نور خورشید و دشمن خاموش چشمان شما؛ آفتاب سوختگی چشم چیست؟

آفتاب سوختگی چشم: همه چیز درباره این عارضه و راه های محافظت از چشم ها

دفعه بعد که بدون محافظ چشم قصد رفتن به ساحل یا اسکی را دارید، لحظه ای به این موضوع فکر کنید که چشم ها هم درست مثل پوست می توانند دچار آفتاب سوختگی شوند.

آفتاب سوختگی شدید چشم بر اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید ایجاد می شود. این عارضه با نام فتوکراتیت شناخته می شود.

فتوکراتیت یا التهاب قرنیه ماوراء بنفش، وضعیتی است که در آن قرنیه، یعنی پوشش شفاف جلوی چشم، دچار التهاب می شود. تنها راه برای جلوگیری از آفتاب سوختگی چشم، محافظت آن ها در برابر اشعه ماوراء بنفش است. در طول زمان، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید می تواند باعث ایجاد انواع خاصی از بیماری های چشمی شود، از جمله:

• آب مروارید

• تباهی لکه زرد وابسته به سن

• سرطان پلک 

علائم آفتاب سوختگی چشم

هنگامی که چشم های شما بیش از حد در معرض نور ماوراء بنفش قرار می گیرند، آفتاب سوختگی موقت یا آسیب دائمی می تواند در چند ناحیه از جمله موارد زیر رخ دهد:

• بخش نازک سطحی قرنیه

• شبکیه

• عدسی چشم

• ملتحمه (ملتحمه: بافت مخاطی نازکی که از دو بخش تشکیل شده است. یک بخش، سفیدی چشم را می پوشاند و از آن محافظت می کند. بخش دیگر، سطح داخلی پلک های بالا و پایین (ملتحمه پلک) را می پوشاند. هر یک از این بخش ها یا هر دو می توانند دچار آفتاب سوختگی شوند.)

شدت آفتاب سوختگی چشم همانند آفتاب سوختگی پوست می تواند متفاوت باشد. هرچه مدت زمان قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش بیشتر باشد، به احتمال زیاد شدت علائم شما بیشتر خواهد بود. علائم فتوکراتیت می تواند آزاردهنده باشد و شامل موارد زیر است:

• احساس وجود شن در چشم

• درد چشم

• سردرد

• احساس تکان خوردن در پلک

• اشک ریزش

• تورم

• قرمزی

• تاری دید

• حساسیت به نور شدید

• دیدن هاله های نورانی

• مردمک های منقبض و کوچک (میوز)

• (در موارد نادر) کاهش موقت بینایی یا تغییرات رنگ در بینایی

درمان آفتاب سوختگی چشم

فتوکراتیت معمولا طی یک تا دو روز به طور خود به خود برطرف می شود. درمان این عارضه معمولا بر کاهش علائم برای ایجاد احساس راحتی بیشتر تمرکز دارد. اگر مشکوک به آفتاب سوختگی چشم هستید، پزشک ممکن است داروهای مسکن یا قطره های آنتی بیوتیک چشمی را توصیه کند. همچنین می توانید برای کاهش علائم از چند روش درمانی خانگی استفاده کنید: 

• درآوردن لنزهای تماسی: این کار را باید بلافاصله برای کمک به بهبود چشم انجام دهید.

• مقاومت در برابر خاراندن چشم: این کار باعث تسکین نمی شود و می تواند چشم را بیشتر تحریک کند.

• استفاده از کمپرس سرد: کمپرس را روی چشم های بسته قرار دهید و استراحت کنید.

• مصرف دارو: داروهای بدون نسخه مسکن سردرد می تواند به کاهش درد کمک کند.

• استفاده از عینک آفتابی: همیشه عینک آفتابی بزنید تا تاثیر نور شدید بر چشم کاهش یابد.

• استفاده از قطره چشم: برای روان کردن چشم از اشک مصنوعی استفاده کنید.

• حذف آرایش: استفاده از آرایش و مژه مصنوعی می تواند باعث تحریک بیشتر چشم شود.

• مشورت با پزشک: اگر از اکستنشن مژه استفاده می کنید، از پزشک خود بپرسید که آیا بهتر است هنگام بهبود چشم آن ها را بردارید یا خیر.

• تمیز نگه داشتن چشم: از ورود آب شور یا آب کلردار به چشم خودداری کنید. در صورت شنا، از عینک های شنا کاملا کیپ برای محافظت چشم استفاده کنید.

احتیاط در چه زمان‌هایی ضروری است؟

اشتباه نکنید و به این فکر نکنید که پلک زدن از چشمان شما محافظت می کند یا اینکه چون مستقیم به خورشید نگاه نمی کنید، در امان هستید. اشعه ماوراء بنفش می تواند در محیط های مختلفی شدت داشته باشد.

