همه چیز درباره لوله و اتصالات پی وی سی: از مزایا تا کاربردها

لوله و اتصالات پی وی سی؛راهی مطمئن برای داشتن تاسیساتی بادوام و بدون دردسر

هرسال، به دلیل نشتی لوله ها، تا 1 تریلیون گالن آب خانگی به هدر می رود. عوامل زیادی می توانند باعث نشتی شوند، اما یکی از رایج ترین آنها نصب نادرست است. وقتی صحبت از لوله کشی می شود، با دو مورد اساسی کار می کنید: لوله ها و اتصالات. لوله ها مسیر جریان مایع را ایجاد می کنند. اتصالات، لوله ها را به هم وصل کرده و به شما امکان می دهند تا لوله کشی خود را متناسب با نیازهایتان شخصی سازی کنید.

اگر آنها را به روش اشتباه نصب کنید، ممکن است با مشکلات متعددی مانند موارد زیر مواجه شوید:

• نشتی

• گرفتگی های مکرر

• صدای ضربه از لوله ها

• کیفیت پایین آب

• رشد کپک

بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که یاد بگیرید تا کار را از همان بار اول به درستی انجام دهید. این بدان معناست که انواع لوله ها و اتصالات پی وی سی موجود و همچنین نحوه و زمان استفاده از آنها را درک کنید.

لوله و اتصالات پی وی سی چیست؟

لوله پی وی سی (پلی وینیل کلراید) به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین محصولات در صنعت ساختمان، جایگاه ویژه‌ای در میان مصالح تاسیساتی دارد. این لوله‌ها به دلیل قیمت مناسب، سهولت نصب، مقاومت بالا، طول عمر زیاد، عایق حرارتی بودن و قابلیت بازیافت، به انتخابی محبوب برای سیستم‌های لوله کشی در مصارف گوناگون تبدیل شده‌اند. در گذشته از مصالحی مانند سیمان، سفال و پلاستیک‌های معمولی در لوله کشی ساختمان‌ها استفاده می‌شد، اما لوله‌های PVC به دلیل مزایای متعدد، جایگزینی مناسب برای این مصالح سنتی به شمار می‌روند. 

انواع لوله های پی وی سی

لوله های پی وی سی به طور کلی به چهار دسته تقسیم می شوند: پی وی سی سخت (U-PVC)، پی وی سی کلرینه (C-PVC)، پی وی سی مولکولی جهت دار (PVC-O) و پی وی سی اصلاح شده. هر نوع از لوله های پی وی سی علاوه بر اشتراکات زیاد، مزایای خاص خود را برای کاربردهای مختلف دارد.

1. پی وی سی سخت (U-PVC):

پی وی سی سخت که با نام U-PVC نیز شناخته می شود، رایج ترین نوع لوله های پی وی سی است که در آن هیچ نرم کننده ای به ترکیب PVC اضافه نشده است. لوله و اتصالات ساخته شده از پی وی سی سخت مزایای زیادی دارند. آنها برای انتقال آب آشامیدنی، سبک و حمل آسان و مقرون به صرفه هستند. ویژگی های فنی این نوع لوله ها شامل عملکرد مکانیکی بالا، دوام زیاد (حداقل 100 سال برای لوله های زیرزمینی)، مقاومت شیمیایی بالا و مقاومت در برابر اشعه ماوراء بنفش است. علاوه بر این، لوله های پی وی سی سخت از نظر زیست محیطی نیز مناسب بوده و 100% قابل بازیافت هستند.

2. پی وی سی کلرینه (C-PVC):

لوله و اتصالات ساخته شده از C-PVC بسیاری از مزایای PVC-U را دارند. هر دو برای استفاده با آب آشامیدنی ایمن هستند، مقاومت بالایی در برابر خوردگی، دوام زیاد و مقاومت ضربه ای عالی دارند. با این حال، به دلیل داشتن کلر بیشتر نسبت به PVC-U معمولی، لوله و اتصالات ساخته شده از C-PVC می توانند طیف وسیع تری از دما را تحمل کنند. این امر C-PVC را به انتخابی محبوب برای سیستم های لوله کشی آب در ساخت و سازهای مسکونی و تجاری تبدیل کرده است. همچنین C-PVC به طور قابل توجهی نسبت به PVC-U انعطاف پذیرتر است. لوله و اتصالات ساخته شده از C-PVC نیز 100% قابل بازیافت هستند. C-PVC به طور معمول برای لوله و اتصالات آب سرد و گرم استفاده می شود.

