به طور کامل سیاه می‌شود. این حالت شبیه زمانی است که ماه به طور کامل خورشید را می‌پوشاند و مانع دیدن نور خورشید می‌شود. این اتفاق معمولا هنگام تغییر وضعیت بدن رخ می‌دهد. این پدیده ممکن است در هر دو چشم (دوطرفه) یا فقط در یک چشم (یکطرفه) رخ دهد.

• دوبینی (دیپلوپی): این عارضه می‌تواند زمانی رخ دهد که فشار خون بالای داخل جمجمه باعث فلج عصب جمجمه و اختلال در عملکرد ماهیچه‌های چشم شود.

• تهوع و استفراغ

• علائم عصبی: این علائم ممکن است شامل مشکل در حرکت یا تفکر باشد.

با پیشرفت بیماری، کاهش بینایی تشدید می‌شود.

علت ایجاد ادم پاپی چیست؟

ادم پاپی به دلیل فشار بالای داخل جمجمه ایجاد می‌شود. مشکلات مرتبط با این عارضه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• فشار خون بالا (فشار خون بدخیم)

• تومورها

• عفونت، خونریزی یا التهاب در مغز یا مننژ (بافت‌هایی که از مغز و نخاع محافظت می‌کنند)

• ترومبوز سینوس وریدی مغزی: این عارضه به لخته شدن خون در یکی از سیاهرگ‌های مغز اشاره دارد.

• کم‌خونی ناشی از کمبود آهن

• مصرف دارو: بین مصرف رتین-آ و رتینوئیدها، مقادیر سمی ویتامین A، آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین، کووید-19 و کورتیکواستروئیدها با ادم پاپی ارتباطاتی گزارش شده است.

• فشار خون بالای داخل جمجمه‌ای ایدیوپاتیک (IIH): این وضعیت به معنای واقعی کلمه به این معنی است که فرد بدون دلیل یا علت قابل شناسایی دچار فشار خون بالای داخل جمجمه می‌شود. کلمه‌ی “ایدیوپاتیک” به معنای بدون دلیل یا علت مشخص است.

ادم پاپی چگونه تشخیص داده می شود؟

ممکن است در حین بررسی سایر بیماری‌ها مانند سردرد و مشکلات بینایی توسط پزشک، متوجه ادم پاپی شوید. آزمایش‌های تشخیصی عبارتند از:

• معاینه چشم: چشم‌پزشک شما یک معاینه چشم همراه با سایر تست‌ها مانند بررسی میدان بینایی انجام خواهد داد. این معاینات به بررسی تورم عصب بینایی کمک می‌کند.

• تصویربرداری مغزی: در صورت تشخیص احتمالی تورم عصب بینایی، پزشک شما احتمالا درخواست تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) خواهد داد.

• پونکشن کمری (پونکسیون نخاع): پزشک شما ممکن است برای بررسی مایع مغزی-نخاعی، درخواست پونکسیون کمری دهد.

• آزمایش خون: برای بررسی سطح آهن و سایر مواد در خون، ممکن است نیاز به انجام آزمایش خون باشد.

ادم پاپیلی چگونه درجه بندی می شود؟

پزشکان ممکن است از نسخه‌ای از مقیاس Frisén برای درجه‌بندی (تعیین شدت) ادم پاپی استفاده کنند. این مقیاس از درجه 0 (عصب بینایی طبیعی با لبه‌های کمی تار) تا درجه 5 (کل عصب بینایی برجسته و عدم مشاهده عروق خونی روی عصب یا عروق خارج‌کننده از عصب) را شامل می‌شود.

ادم پاپی چگونه درمان می شود؟

درمان ادم پاپی با علت ایدیوپاتیک (فشار خون بالای داخل جمجمه بدون علت مشخص):

• مهارکننده‌های کربنیک انیدراز: پزشک شما ممکن است داروهایی مانند استازولامید را برای کاهش فشار داخل جمجمه تجویز کند.

