متن آیه عز و فضائل آن

آشنایی با آیه عز و فضائل آن

منظور از آیه عز

به آیه 111 سوره اسراء “آیه عز” یا “آیه عزت” می گویند: (وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَکَبِّرْهُ تَکْبِیرًا)؛ “و بگو ستایش خدایی را که نه فرزندی گرفته و نه در جهانداری شریکی دارد و نه خوار بوده که (نیاز به) دوستی داشته باشد و او را بسیار بزرگ شمار “.

آیه عِزّ (آیه عزّت در فارسی)، به آیه 111 سوره اسراء گفته می شود که خدا را به واسطه نداشتن فرزند، شریک و نیاز به یاور، شایسته ستایش می داند. این آیه مردود کننده عقاید مشرکان و یهودیان و مسیحیان در مورد خدا دانسته شده و در روایات، خواصی برای خواندن آیه از جمله رفع وسوسه، ادای دِین، وسعت روزی، نجات از فقر و بیماری بیان شده است.

آیه فوق به نفى اعتقاد انحرافى مسیحیان و یهودیان ناظر است که معتقد بودند: خدا فرزند دارد و مشرکان عرب که براى او شریک مى پنداشتند و ستاره پرستان و مجوس که براى او ولى و حامى قائل بودند و مى گفتند: اگر اولیاى خدا نبودند، خدا ذلیل و ناتوان بود.

در این آیه به سه مورد از صفات خدا اشاره شده است:

1. نفى فرزند: داشتن فرزند دلیل بر نیاز، جسمانى بودن و شبیه و نظیرداشتن است.

2. نفى شریک: وجود شریک دلیل بر محدودیت قدرت و حکومت یا عجز و ناتوانى است.

3. نفى ولى و حامى در برابر مشکلات و شکست ها: نفى این صفت نیز از خداوند بزرگ و بى نهایت بدیهى است.

شیخ طوسى از قول محمد بن کعب القرظى می گوید: یهود و نصارى مى گفتند، خداوند از براى خویش فرزند انتخاب کرده است و مشرکین عرب مى گفتند: «لبّیک اللّهمّ لبّیک، لبّیک لاشریک لک الّا شریک هو لک»، و صابئین و مجوس مى گفتند: اگر اولیاء و دوستان خدا نبودند هر آینه خداوند به خوارى مى افتاد؛ سپس براى رد عقاید آنان این آیه نازل گردید.

همان گونه که گفته شد، این آیه به وسیله شخص رسول خدا صلى الله علیه وآله نام گذارى شده است. بنا به نقلى، هنگامى که کودکان و فرزندان بنى عبدالمطلب زبان به سخن مى گشودند، پیامبر صلى الله علیه وآله این آیه را به آنان مى آموخت. و نیز در خبر است که اگر بنده بگوید: اللّه اکبر، ثواب آن بیشتر است از دنیا و آنچه در آن است.

مرحوم طبرسى از برخى مفسّران نقل مى کند که این آیه ناظر به نفى اعتقاد انحرافى سه گروه است:

1. مسیحیان و یهودیان که براى خدا فرزند قائل بودند؛

2. مشرکان عرب که براى او شریکى مى پنداشتند؛

3. ستاره پرستان و مجوسیان که براى خداوند یاور قائل بودند.

نامگذاری :

آیه عز را پیامبر اکرم (ص) به این اسم، نام نهاده و علت این نام گذاری آن است که آیه، وجود فرزند و شریک را برای خدا نفی نموده است. همچنین یاری کننده ای را که خدا با نیاز به یاری او ذلیل گردد، نفی کرده است.

خواص آیه عز :

براساس روایتی از امام صادق (ع)، مداومت بر خواندن آیه عزّ موجب رفع وسوسه، ادای دِین و وسعت روزی می گردد.

در برخی روایات به خواندن این آیه به عنوان دستورالعملی برای نجات از فقر و بیماری توصیه شده است.

برپایه روایتی که حضرت فاطمه (س) از پیامبر اکرم نقل نموده است؛ هر کس این آیه را پیش از خواب بخواند حتی اگر در میان شیاطین و حیوانات موذی بخوابد، آسیبی به او نمی رسد.

راه نجات از بی پولی و فقر با آیه عز، آیه آخر سوره اسرا، اصلی ترین فایده قرائت این آیه است که در ادامه خواص آن را در احادیث معتبر آورده ایم.

امام صادق (ع) فرمودند:

مداومت بر خواندن آیه عزّ موجب رفع وسوسه، ادای دِین و وسعت روزی می گردد.(حویزی، نور الثقلین، 1415ق، ج‏3، ص237و238)

در برخی روایات به خواندن این آیه به عنوان دستورالعملی برای نجات از فقر و بیماری توصیه شده است. (کلینی، الکافی، 1407ق، ج‏8، ص93؛ سیوطی، الدر المنثور، 1404ق، ج‏4، ص208؛ حویزی، نورالثقلین، 1415ق، ج3،ص239)

برپایه روایتی که حضرت فاطمه (س) از پیامبر اکرم نقل نموده است؛ هر کس این آیه را پیش از خواب بخواند حتی اگر در میان شیاطین و حیوانات موذی بخوابد، آسیبی به او نمی رسد.(سیوطی، الدر المنثور، 1404ق، ج‏4، ص208)

رفع فقر در 3 روز؛ یکی دیگر از معجزات آیه و لم یتخذ ولدا

امام صادق (ع) میفرمایند:

مردى از انصار از نظر پیامبر ناپدید شد و چون بازآمد پیامبر به او فرمود: چه تو را از ما پنهان داشت؟

در پاسخ گفت یا رسول اللَّه فقر و بیمارى.

رسول خدا (ص) به او فرمودند:

به تو کلامى نیاموزم که چون آن را بگوئى فقر و بیمارى از تو دور شود؟

عرض کرد چرا یا رسول اللَّه!

فرمودند: چون بام و شام کنى بگو:«لا حول و لا قوه الا باللَّه [العلى العظیم]

بگو : توکلت عَلَى الْحَی الَّذِی لا یمُوتُ والْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَم یَکن لَّهُ شَرِیک فِی الْمُلْک وَلَمْ یَکن لَّهُ وَلِیٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَکبِّرْهُ تَکبِیرًا. آن مرد گفت به خدا سوگند من آن را جز سه روز نگفتم که فقر و بیمارى از من دور شد.(کلینی، الروضه من الکافی، 1382ق، ج‏1، ص185)

گردآوری : بخش مذهبی موزستان