3. پی وی سی مولکولی جهت دار (PVC-O):

پی وی سی مولکولی جهت دار (PVC-O) نتیجه فرآیندی است که ساختار بی شکل PVC سخت (U-PVC) را به یک ساختار لایه ای تبدیل می کند. PVC-O بسیاری از مزایای PVC-U مانند مقاومت در برابر خوردگی، حفظ کیفیت آب، مقرون به صرفه بودن و قابلیت بازیافت را به همراه تعادل بی نظیری بین استحکام، سفتی و انعطاف پذیری افزایش می دهد. لوله های ساخته شده از PVC-O به ویژه در مواردی که به ظرفیت هیدرولیکی، شکل پذیری، توقف ترک و مقاومت در برابر ضربه و خستگی نیاز باشد، بسیار مفید هستند. این بدان معناست که PVC-O انتخابی عالی برای لوله های تحت فشار برای آب آشامیدنی است. PVC-O همچنین برای کاربردهای غیر قابل شرب دفن شده مانند آبیاری و خطوط اصلی پمپاژ فاضلاب مناسب است. لوله و اتصالات PVC-O 100% قابل بازیافت هستند.

4. لوله و اتصالات پی وی سی اصلاح شده (PVC-HI)

لوله و اتصالات پی وی سی اصلاح شده (PVC-HI) متعلق به خانواده آلیاژهای ترموپلاستیک هستند که با افزودن مواد اصلاح کننده سازگار به PVC به دست می آیند. این مواد اصلاح کننده، استحکام، مقاومت ضربه و  مقاومت در برابر رشد ترک را بهبود می بخشند که در نتیجه منجر به افزایش چقرمگی و شکل پذیری  شکستگی در این مواد می شود.

این استحکام بالا به لوله های پی وی سی اصلاح شده این امکان را می دهد تا با دیواره ای نازک تر تولید شوند و در نتیجه صرفه جویی در مواد و بهبود ویژگی های هیدرولیکی را به همراه داشته باشد. آلیاژ کردن PVC با پلیمرهای اصلاح کننده، به بهبود مقاومت در برابر ترک خوردگی منجر می شود. نتیجه این کار، به حداقل رساندن اثر تمرکز تنش ناشی از خراشیدگی ها است.

انواع اتصالات پی وی سی

انواع زیادی از اتصالات پی وی سی وجود دارد و هر کدام کار خاص خود را انجام می دهند. این مهمترین اتصالاتی هستند که باید بشناسید:

• سه راهه (Tee): سه راهه ها سه لوله را با زاویه قائمه به هم وصل می کنند و سه انتها دارند و شبیه حرف “T” هستند. آنها اغلب برای اتصال دو لوله فرعی به یک خط اصلی استفاده می شوند. سه راهه ها با انتهای سوکت سرخود رایج هستند، اما شما می توانید سه راهه های رزوه ای نیز تهیه کنید.

• زانو (Elbow): زانوها زمانی که نیاز دارید دور چیزی بچرخید که مانع است، کاربردی هستند.

• چهار راهه (Cross): همانطور که از نام آن پیداست، اتصالات چهار راهه شبیه یک علامت بعلاوه (+) هستند. از آنها برای اتصال چهار لوله با زاویه 90 درجه استفاده کنید.

• کوپلر (Coupling): کوپلرها لوله ها را به صورت مستقیم، معمولا به طور دائمی، با رزوه های ماده یا سوکت های سرخود به هم متصل می کنند. بسیاری از آنها مبدل هایی هستند که برای رفتن از لوله ای بزرگتر به لوله ای کوچکتر و بالعکس استفاده می شوند.

• درپوش (Cap): درپوش ها جریان آب را متوقف می کنند. آنها راه حلی عالی برای لوله هایی هستند که نیازی به اتصال به جای دیگری ندارند یا اینکه در آینده آنها را گسترش خواهید داد. شما می توانید آنها را با انتهای رزوه ماده یا سوکت سرخود تهیه کنید.

• پلاگ (Plug): مانند درپوش ها، پلاگ ها جریان آب را متوقف می کنند، اما این کار را در یک اتصال انجام می دهند، نه در یک لوله. آنها این کار را با قرار گرفتن داخل اتصال انجام می دهند، بنابراین دارای یک سر لوله ای یا یک سر نری رزوه ای هستند.

• کوپلرهای تبدیلی (Reducing Coupler): کوپلرهای تبدیلی مبدل هایی هستند که برای تغییر نوع انتها بین دو نوع استفاده می شوند. به عنوان مثال، می تواند به یک اتصال با سوکت سرخود اجازه دهد تا به لوله ای با سوکت رزوه ای متصل شود.

• نیپل (Nipple): نیپل ها دو سر رزوه ای نر دارند. آنها برای اتصال دو لوله یا اتصالات با انتهای رزوه ماده استفاده می شوند. نیپل ها به طور معمول با لوله کشی پی وی سی درجه 80 استفاده می شوند زیرا به اتصالی محکم نیاز دارند، اما می توانید از آنها با لوله کشی پی وی سی درجه 40 نیز استفاده کنید.

