شرکت تجاری| صفر تا صد تاسیس شرکت تجاری، انواع و مدارک لازم
همه چیز درباره شرکت تجاری؛ از تعاریف تا قوانین و مقررات
شرکت تجاری چیست؟
شرکت یک نهاد قانونی است که توسط گروهی از افراد برای راه‌اندازی و اداره یک کسب و کار تجاری تشکیل می‌شود. نحوه‌ی سازماندهی شرکت‌ها برای اهداف مالیاتی و مسئولیت‌های مالی می‌تواند بسته به قوانین شرکت‌های هر کشور، متفاوت باشد.
نوع فعالیت شرکت، معمولاَ ساختار کسب و کار آن را تعیین می‌کند، مانند: مشارکت، مالکیت انفرادی، یا شرکت سهامی. این ساختارها همچنین نشان‌دهنده‌ی مالکیت شرکت هستند.
علاوه بر این، شرکت‌ها را می‌توان به دو دسته‌ی خصوصی و دولتی تقسیم کرد. هر کدام از این دو نوع، ساختار مالکیت، مقررات و الزامات گزارشگری مالی متفاوتی دارند.
شرکت تجاری چگونه کار می‌کند؟
یک شرکت اساساً یک شخص حقوقی است ، همچنین با عنوان شخصیت حقوقی شرکت شناخته می‌شود، به این معنا که یک نهاد مجزا از افراد مالک، مدیر و پشتیبان عملیات آن است. شرکت‌ها به طور کلی برای کسب سود از فعالیت‌های تجاری سازماندهی می‌شوند، اما برخی از آنها ممکن است به عنوان سازمان‌های خیریه‌ی غیرانتفاعی فعالیت کنند. هر کشوری سلسله مراتب خاص خود را برای ساختار شرکت‌ها و سازمان‌ها دارد، اما در عین حال شباهت‌های زیادی نیز وجود دارد.
یک شرکت از بسیاری از حقوق و مسئولیت‌های قانونی مشابه یک شخص برخوردار است، مانند توانایی بستن قرارداد، حق شکایت (یا شکایت علیه آن)، دریافت وام، پرداخت مالیات، مالکیت دارایی و استخدام کارمند.
انواع شرکت‌های تجاری در ایران
همانطور که در ماده 20 قانون تجارت ایران آمده است، شرکت‌های تجاری به هفت دسته تقسیم می‌شوند:
• شرکت سهامی: این نوع شرکت به دو دسته سهامی عام و سهامی خاص تقسیم می‌شود. در شرکت سهامی، سرمایه به سهام تقسیم شده و هر سهم‌دار به اندازه سهام خود در شرکت مسئول است.
• شرکت تضامنی: در این نوع شرکت، تمام شرکا به طور کامل و تضامنی در برابر تمام تعهدات شرکت مسئول هستند.
• شرکت با مسئولیت محدود: در این نوع شرکت، مسئولیت هر شریک به میزان سرمایه‌گذاری او در شرکت محدود می‌شود.
• شرکت مختلط غیرسهامی: در این نوع شرکت، دو دسته شریک وجود دارد: شرکای ضامن که مسئولیت تضامنی دارند و شرکای عادی که مسئولیت آنها به میزان سرمایه‌گذاریشان محدود می‌شود.
• شرکت مختلط سهامی: در این نوع شرکت، شبیه به شرکت مختلط غیرسهامی، دو دسته شریک وجود دارد: شرکای ضامن که مسئولیت تضامنی دارند و شرکای سهامی که مسئولیت آنها به میزان سهام آنها محدود می‌شود.
• شرکت نسبی: در این نوع شرکت، شبیه به شرکت تضامنی، تمام شرکا به طور کامل و تضامنی در برابر تمام تعهدات شرکت مسئول هستند. با این تفاوت که این نوع شرکت‌ها معمولاً توسط متخصصان در یک حرفه خاص مانند پزشکان یا مهندسان تشکیل می‌شود.
• شرکت تعاونی: در این نوع شرکت، هدف اصلی تأمین منافع و رفاه اعضای شرکت است و نه کسب سود.