کنار آب

نور خورشید می تواند از سطح آب و شن منعکس شده و باعث ایجاد اشعه ماوراء بنفش شود. این اتفاق در مکان های زیر رخ می دهد:

– ساحل

– دریاچه

– اسکله

– قایق

– استخر

– هر جایی که نور خورشید با آب در تماس باشد.

در شهر

اگر در شهر هستید، اشتباه نکنید و فکر نکنید که بدون محافظ مناسب می توانید بیرون بروید.

نور خورشید همچنین می تواند از ساختمان ها، ماشین ها و خیابان های بتنی منعکس شود. فرقی نمی کند که یک روز آفتابی درخشان باشد یا یک روز مه آلود. اشعه ماوراء بنفش از طریق پوشش ابرها نیز می تواند بر چشم و پوست شما تأثیر بگذارد.

روی کوهستان

نور خورشید همچنین می تواند از یخ و برف منعکس شود. اگر در ورزش‌هایی مانند کوهنوردی، اسنوبرد سواری یا اسکی شرکت می‌کنید، در صورت محافظت نکردن از چشمانتان در معرض خطر ابتلا به فتوکراتیت قرار دارید. این نوع فتوکراتیت به عنوان برف کوری شناخته می شود.

در برخی موارد، برف کوری می تواند باعث یخ زدگی یا خشکی شدید سطح قرنیه شود. این عارضه در قطب شمال و جنوب شایع است، اما در ارتفاعات بالاتر که هوا رقیق است نیز می تواند رخ دهد. هوای رقیق‌تر محافظت کمتری در برابر اشعه ماوراء بنفش ایجاد می‌کند و شما را بیشتر از آنچه تصور می‌کنید آسیب‌پذیر می‌کند.

نور مصنوعی ماوراء بنفش

سایر منابع مصنوعی نور ماوراء بنفش عبارتند از: دستگاه های جوشکاری قوس الکتریکی و لامپ های آفتاب‌گیری خزندگان، نوعی لامپ UVB که در فروشگاه های حیوانات خانگی و محوطه خزندگان استفاده می شود.

شاید فکر کنید تخت های برنزه کننده برای چشمان شما بی خطر هستند، زیرا به جای اشعه UVB، اشعه UVA ساطع می کنند، اما این دقیق نیست. تخت های برنزه کننده تا 100 برابر بیشتر از نور خورشید اشعه ماوراء بنفش تولید می کنند و می توانند برای چشم بسیار خطرناک باشند. اگر از تخت های برنزه کننده استفاده می کنید، ضروری است که در حین استفاده از چشمان خود محافظت کنید.

چگونه از چشمان خود محافظت کنیم؟

√ همه عینک های آفتابی به یک اندازه از چشم محافظت نمی کنند. برای اطمینان از اینکه چشمان شما محافظت مورد نیاز را دریافت می کنند، مطمئن شوید که عینک آفتابی شما 99 تا 100 درصد اشعه ماوراء بنفش را مسدود یا جذب می کند.

√ همچنین پوشیدن کلاه لبه دار می تواند به محافظت از چشمان شما در برابر نور خورشید کمک کند. هنگام اسکی یا انجام سایر ورزش های زمستانی، از عینک آفتابی یا اسکی استفاده کنید که همین سطح از محافظت را ارائه دهد. استفاده از کلاه ایمنی نیز می تواند کمک کننده باشد.

√ هرگز بدون استفاده از محافظ چشم از تخت برنزه کننده استفاده نکنید. همچنین تا حد امکان چشمان خود را بسته نگه دارید.

√ اگر از تجهیزات جوشکاری یا ماشین آلات مشابه استفاده می کنید، از کلاه ایمنی جوشکاری برای محافظت از چشم و صورت خود استفاده کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم آفتاب سوختگی چشم بیش از یک یا دو روز ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید. متخصصان مانند چشم پزشک یا اپتومتریست می توانند در صورت نیاز دارو تجویز کنند.

به خاطر داشته باشید که هر چه مدت زمان قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش بیشتر باشد، به مرور زمان احتمال ابتلا به عوارض جدی چشمی مانند آب مروارید یا تباهی لکه زرد بیشتر می شود. در صورت داشتن مشکل در بینایی به پزشک مراجعه کنید.