مزایای استفاده از لوله‌های پی وی سی

لوله‌های پی وی سی (پلی وینیل کلراید) به دلیل مزایای متعددی که دارند، به یکی از محبوب‌ترین انتخاب‌ها برای سیستم‌های لوله کشی در مصارف مختلف تبدیل شده‌اند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای استفاده از این لوله‌ها اشاره می‌کنیم:

1. ایمنی:

• مقاومت در برابر خوردگی: لوله‌های پی وی سی به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، محیطی نامناسب برای رشد باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا فراهم می‌کنند و از این نظر برای انتقال آب آشامیدنی بسیار ایمن هستند.

• عدم واکنش با آب: لوله‌های پی وی سی در تماس با آب، هیچگونه ماده مضری را وارد آب نمی‌کنند و طعم و بوی آن را تغییر نمی‌دهند.

2. سازگاری با محیط زیست:

• کاهش مصرف انرژی: لوله‌های پی وی سی در مقایسه با لوله‌های فلزی، به انرژی و منابع کمتری برای تولید نیاز دارند.

• وزن سبک: به دلیل وزن سبک، حمل و نقل لوله‌های پی وی سی به صرفه‌تر بوده و آلودگی کمتری را به محیط زیست تحمیل می‌کند.

• قابلیت بازیافت: لوله‌های پی وی سی 100% قابل بازیافت هستند و می‌توان از آنها برای تولید محصولات جدید استفاده کرد. بازیافت PVC به حفظ منابع طبیعی و کاهش ضایعات کمک می‌کند.

3. دوام و مقرون به صرفه بودن:

• طول عمر بالا: لوله‌های پی وی سی در برابر ضربه، فشار و خوردگی بسیار مقاوم هستند و می‌توانند تا 100 سال عمر مفید داشته باشند.

• وزن کم: وزن سبک لوله‌های پی وی سی، حمل و نقل و نصب آنها را آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر می‌کند.

• قیمت مناسب: لوله‌های پی وی سی در مقایسه با لوله‌های فلزی و برخی از لوله‌های پلیمری دیگر، از قیمت مقرون به صرفه‌تری برخوردار هستند.

4. سهولت نصب:

• اتصالات ساده: لوله‌های پی وی سی با استفاده از اتصالات ساده و سبک به یکدیگر متصل می‌شوند و نیاز به ابزار و تخصص خاصی برای نصب آنها وجود ندارد.

• برش آسان: لوله‌های پی وی سی به راحتی با ابزارهای معمولی برش می‌خورند و می‌توان آنها را در محل مورد نظر به اندازه دلخواه درآورد.

5. کاربردهای متنوع:

• لوله کشی آب آشامیدنی: به دلیل عدم واکنش با آب و حفظ کیفیت آن، لوله‌های پی وی سی انتخابی مناسب برای لوله کشی آب آشامیدنی هستند.

• لوله کشی فاضلاب: مقاومت بالا در برابر خوردگی و مواد شیمیایی، لوله‌های پی وی سی را به گزینه‌ای ایده‌آل برای انتقال فاضلاب تبدیل می‌کند.

• لوله کشی صنعتی: از این لوله‌ها در صنایع مختلف مانند کشاورزی، دارویی، غذایی و شیمیایی برای انتقال سیالات و مواد مختلف استفاده می‌شود.

• لوله کشی برق: لوله‌های PVC با روکش عایق، برای عبور دادن کابل‌های برق در ساختمان‌ها کاربرد دارند.

6. عایق حرارتی:

• کاهش هدر رفت گرما: لوله‌های PVC به دلیل ماهیت غیرفلزی، عایق حرارتی مناسبی هستند و از هدر رفتن گرما یا سرمای سیال درون لوله جلوگیری می‌کنند.

7. زیبایی ظاهری:

• ظاهر صاف و یکدست: لوله‌های پی وی سی دارای ظاهری صاف و یکدست هستند و می‌توان از آنها برای لوله کشی روکار بدون نیاز به پوشش اضافی استفاده کرد.

با توجه به مزایای ذکر شده، لوله‌های پی وی سی انتخابی ایده‌آل برای نیازهای لوله کشی در ساختمان‌ها و صنایع مختلف به شمار می‌روند. با انتخاب لوله‌های پی وی سی با کیفیت و نصب صحیح، می‌توانید از سیستمی بادوام، مقرون به صرفه و سازگار با محیط زیست برای سال‌های طولانی بهره‌مند شوید.

نکاتی در مورد اندازه لوله و اتصالات پی وی سی

قطر لوله براساس قطر داخلی آن و نه براساس قطر خارجی اندازه گیری می شود. اتصالات لوله پی وی سی به گونه ای طراحی شده اند که بر روی قطر خارجی لوله که بزرگتر از قطر داخلی آن است، قرار بگیرند. 