تقسیم‌بندی دیگر شرکت‌های تجاری:
علاوه بر دسته‌بندی فوق، می‌توان شرکت‌های تجاری را با توجه به میزان مسئولیت شرکا به چهار دسته تقسیم کرد:
• شرکت‌های تجاری سرمایه‌ای: در این نوع شرکت‌ها، مسئولیت شرکا به میزان سرمایه‌گذاری آنها در شرکت محدود می‌شود. شرکت‌های سهامی و با مسئولیت محدود در این دسته قرار می‌گیرند.
• شرکت‌های تجاری شخصی: در این نوع شرکت‌ها، مسئولیت شرکا نامحدود است و شامل تمامی اموال و دارایی آنها می‌شود. شرکت‌های تضامنی و نسبی در این دسته قرار می‌گیرند.
• شرکت‌های تجاری مختلط: در این نوع شرکت‌ها، برخی از شرکا مسئولیت محدود و برخی دیگر مسئولیت نامحدود دارند. شرکت‌های مختلط سهامی و غیرسهامی در این دسته قرار می‌گیرند.
• شرکت‌های تجاری کمیتی: در این نوع شرکت‌ها، هدف اصلی تأمین منافع و رفاه اعضای شرکت است و نه کسب سود. شرکت‌های تعاونی در این دسته قرار می‌گیرند.
مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی خاص در ایران
برای ثبت شرکت تجاری در ایران، متقاضی باید مدارک زیر را به اداره ثبت شرکت‌ها ارائه دهد:
1. اظهارنامه شرکت سهامی خاص: دو نسخه از اظهارنامه تکمیل شده و امضا شده توسط کلیه سهامداران.
توجه: اوراق اظهارنامه به دلیل بهادار بودن، فقط باید از محل اداره ثبت شرکت‌ها تهیه شوند.
2. اساسنامه شرکت سهامی خاص: دو جلد اساسنامه تکمیل شده و امضا شده در تمام صفحات توسط کلیه سهامداران.
3. صورت جلسه مجمع عمومی موسسین: دو نسخه از صورت جلسه مجمع عمومی موسسین که به امضای سهامداران و بازرسان رسیده باشد.
4. صورت جلسه هیئت مدیره: دو نسخه از صورت جلسه هیئت مدیره که به امضای مدیران منتخب مجمع رسیده باشد.
5. مدارک هویتی: فتوکپی شناسنامه و کارت ملی برابر اصل شده کلیه سهامداران.
در صورتی که مدیر عامل خارج از اعضای هیئت مدیره باشد، نیاز به فتوکپی شناسنامه و کارت ملی مدیر عامل نیز می باشد.
6. مدارک مربوط به اشخاص حقوقی: در صورتی که سهامداران و اعضای هیئت مدیره از بین اشخاص حقوقی باشند، ارائه موارد زیر الزامی است:
– معرفی نامه نمایندگان.
– تصویر روزنامه رسمی آگهی تاسیس یا آخرین تغییرات آن.
7. تاییدیه هیئت مدیره اشخاص حقوقی سهامدار: تاییدیه هیئت مدیره اشخاص حقوقی سهامدار مبنی بر غیردولتی بودن آن.
8. گواهی پرداخت سرمایه: گواهی پرداخت حداقل 35% سرمایه شرکت از بانکی که حساب شرکت در شرف تاسیس در آن جا افتتاح شده است.
9. مدارک مربوط به آورده غیرنقدی: در صورتی که مقداری از سرمایه شرکت آورده غیرنقدی باشد (اموال منقول و غیرمنقول)، ارائه موارد زیر الزامی است:
– تقویم نامه کارشناس رسمی دادگستری.
– مستندات مربوط به اموال غیرمنقول (در صورت وجود).
10. مجوزهای لازم: اخذ مجوز در صورت نیاز بنا به تشخیص کارشناس اداره مربوطه.
نکات تکمیلی:
• کلیه شرکت های سهامی خاص موظفند یک جلد دفتر سهام جهت ثبت سهام شرکت تهیه نمایند. تغییرات سهام نیز طبق مقررات در دفتر سهام ثبت گردد.