همچنین در صورت داشتن هر یک از علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

• دیدن هاله های نورانی

• تاری دید، دید مات، کم نور یا مخدوش

• مشاهده سایه در میدان مرکزی دید

• حساسیت به نور شدید

• مشکلات دید در شب

پلک ها ناحیه ای به خصوص آسیب پذیر از بدن هستند. آنها می توانند به سرطان پوست مانند کارسینوم سلول پایه، کارسینوم سلول سنگفرشی یا ملانوم بدخیم مبتلا شوند. کارسینوم سلول پایه در این ناحیه همچنین می تواند به خود چشم سرایت کند.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم روی پلک خود به متخصص پوست مراجعه کنید:

• رشد تغییر رنگ یافته پلک به رنگ قرمز، سیاه یا قهوه ای

• ترک های پوستی که از بین نمی روند یا تغییراتی در بافت پوست

• تورم یا ضخیم شدن پوست

• ریزش مژه

سوالات متداول درباره آفتاب سوختگی چشم 

1. چه عواملی باعث آفتاب سوختگی چشم می شود؟

قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید، به ویژه بدون محافظ چشم، می تواند باعث آفتاب سوختگی چشم شود. انعکاس نور خورشید از سطوح مانند آب، برف و شن می تواند شدت اشعه ماوراء بنفش را افزایش دهد و خطر آفتاب سوختگی چشم را بیشتر کند.

2. چه کسانی در معرض خطر ابتلا به آفتاب سوختگی چشم هستند؟

هر کسی می تواند به آفتاب سوختگی چشم مبتلا شود، اما برخی افراد در معرض خطر بیشتری هستند، از جمله:

• افرادی که وقت زیادی را در فضای باز می گذرانند، به خصوص در ارتفاعات بالا یا در نزدیکی آب، برف یا شن

• کودکان، زیرا چشمان آنها به طور طبیعی از اشعه ماوراء بنفش محافظت کمتری می کنند.

• افرادی که از عینک آفتابی استفاده نمی کنند یا از عینک آفتابی که اشعه ماوراء بنفش را مسدود نمی کند استفاده می کنند.

• افرادی که سابقه آفتاب سوختگی چشم یا سایر مشکلات چشمی دارند.

3. چگونه می توان از آفتاب سوختگی چشم جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از آفتاب سوختگی چشم می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• از عینک آفتابی استفاده کنید که 99 تا 100 درصد اشعه ماوراء بنفش را مسدود کند.

• در ساعات اوج نور خورشید (بین 10 صبح تا 4 بعد از ظهر) از عینک آفتابی و کلاه لبه دار استفاده کنید.

• هنگام ورزش های زمستانی مانند اسکی یا اسنوبرد از عینک آفتابی یا goggles استفاده کنید.

• از تخت های برنزه کننده استفاده نکنید.

• هنگام استفاده از تجهیزات جوشکاری یا سایر منابع اشعه ماوراء بنفش از محافظ چشم مناسب استفاده کنید.

• به طور مرتب چشمان خود را با اشک مصنوعی مرطوب کنید، به خصوص اگر در آب و هوای خشک یا بادخیز زندگی می کنید.

4. چگونه آفتاب سوختگی چشم را درمان کنیم؟

آفتاب سوختگی چشم معمولاً طی یک تا دو روز به خودی خود برطرف می شود. در این مدت می توانید برای تسکین علائم، از داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید. همچنین می توانید از کمپرس سرد روی چشم های بسته خود استفاده کنید و از قطره چشم اشک مصنوعی استفاده کنید. اگر علائم شما شدید است یا بیش از دو روز طول می کشد، به پزشک مراجعه کنید.

5. چه عوارضی می تواند با آفتاب سوختگی چشم همراه باشد؟

در موارد شدید، آفتاب سوختگی چشم می تواند منجر به عوارض جدی مانند:

آب مروارید ، تباهی لکه زرد وابسته به سن ، سرطان پلک

6. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم آفتاب سوختگی چشم شما بیش از دو روز طول کشید یا اگر هر یک از موارد زیر را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید: درد شدید چشم ، تغییرات بینایی ، حساسیت به نور، 

قرمزی یا تورم چشم ، ترشح چرکی از چشم

خط آخر

مانند پوست، چشمان شما نیز در صورت قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش در معرض آفتاب سوختگی هستند. این عارضه به نام فتوکراتیت، معمولا طی چند روز به خودی خود برطرف می شود. در کوتاه مدت، قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش و آفتاب سوختگی چشم می تواند باعث ایجاد علائم ناراحت کننده شود.

در دراز مدت، عوارض جدی مانند آب مروارید، تباهی لکه زرد وابسته به سن و سرطان پلک ممکن است ایجاد شود. محافظت از چشمان در برابر نور خورشید و مراقبت ویژه هنگام قرار گرفتن در ارتفاعات بالا که هوا رقیق است و اشعه ماوراء بنفش قوی است، بسیار مهم است

گردآوری:بخش سلامت موزستان