• کنترل وزن: پزشک شما ممکن است برای رسیدن و حفظ وزن سالم به عنوان یک استراتژی بلندمدت با شما همکاری کند.

در صورتی که روش‌های ذکر شده مؤثر نباشند، پزشک شما ممکن است جراحی را برای کاهش فشار داخل جمجمه پیشنهاد دهد.

درمان ادم پاپی به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. در این موارد، پزشک علت زمینه‌ای را مورد هدف قرار خواهد داد. درمان ادم پاپی بسیار مهم است، زیرا عدم درمان می‌تواند منجر به نابینایی parcial (بخشی) یا کامل در یکی یا هر دو چشم شود.

راههای پیشگیری از ادم پاپی

برای کاهش خطر ابتلا به ادم پاپی می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• کنترل فشار خون (جلوگیری از فشار خون بدخیم)

• دستیابی و حفظ وزن سالم

• انجام معاینات منظم چشم. همانطور که در مورد اکثر بیماری‌ها صدق می‌کند، تشخیص زودهنگام منجر به نتایج بهتر می‌شود.

در صورت ابتلا به ادم پاپی چه انتظاری باید داشته باشم؟

اگر شما و پزشکتان ادم پاپی را در مراحل اولیه تشخیص دهید، چشم‌انداز درمان خوب است. پزشک شما در درجه اول با رسیدگی به علت زمینه‌ای به درمان بیماری می‌پردازد.

درمان ادم پاپی به دلیل خطر بالقوه‌ی نابینایی و سایر عوارض عصبی بسیار مهم است.

در چه صورت باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر دچار سردردهای جدید یا بدتر شدن سردردهای قبلی، همراه با تهوع و استفراغ هستید، باید بلافاصله به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. همچنین هرگونه تغییر در بینایی شما باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.

سوالات متداول درباره ادم پاپی

1. تفاوت بین ادم پاپی و ادم کاذب چیست؟

Pseudopapiledema به معنای ادم کاذب پاپیلو است. در ادم کاذب، دیسک بینایی بالا به نظر می رسد، اما این به دلیل تورم عصب بینایی نیست.

2. آیا ادم پاپی ارثی است؟

خیر، ادم پاپی ارثی نیست.

3. آیا میگرن باعث ادم پاپی می‌شود؟

خیر، میگرن باعث ادم پاپی نمی‌شود

4. آیا ادم پاپی خطرناک است؟

بله، ادم پاپی می‌تواند خطرناک باشد. اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به نابینایی کامل یا جزئی در یک یا هر دو چشم شود. همچنین می‌تواند باعث مشکلات عصبی دیگر مانند سردرد، تهوع و استفراغ شود.

5. آیا ادم پاپی قابل درمان است؟

بله، ادم پاپی در بیشتر موارد قابل درمان است. درمان به علت زمینه‌ای بستگی دارد. در برخی موارد، ممکن است برای کاهش فشار داخل جمجمه نیاز به جراحی باشد.

6. آیا ادم پاپی بر بینایی من تأثیر می‌گذارد؟

بله، ادم پاپی می‌تواند بر بینایی شما تأثیر بگذارد. ممکن است متوجه تاری دید، دوبینی یا از دست دادن میدان بینایی خود شوید.

7. آیا ادم پاپی باعث درد می‌شود؟

بله، ادم پاپی می‌تواند باعث درد شود. ممکن است دچار سردرد، درد چشم یا درد پشت چشم خود شوید.

نکته پایانی

علل ادم پاپیلو می تواند خطرناک باشد. در صورت بروز هرگونه تغییر در بینایی، به خصوص اگر همراه با سردرد، تهوع و استفراغ باشد، مهم است که به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. ارائه دهنده شما علت را تشخیص داده و به شما در یافتن درمان مناسب کمک می کند.

گردآوری:بخش سلامت موزستان