• برای اطمینان از صحت و به روز بودن اطلاعات، قبل از اقدام به ثبت شرکت، با اداره ثبت شرکت ها یا یک مشاور حقوقی متخصص در امور ثبتی مشورت نمایید.
نحوه تاسیس شرکت تجاری در ایران
مراحل کلی تاسیس شرکت تجاری در ایران به شرح زیر است:
1. انتخاب نوع شرکت: اولین قدم در تاسیس شرکت تجاری، انتخاب نوع شرکت مناسب با توجه به نوع فعالیت، تعداد شرکا، میزان سرمایه و … است.
2. نامگذاری شرکت: پس از انتخاب نوع شرکت، باید نامی برای شرکت انتخاب کنید که قبلا به ثبت نرسیده باشد. برای این کار می‌توانید از طریق سامانه نامگذاری شرکت‌های اداره ثبت شرکت‌ها اقدام کنید.
3. تهیه مدارک: مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت با توجه به نوع شرکت متفاوت است.
4. مراجعه به اداره ثبت شرکت‌ها: پس از تهیه مدارک، باید به اداره ثبت شرکت‌ها در محل سکونت خود مراجعه کنید. در آنجا، مدارک شما توسط کارشناسان اداره ثبت شرکت‌ها بررسی خواهد شد. در صورت نقص مدارک، باید نسبت به رفع نقص آنها اقدام کنید.
5. صدور مجوز ثبت: در صورت تایید مدارک، مجوز ثبت شرکت به شما داده خواهد شد.
با استفاده از این مجوز می‌توانید نسبت به آگهی تأسیس شرکت در روزنامه رسمی اقدام کنید.
6. اخذ سایر مجوزها: برخی از شرکت‌ها برای فعالیت خود به مجوزهای دیگری از سازمان‌ها و نهادهای دولتی مربوطه نیاز دارند. برای مثال، شرکت‌های تولیدی به مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت‌های خدماتی به مجوز وزارت جهاد کشاورزی نیاز دارند.
نکات مهم:
• قبل از اقدام به تاسیس شرکت، با یک مشاور حقوقی متخصص در امور ثبتی مشورت کنید.
• قوانین و مقررات مربوط به ثبت شرکت‌ها در طول زمان ممکن است تغییر کند.
• همیشه قبل از اقدام به هر اقدامی، از آخرین قوانین و مقررات مربوطه اطلاع حاصل کنید.
مزایا و معایب راه‌اندازی یک شرکت تجاری
مزایا:
√ تنوع درآمدی: راه‌اندازی یک شرکت به شما امکان می‌دهد تا منابع درآمدی خود را متنوع کنید و به یک منبع درآمدی محدود نباشید.
√ ارتباط مستقیم بین تلاش و پاداش: در یک شرکت، میزان درآمد شما تا حد زیادی با تلاش و کوشش شما مرتبط است. هر چه بیشتر تلاش کنید، سود بیشتری کسب خواهید کرد.
√ آزادی عمل خلاقانه: راه‌اندازی یک شرکت به شما این امکان را می‌دهد تا ایده‌ها و خلاقیت‌های خود را در کسب و کارتان پیاده کنید و از آزادی عمل بیشتری برخوردار باشید.
√ انعطاف‌پذیری: با راه‌اندازی شرکت خودتان، می‌توانید ساعت کاری خود را تنظیم کنید و انعطاف‌پذیری بیشتری در نحوه‌ی اداره کسب و کارتان داشته باشید.
√ ایجاد شغل: با رشد یک شرکت، نیاز به استخدام کارمند افزایش می‌یابد. این امر به ایجاد شغل و کاهش بیکاری در جامعه کمک می‌کند.
√ رضایت شخصی: راه‌اندازی یک شرکت و دنبال کردن رویاها و علایق شخصی، می‌تواند موجب احساس رضایت و موفقیت در فرد شود. همچنین، با راه‌اندازی یک کسب و کار موفق، می‌توانید میراثی برای خود به جا بگذارید.
معایب:
√ مسئولیت مالی بیشتر: راه‌اندازی یک شرکت تجاری با مسئولیت مالی بیشتری همراه است. شما باید هزینه‌های راه‌اندازی و اداره‌ی شرکت را تامین کنید و مسئولیت هرگونه بدهی احتمالی را بر عهده دارید.
