انواع سقف ساختمانی: از معرفی تا بررسی مزایا و معایب هر کدام

1) سقف تیرچه بلوک

تیرچه بلوک یکی از رایج‌ترین انواع سقف‌های ساختمانی در ایران و بسیاری از کشورهای جهان است. این سقف از تیرچه‌های فولادی پیش‌ساخته و بلوک‌های بتنی یا سفالی تشکیل شده که با بتن‌ریزی تکمیل می‌شود. در بتن‌ریزی برای استحکام بیشتر از توری مش استفاده می‌شود.

مزایا

* اجرای سریع 

سقف تیرچه بلوک به‌دلیل استفاده از قطعات پیش‌ساخته، با سرعت بیشتری اجرا و تکمیل می‌شود.

* وزن مناسب 

این نوع سقف‌ها نسبت به طاق ضربی وزن کمتری دارند و به سازه فشار کمتری وارد می‌کنند.

* عایق صوتی و حرارتی 

بلوک‌های سفالی یا بتنی مورد استفاده در این سقف‌ها، عایق صوتی و حرارتی خوبی فراهم می‌کنند.

* اقتصادی 

با کاهش زمان و هزینه‌های ساخت، این نوع سقف‌ها اقتصادی‌تر هستند.

معایب

* نیاز به تخصص 

اجرای صحیح سقف تیرچه بلوک نیاز به دانش و تجربۀ فنی دارد تا مشکلاتی نظیر ترک‌خوردگی و نشست به وجود نیاید.

* محدودیت در دهانه‌ها 

این نوع سقف‌ اغلب برای ساختمان‌هایی با دهانۀ بسیار وسیع مناسب نیست.

* حساسیت به لرزش 

درصورت عدم اجرای صحیح، ممکن است، سقف تیرچه بلوک در برابر لرزش و زلزله دچار ریزش شود.

2) سقف عرشه فولادی

عرشه فولادی یکی از مدرن‌ترین و مقاوم‌ترین انواع سقف‌ها در صنعت ساختمان‌سازی است که از ورق‌های فولادی گالوانیزه به‌عنوان قالب دائمی برای بتن‌ریزی استفاده می‌کند. این ورق‌های فولادی به‌صورت موج‌دار یا ذوزنقه‌ای شکل هستند و با قرار گرفتن روی تیرهای فلزی یا بتنی، ساختاری مستحکم و یکپارچه را ایجاد می‌کنند. پس از نصب ورق‌های فولادی، بتن روی آن‌ها ریخته می‌شود و پس از سفت شدن آن، یک دال بتنی مقاوم و پایدار به وجود می‌آید. این نوع سقف‌ها به‌دلیل سرعت بالای اجرای کار و کاهش زمان ساخت، در پروژه‌های ساختمانی بلندمرتبه و صنعتی بسیار محبوب هستند.

مزایا

* به‌دلیل استفاده از ورق‌های فولادی سبک، وزن کلی سازه کاهش پیدا می‌کند. 

* با استفاده از ورق‌های فولادی سرعت اجرای کار افزایش می‌یابد. 

* سرعت و سهولت اجرای سقف موجب کاهش هزینه‌های نصب می‌شود. 

* دارای مقاومت بالا در برابر بارهای زلزله و نیروهای جانبی و افزایش ایمنی ساختمان است. 

* ورق‌های فولادی گالوانیزه به‎دلیل مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، طول عمر بالایی دارند و نیاز به نگهداری کمتری دارند.

*به‌دلیل ایجاد سطح صاف و یکنواخت، امکان اجرای آسان تأسیسات الکتریکی و مکانیکی را فراهم و به بهبود عملکرد عایق‌های حرارتی و صوتی در ساختمان کمک می‌کند.

معایب

هزینه بالا

اجرای این سقف ممکن است هزینه‌های اولیۀ بالاتری نسبت به برخی سقف‌های سنتی داشته باشد. این هزینه‌ها شامل مواد اولیه، قالب‌بندی و بتن‌ریزی است که می‌تواند برای برخی پروژه‌ها سنگین باشد.

