کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) : تاریخچه، وظایف و نقش در دنیای ورزش

همه چیز درباره کمیته بین‌المللی المپیک: نگاهی به ساختار و وظایف آن

کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) به عنوان یک نهاد پیشرو در دنیای ورزش، نقش کلیدی در سازماندهی و نظارت بر بازی‌های المپیک ایفا می‌کند. این نهاد از زمان تأسیس خود  به عنوان نیروی محرک پشت بزرگترین رویداد ورزشی جهان شناخته می‌شود. این مقاله به بررسی تاریخچه، ساختار، وظایف و نقش کمیته بین‌المللی المپیک در ترویج ارزش‌های المپیکی و توسعه ورزش در سراسر جهان می‌پردازد.

کمیته بین‌المللی المپیک چیست؟

کمیته بین‌المللی المپیک (اختصار: IOC به انگلیسی و CIO به فرانسوی) یک سازمان بین‌المللی، غیردولتی و اداره‌کننده ورزش‌های المپیک در دوران مدرن است. این کمیته در سال 1894 توسط پیر دو کوبرتن و دیمیتریوس ویکلاس تأسیس شد و مقر آن در لوزان، سوئیس قرار دارد.

کمیته بین‌المللی المپیک مسئولیت سازماندهی بازی‌های المپیک تابستانی، زمستانی و جوانان را برعهده دارد. همچنین این کمیته نهاد اداره‌کننده کمیته‌های ملی المپیک (NOCs) و جنبش جهانی المپیک است. «جنبش جهانی المپیک» اصطلاحی است که کمیته بین‌المللی المپیک برای تمام نهادها و افرادی که در بازی‌های المپیک مشارکت دارند، به کار می‌برد. تا سال 2020، کمیته بین‌المللی المپیک به طور رسمی 206 کمیته ملی المپیک را به رسمیت شناخته است. ریاست این کمیته از سال 2013 برعهده توماس باخ است.

تاریخچه کمیته بین‌المللی المپیک IOC

کمیته بین‌المللی المپیک در تاریخ 23 ژوئن 1894 توسط پیر دو کوبرتن تأسیس شد و اولین رئیس آن دیمیتریوس ویکلاس بود. از فوریه 2022، عضویت آن شامل 105 عضو فعال و 45 عضو افتخاری است. کمیته بین‌المللی المپیک نهاد عالی جنبش جهانی المپیک مدرن است.

کمیته بین‌المللی المپیک بازی‌های المپیک مدرن و بازی‌های المپیک جوانان (YOG) را که هر چهار سال یک بار در تابستان و زمستان برگزار می‌شود، سازماندهی می‌کند. اولین بازی‌های المپیک تابستانی در سال 1896 در آتن، یونان برگزار شد؛ اولین بازی‌های المپیک زمستانی در سال 1924 در شامونی، فرانسه برگزار شد. اولین YOG تابستانی در سال 2010 در سنگاپور و اولین YOG زمستانی در سال 2012 در اینسبروک برگزار شد.

تا سال 1992، هم بازی‌های تابستانی و هم زمستانی در همان سال برگزار می‌شد. با این حال، پس از آن سال، کمیته بین‌المللی المپیک بازی‌های زمستانی را به سال‌های زوج بین بازی‌های تابستانی تغییر داد تا برنامه‌ریزی دو رویداد را از یکدیگر جدا کند و تعادل مالی کمیته بین‌المللی المپیک را بهبود بخشد که درآمد متناسب بیشتری در سال‌های المپیک دریافت می‌کند.

از سال 1995، کمیته بین‌المللی المپیک برای رسیدگی به نگرانی‌های بهداشتی زیست محیطی ناشی از میزبانی بازی‌ها تلاش کرده است. در سال 1995، خوان آنتونیو سامارانچ، رئیس کمیته بین‌المللی المپیک، اظهار داشت: «کمیته بین‌المللی المپیک مصمم است اطمینان حاصل کند که محیط زیست به بعد سوم سازماندهی بازی‌های المپیک تبدیل می‌شود، اول و دوم ورزش و فرهنگ هستند». با عمل به این بیانیه، در سال 1996 کمیته بین‌المللی المپیک “محیط زیست” را به عنوان ستون سوم چشم‌انداز خود برای بازی‌های المپیک اضافه کرد. 

در سال 2000، تلاش “المپیک سبز” توسط کمیته سازماندهی پکن برای بازی‌های المپیک پکن توسعه یافت. بازی‌های المپیک تابستانی 2008 پکن بیش از 160 پروژه را برای رسیدگی به اهداف بهبود کیفیت هوا و کیفیت آب، انرژی پایدار، بهبود مدیریت پسماند و آموزش زیست محیطی اجرا کرد. این پروژه‌ها شامل انتقال یا تعطیلی کارخانه‌های صنعتی، تعویض کوره‌ها، معرفی استانداردهای جدید انتشار و کنترل ترافیک سختگیرانه‌تر بود. 