√ مسئولیت حقوقی بیشتر: صاحبان شرکت در برابر قوانین و مقررات مربوط به کسب و کار، مسئولیت حقوقی بیشتری دارند.
√ ساعت کاری طولانی: راه‌اندازی و اداره‌ی یک شرکت، معمولاَ نیازمند کار کردن ساعت‌های طولانی است، به خصوص در ابتدای کار.
√ خطرات سلامتی ناشی از استرس: مسئولیت‌های زیاد و فشار کاری بالا در شرکت‌های نوپا، می‌تواند منجر به استرس و در نتیجه، مشکلات سلامتی شود.
√ مسئولیت کارمندان و پرسنل اداری: با استخدام کارمند، مسئولیت برقراری محیط کاری مناسب، پرداخت حقوق و دستمزد، و مدیریت امور پرسنلی بر عهده‌ی شما خواهد بود.
√ مقررات و مالیات: شرکت‌ها ملزم به رعایت قوانین و مقررات مربوط به کسب و کار و همچنین پرداخت مالیات هستند.
در کل، راه‌اندازی یک شرکت با مزایا و معایب متعددی همراه است. تصمیم‌گیری برای راه‌اندازی شرکت، با توجه به روحیه‌ی ریسک‌پذیری، علایق شخصی، و شرایط مالی فرد صورت می‌گیرد.
سوالات متداول درباره شرکت تجاری
1. چه نوع شرکتی برای من مناسب است؟
انتخاب نوع شرکت مناسب به عوامل مختلفی مانند نوع فعالیت، تعداد شرکا، میزان سرمایه و … بستگی دارد. برای انتخاب نوع شرکت مناسب، می توانید با یک مشاور حقوقی متخصص در امور ثبتی مشورت کنید.
2. هزینه ثبت شرکت تجاری چقدر است؟
هزینه ثبت شرکت به عوامل مختلفی مانند نوع شرکت، تعداد سهامداران، میزان سرمایه و … بستگی دارد.
3. آیا برای تاسیس شرکت به وکیل نیاز دارم؟
نیاز به وکیل برای تاسیس شرکت الزامی نیست. اما اگر با مراحل قانونی و پیچیدگی های حقوقی ثبت شرکت آشنایی ندارید، بهتر است از یک وکیل متخصص در امور ثبتی کمک بگیرید.
4. چه نامی می توانم برای شرکت خود انتخاب کنم؟
نامی را می توانید برای شرکت خود انتخاب کنید که قبلا به ثبت نرسیده باشد. برای این کار می‌توانید از طریق سامانه نامگذاری شرکت‌های اداره ثبت شرکت‌ها اقدام کنید.
5. شرکت من چه زمانی می تواند فعالیت خود را آغاز کند؟
پس از صدور مجوز ثبت و آگهی تأسیس شرکت در روزنامه رسمی، می توانید فعالیت خود را آغاز کنید.
6. آیا برای فعالیت شرکت خود به مجوزهای دیگری نیاز دارم؟
برخی از شرکت‌ها برای فعالیت خود به مجوزهای دیگری از سازمان‌ها و نهادهای دولتی مربوطه نیاز دارند.
7. مسئولیت های من به عنوان سهامدار یا مدیر شرکت چیست؟
مسئولیت های سهامداران و مدیران شرکت در قانون تجارت ایران مشخص شده است.
به طور کلی، سهامداران به میزان سهم خود در شرکت مسئول هستند و مدیران شرکت موظفند در قبال شرکت و سهامداران آن ها پاسخگو باشند.
سخن پایانی
تشکیل شرکت تجاری می تواند گامی مهم در جهت تحقق ایده های شما و شروع یک کسب و کار موفق باشد. اما قبل از اقدام به این امر، باید به طور کامل با انواع شرکت ها، مراحل تاسیس، قوانین و مقررات مربوطه و همچنین مسئولیت های خود به عنوان سهامدار یا مدیر شرکت آشنا شوید.
گردآوری:بخش دانش کسب و کار موزستان