*نیاز به نیروی کار متخصص: نصب و اجرای صحیح سقف فولادی نیازمند نیروی کار ماهر و متخصص است. هرگونه اشتباه در نصب می‌تواند به مشکلات ساختاری مانند کاهش استحکام سقف، ترک‌خوردگی بتن و نشت آب منجر شود؛ بنابراین، نیاز به نیروی کار آموزش‌دیده و نظارت دقیق در فرایند نصب وجود دارد.

*خوردگی ورق‌های فولادی: با وجود استفاده از ورق‌های فولادی گالوانیزه که مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارند، در محیط‌های بسیار مرطوب و خورنده احتمال زنگ‌زدگی و خوردگی وجود دارد. برای جلوگیری از این مشکل، نگهداری و بازرسی‌های دوره‌ای ضروری است که می‌تواند هزینه‌ها را تاحدی افزایش دهد.

*محدودیت در طراحی معماری: سقف عرشه فولادی به‌دلیل ساختار خاص خود ممکن است در پروژه‌هایی با طراحی‌های معماری پیچیده و منحنی محدودیت‌هایی ایجاد کند. این نوع سقف بیشتر مناسب پروژه‌های صنعتی و تجاری با طراحی‌های ساده و مستطیلی است.

*عایق‌بندی صوتی و حرارتی ناکافی: ورق‌های فولادی به‌تنهایی عایق مناسبی برای صدا و حرارت نیستند و نیاز به استفاده از مواد عایق مانند پشم سنگ یا پلی‌استایرن وجود دارد که این امر می‌تواند هزینه‌ها را افزایش دهد.

*حساسیت به تغییرات دما: فلز به‌عنوان ماده‌ای با ضریب انبساط حرارتی بالا، در برابر دما حساس است. انبساط و انقباض ورق‌های فولادی در اثر تغییر دما ممکن است؛ به ترک‌خوردگی بتن و تغییر شکل سقف منجر شود که نیاز به طراحی مناسب و تمهیدات خاص دارد.

3) سقف کرومیت

سقف کرومیت یکی از انواع جدید است که از تیرچه‌ کرومیت و بلوک‌های سفالی یا بتنی تشکیل شده‌است. این سقف‌ها به‌دلیل استفاده از تیرچه‌های کرومیت، استحکام بالایی دارند.

مزایا

* استحکام بالا 

تیرچه‌های فلزی کرومیت به‌خاطر ساختارشان مقاومت بالایی در برابر نیروهای مختلف دارند.

* سرعت اجرای بالا 

استفاده از تیرچه‌های پیش‌ساخته موجب افزایش سرعت اجرای این سقف می‌شود.

* کاهش وزن 

این سقف به‌دلیل استفاده از تیرچه‌ کرومیت وزن کمتری دارد و باعث کاهش وزن کلی سازه می‌شود که این امر محافظت و ایمنی بیشتری به همراه می‌آورد.

* مقرون‌به‌صرفه 

سرعت اجرای این سقف موجب صرفۀ اقتصادی آن شده است.

معایب

* نیاز به تخصص 

اجرای صحیح سقف کرومیت نیاز به دانش و تجربه دارد.

* محدودیت در دهانه‌ها 

این نوع سقف‌ها به‌طور معمول برای سازه‌های عریض مناسب نیستند.

* حساسیت به خوردگی 

تیرچه‌های فلزی ممکن است در برابر خوردگی آسیب‌پذیر باشند و نیاز به محافظت و بررسی‌های دوره‌ای دارند.

کلام آخر

در این مطلب به معرفی پرکاربردترین سقف‌های ساختمانی و مزایا و معایب آنها پرداختیم. سقف کرومیت، عرشه‌های فولادی و تیرچه بلوک از محبوب‌ترین انواع سقف هستند. سقف‌های ساختمانی نقش بسیار مهمی در تأمین استحکام، زیبایی و کارایی سازه دارند و هرکدام دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند. انتخاب نوع سقف باید متناسب با شرایط محیطی، نیازهای پروژه و بودجه انجام بگیرد.

منبع: آهن بازار