تصور کنید که تولید کنندگان بخواهند اندازه اتصالات و لوله ها را بر اساس این اندازه های مختلف تعیین کنند، همه چیز به سرعت گیج کننده می شود.

به همین دلیل، آنها از یک جدول اندازه اسمی استفاده می کنند که نام اتصالات را بر اساس اندازه لوله (و نه اندازه واقعی) تعیین می کند. به عبارت دیگر، اگر لوله ای با قطر داخلی 3/4 اینچ دارید، به یک اتصال 3/4 اینچ نیاز دارید، حتی اگر دهانه اتصال از آن بزرگتر باشد.

سوالات متداول درباره لوله و اتصالات پی وی سی

1. اتصالات لوله پی وی سی چه کاربردی دارند؟

اتصالات لوله پی وی سی برای اتصال لوله ها به یکدیگر، تغییر جهت لوله کشی، مسدود کردن انتهای لوله ها و … استفاده می شوند. انواع مختلفی از اتصالات لوله پی وی سی از جمله سه راهه، زانو، چهار راهه، کوپلر، درپوش، پلاگ، نیپل و … وجود دارد.

2. مزایای استفاده از لوله و اتصالات پی وی سی چیست؟

• قیمت مناسب: لوله و اتصالات پی وی سی در مقایسه با سایر لوله‌های فلزی یا پلیمری، از قیمت مقرون به صرفه‌تری برخوردار هستند.

• سهولت نصب: نصب لوله و اتصالات پی وی سی به دلیل اتصالات ساده و سبک، به ابزار و تخصص خاصی نیاز ندارد و به راحتی قابل انجام است.

• مقاومت بالا: این لوله‌ها در برابر ضربه، فشار و خوردگی، از مقاومت بالایی برخوردار هستند و طول عمر مفید زیادی دارند.

• عایق حرارتی: لوله و اتصالات پی وی سی به دلیل ماهیت غیرفلزی، عایق حرارتی مناسبی هستند و از هدر رفتن گرما یا سرمای سیال درون لوله جلوگیری می‌کنند.

• قابلیت بازیافت: لوله و اتصالات پی وی سی 100% قابل بازیافت هستند و می‌توان از آنها برای تولید محصولات جدید استفاده کرد.

3. معایب استفاده از لوله و اتصالات پی وی سی چیست؟

• اثرات زیست محیطی: تولید و استفاده از لوله‌های PVC می‌تواند با برخی از چالش‌های زیست محیطی همراه باشد.

• محدودیت دمایی: لوله‌های پی وی سی برای استفاده در دماهای بسیار بالا یا بسیار پایین مناسب نیستند.

• مقاومت شیمیایی: برخی از مواد شیمیایی خورنده می توانند به لوله های پی وی سی آسیب برسانند.

4. در هنگام خرید لوله و اتصالات پی وی سی به چه نکاتی باید توجه کرد؟

• نشان استاندارد: به هنگام خرید لوله و اتصالات پی وی سی به نشان استاندارد آنها توجه کنید.

• کیفیت: لوله و اتصالات با کیفیت باید عاری از هرگونه ترک، شکاف یا ناهمواری باشند.

• سایز: سایز لوله و اتصالات را متناسب با نیاز خود انتخاب کنید.

• اتصالات: اتصالات مورد نیاز را به همراه لوله‌ها تهیه کنید.

• فروشگاه معتبر: از فروشگاه‌های معتبر خرید کنید.

5. آیا لوله های پی وی سی برای آب آشامیدنی ایمن هستند؟

بله، لوله های پی وی سی که برای آب آشامیدنی تولید شده اند، از مواد با گرید خوراکی ساخته شده اند و برای انتقال آب آشامیدنی ایمن هستند. در واقع، PVC  یکی از رایج ترین مواد برای لوله کشی آب آشامیدنی در سراسر جهان است.

6. چه تفاوتی بین لوله های پی وی سی فشار قوی و فشار ضعیف وجود دارد؟

لوله های پی وی سی فشار قوی برای تحمل فشارهای بالاتر مانند سیستم های آبرسانی، فاضلاب و اطفاء حریق طراحی شده اند. لوله های فشار ضعیف برای کاربردهایی با فشار کم مانند تهویه مطبوع و آبرسانی قطره ای مناسب هستند.

سخن پایانی

لوله های پی وی سی یکی از رایج ترین و پرکاربردترین مصالح لوله کشی در جهان هستند.  آنها به دلیل قیمت مناسب، سهولت نصب، دوام و طول عمر بالا شناخته شده اند. لوله های پی وی سی در طیف گسترده ای از کاربردها از جمله سیستم های آب آشامیدنی، فاضلاب، آبیاری و تهویه مطبوع استفاده می شوند.

گردآوری:بخش دانش کسب و کار موزستان