در سال 2009، مجمع عمومی سازمان ملل متحد به کمیته بین‌المللی المپیک وضعیت ناظر دائم اعطا کرد. این تصمیم به کمیته بین‌المللی المپیک اجازه می‌دهد تا مستقیماً در دستور کار سازمان ملل متحد مشارکت داشته باشد و در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت کند که در آن می‌تواند صحبت کند. در سال 1993، مجمع عمومی قطعنامه‌ای را برای تقویت بیشتر همکاری IOC-UN با احیای آتش‌بس المپیک تصویب کرد. 

کمیته بین‌المللی المپیک در نوامبر 2015 مجوز ساخت یک دفتر مرکزی جدید در ویدی، لوزان را دریافت کرد. هزینه این پروژه 156 میلیون دلار برآورد شده بود.  کمیته بین‌المللی المپیک در 11 فوریه 2019 اعلام کرد که “خانه المپیک” در 23 ژوئن 2019 همزمان با صد و بیست و پنجمین سالگرد خود افتتاح خواهد شد. موزه المپیک در اوچی، لوزان باقی مانده است. 

از سال 2002، کمیته بین‌المللی المپیک در چندین جنجال پر سر و صدا از جمله دریافت هدایا، درخواست حذف DMCA خود از ویدیوهای اعتراض تبت 2008، رسوایی‌های دوپینگ روسیه و حمایت از بازی‌های المپیک زمستانی پکن 2022 علیرغم نقض حقوق بشر چین مستند در اسناد سین‌جیانگ مشارکت داشته است.  

چارچوب‌های مفصلی برای پایداری زیست‌ محیطی برای بازی‌های المپیک زمستانی 2018 و بازی‌های المپیک تابستانی 2020 در پیونگ‌چانگ، کره جنوبی و توکیو تهیه شد.

ساختار و سازماندهی کمیته بین‌المللی المپیک IOC

IOC به عنوان یک نهاد غیردولتی و غیرانتفاعی، دارای ساختاری پیچیده است که از هیئت اجرایی، رئیس، کمیته‌های مختلف و مجمع عمومی تشکیل شده است.

مجمع عمومی (Session): بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در IOC است که شامل تمامی اعضای کمیته می‌شود. این مجمع سالانه یک بار برگزار می‌شود و تصمیمات کلیدی مانند انتخاب شهر میزبان بازی‌های المپیک و اصلاحات در منشور المپیک را اتخاذ می‌کند.

هیئت اجرایی (Executive Board): این هیئت شامل رئیس، چهار معاون رئیس و ده عضو دیگر است که مسئولیت مدیریت کلی IOC و نظارت بر اجرای تصمیمات مجمع عمومی را بر عهده دارد. اعضای هیئت اجرایی برای دوره‌ای چهار ساله انتخاب می‌شوند.

کمیته‌های تخصصی: این کمیته‌ها برای بررسی و پیشنهادات در زمینه‌های مختلف از جمله اخلاق، بازاریابی، حقوق ورزشی، و توسعه ورزش ایجاد شده‌اند.

رئیس: رئیس IOC بالاترین مقام اجرایی این نهاد است که برای یک دوره هشت ساله انتخاب می‌شود. رئیس مسئول هدایت و نظارت بر امور روزمره IOC و نمایندگی این نهاد در سطح بین‌المللی است.

سوگند عضویت درکمیته بین‌المللی المپیک

سوگند عضویت در IOC همه اعضای IOC باید به موارد زیر سوگند یاد کنند: “با افتخار انتخاب شده به عنوان عضوی از کمیته بین المللی المپیک، تمام مسئولیت هایی که این دفتر به همراه دارد را کاملاً می پذیرم: قول می دهم به بهترین نحو ممکن به جنبش المپیک خدمت کنم. من منشور المپیک را رعایت می کنم و تصمیمات IOC را می پذیرم. من همیشه مستقل از منافع تجاری و سیاسی و هر گونه ملاحظه نژادی یا مذهبی عمل خواهم کرد. من کاملاً با کد اخلاق IOC مطابقت خواهم داشت. قول می دهم با تمام اشکال تبعیض مبارزه کنم و در همه شرایط خود را وقف ترویج منافع کمیته بین المللی المپیک و جنبش المپیک کنم. 

وظایف و مسئولیت‌ها کمیته بین‌المللی المپیک

IOC نقش‌های متعددی در ترویج ورزش و ارزش‌های المپیکی در سراسر جهان ایفا می‌کند. برخی از مهمترین وظایف آن عبارتند از:

سازماندهی و نظارت بر بازی‌های المپیک: این وظیفه اصلی IOC است که شامل انتخاب شهرهای میزبان، نظارت بر آماده‌سازی و اجرای بازی‌ها، و تضمین برگزاری بازی‌های المپیک به شیوه‌ای عادلانه و شفاف است.

حفاظت از منشور المپیک: منشور المپیک مجموعه‌ای از قوانین و اصول است که راهنمای فعالیت‌های IOC و بازی‌های المپیک است. این منشور بر ارزش‌هایی مانند دوستی، برابری، و احترام به تفاوت‌های فرهنگی و نژادی تأکید دارد.

توسعه و ترویج ورزش در سطح جهانی: IOC از طریق برنامه‌های مختلف، از جمله حمایت مالی، آموزش، و توسعه زیرساخت‌های ورزشی، به ترویج ورزش و فعالیت‌های بدنی در سطح جهانی می‌پردازد.

مبارزه با دوپینگ و حفظ سلامت ورزشکاران: IOC از طریق همکاری با سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ (WADA) و دیگر نهادهای مربوطه، به مبارزه با دوپینگ و حفاظت از سلامت ورزشکاران متعهد است.

حمایت از ورزشکاران: این کمیته برنامه‌های حمایتی برای ورزشکاران، از جمله آموزش‌های حرفه‌ای، مشاوره روانشناختی و برنامه‌های بازنشستگی برای ورزشکاران پس از دوران حرفه‌ای‌شان را فراهم می‌کند.

ترویج صلح و همبستگی بین‌المللی: یکی از اهداف اساسی IOC ترویج صلح و دوستی میان ملت‌ها از طریق ورزش است. این نهاد از طریق ابتکاراتی مانند تیم پناهندگان المپیک و همکاری با سازمان‌های بین‌المللی، به دنبال ایجاد جهانی پایدارتر و هماهنگ‌تر است.

چالش‌ها و انتقادات کمیته بین‌المللی المپیک

با وجود نقش حیاتی IOC در دنیای ورزش، این نهاد با چالش‌ها و انتقادات مختلفی نیز روبرو بوده است. برخی از این چالش‌ها شامل اتهامات فساد، مسائل مربوط به حقوق بشر در کشورهای میزبان بازی‌ها، و نگرانی‌ها درباره تأثیرات محیط‌زیستی برگزاری بازی‌های المپیک است.

سوالات متداول درباره کمیته بین‌المللی المپیک چیست؟

کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) چه زمانی و توسط چه کسی تأسیس شد؟

کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) در 23 ژوئن 1894 توسط بارون پیر دو کوبرتن، اشراف‌زاده فرانسوی، در پاریس تأسیس شد.

هدف اصلی کمیته بین‌المللی المپیک چیست؟

هدف اصلی کمیته بین‌المللی المپیک، سازماندهی و نظارت بر بازی‌های المپیک و ترویج ارزش‌های المپیکی مانند دوستی، برابری و احترام به تفاوت‌های فرهنگی و نژادی است.

ساختار کمیته بین‌المللی المپیک چگونه است؟

ساختار کمیته بین‌المللی المپیک شامل مجمع عمومی، هیئت اجرایی، کمیته‌های تخصصی و رئیس است. مجمع عمومی بالاترین مرجع تصمیم‌گیری، هیئت اجرایی مسئول مدیریت کلی، و کمیته‌های تخصصی وظیفه بررسی مسائل مختلف را بر عهده دارند.

کمیته بین‌المللی المپیک چه وظایف اصلی دارد؟

از وظایف اصلی کمیته بین‌المللی المپیک می‌توان به سازماندهی بازی‌های المپیک، حفاظت از منشور المپیک، توسعه و ترویج ورزش در سطح جهانی، مبارزه با دوپینگ، و حمایت از ورزشکاران اشاره کرد.

چه چالش‌ها و انتقاداتی به کمیته بین‌المللی المپیک وارد شده است؟

کمیته بین‌المللی المپیک با چالش‌ها و انتقاداتی مانند اتهامات فساد، مسائل حقوق بشر در کشورهای میزبان، و نگرانی‌های محیط‌زیستی مواجه بوده است.

نتیجه‌گیری مقاله درباره ی کمیته بین‌المللی المپیک

کمیته بین‌المللی المپیک به عنوان یکی از مهمترین نهادهای ورزشی جهان، نقش اساسی در سازماندهی و ترویج بازی‌های المپیک و توسعه ورزش در سطح جهانی دارد. با وجود چالش‌های پیش رو، IOC همچنان به عنوان نیروی محرک در دنیای ورزش به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد و به ترویج ارزش‌های المپیکی و ایجاد پلی میان ملت‌ها از طریق ورزش متعهد است.

گرد آوری:بخش ورزشی موزستان